به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، امسال روزهای آخر تعطیلات تابستان مقارن با ماه محرم شده است شاید شما این روزها ، عازم سفر به مشهد باشید یا موقع خواندن این مطلب در این شهر به سر می برید. از آنجایی که هر زائری بیشتر وقت خود را به زیارت بارگاه رضوی اختصاص می دهد، در این قسمت از بسته هم زیارت، هم سیاحت از سنت ها و آیین حرم مطهر رضوی در دهه اول محرم برای شما می نویسم.
مراسم اذن عزا در بارگاه رضوی
اولین آیینی که نشان از حال و هوای محرم در بارگاه رضوی دارد، اجرای مراسم اذن عزا در ۲۸ ماه ذی الحجه است.
در این مراسم، پرچم گنبد، پوشش ضریح و گلدسته‌های حرم مطهر رضوی به نشانه آغاز ماه محرم تعویض شده و به رنگ مشکی در می‌آید و این پرچم ها، تا سوم ربیع الاول (سه روز پس از شهادت امام رضا (ع) برافراشته خواهد بود. مراسم اذن عزا با حضور خادمان بارگاه امام رضا (ع) و هیئت‌های مذهبی و عموم زائران برگزار می‌شود.
نخستین روز از ماه محرم و مراسم سنتی صلات
گلدسته‌های حرم مطهر رضوی ۳۰۰ سال است که روز اول محرم میزبان آئین سنتی صلات است. صلا یا صلات در لغت به معنای دعوت کردن و فراخواندن است و در اصطلاح به مراسمی گفته می‌شود که در آن جمعی از خادمان بارگاه مطهر رضوی با قرائت شعر و نوحه‌خوانی با مضمون عزاداری و سوگواری سید الشهدا (ع) زائران این مضجع شریف را به اقامه عزا و شرکت در مراسم سوگواری دعوت می‌کنند.
«آیین مقتل خوانی»
مقتل به معنای قتلگاه و محل کشتن است، اما در فرهنگ ما، لفظ «مقتل» در مورد کتاب‌هایی به کار میرود که یک حادثه خونین را شرح بدهد و منجر به قتل شخصیتی شده باشد و معروفترین مقتل خوانی، خواندن از روی کتابهای «مقتل» است، کاری که قبلا به جای مداحی انجام میشد. مراسم مقتل خوانی در روز عاشورا همراه با مرثیه سرایی، سینه زنی، قرائت زیارت عاشورا برگزار می‌شود.
مراسمی بر اساس وقفی قدیمی
مراسم خطبه‌خوانی یکی از آیین‌های دیرینه‌ای است که فقط دو شب در سال در صحن و سرای حرم مطهر رضوی برگزار می‌شود. این شب‌ها شامل شب عاشورا و بار دوم در شام شهادت امام رضا است.
مراسم خطبه‌خوانی، آئینی سنتی است که بر اساس وقف نامه علیشاه، حاکم وقت خراسان در ۱۱۶۰ هجری قمری، همه‌ساله برگزار می‌شود. در قالب این مراسم، تولیت و خدام آستان قدس رضوی در حالی که شمع‌های روشن در دست دارند، گرداگرد صحن انقلاب اسلامی حلقه می‌زنند و با مرثیه‌سرایی، عزاداری و قرائت خطبه ویژه این شب فرارسیدن ایام عزا را به محضر امام رضا (ع) تسلیت می‌گویند.
هیات شام غریبان خدمه حضرت امام رضا (ع) در مشهد
مراسم شام غریبان، مانند خطبه خوانی دو بار در سال برگزار می‌شود که یک بار در شب شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یک بار هم در شب شهادت حضرت امام رضا (ع) است که در این دو شب، تمام خدمه آستان قدس رضوی اعم از خادم، کفشدار، دربان، نگهبان و فراش، در محل اداره مرکزی آستان قدس رضوی در چهار راه شهدای مشهد جمع و مشغول سوگواری می‌شوند.
در این مکان جز چند شمع، چراغی روشن نمی‌شود و بعد از پخش آوای ملکوتی اذان، نماز جماعت پر صلابت برپا می‌شود، سپس خدمه با در دست داشتن شمعی روشن و نظم خاص برای عزاداری و سوگواری و عرض تسلیت به محضر، ولی نعمت خود به سوی حرم مطهر رضوی به راه می‌افتند و مراسم خطبه خوانی را اجرا می‌کنند.
مجاوران و زائران عزادار نیز از ساعتی قبل، در دو طرف خیابان برای همراهی با هیات خدمه امام رضا (ع) اجتماع می‌کنند.
سایر مراسم حرم مطهر رضوی
آیین‌هایی که اشاره شد، آیین‌های سنتی حرم مطهر رضوی را شامل می‌شود و در بارگاه رضوی همزمان با سراسر کشور نیز مراسم شیرخوارگان حسینی و احلی من العسل برگزار می‌شود.
انتهای پیام
گزارشگر: مریم مزروعی