فرار مغز‌ها و خروج نخبگان حرف امروز و دیروز کشورمان است اما حالا بعد از چند سال زمزمه‌های افزایش میل دانشگاهیان برای بازگشت به گوش می‌رسد.
به گزارش خبرنگار حوزه فن‌آوری گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان،مدتی می‌شود که مهاجرت نخبگان و سرمایه‌های ملی کشور دوباره به نقل محافل تبدیل شده و حواشی زیادی دور و بر آن به وجود آمده است؛ مهاجرت استعدادهایی که کشور برای رشد آن‌ها سرمایه و هزینه صرف کرده است صدای بسیاری از مدیران را در آورد؛ این صدا سال‌های سال است که به گوش می‌رسد اما کسی فکری برای رفع این مشکل نمی‌کند.
چند سالی می‌شود که دولت به بهره گیری از استعداد‌های ملی بیش از گذشته اهمیت می‌دهند و هر کس ایده‌ای در سر داشته باشد اجازه آن را دارد که در قالب استارتاپ فعالیت خود را آغاز کند؛ شاید چند سال پیش شروع کار یکی از این شرکت‌ها آنچنان که باید دیده نمی‌شد اما امروزه نهاد‌های بزرگی متولی رسیدگی به این امر به شمار می‌روند؛ بها دادن به دوستداران علم و نخبگان کشوری و بهبود برخی معیار‌های ساده آن‌ها را برای فعالیت در کشورشان دلگرم‌تر می‌کند.
با هر کدام از دانشگاهیانی که کشور را ترک کرده‌اند صحبت کنید تنها چیزی که خواهید شنید افزایش علم و آگاهی و فضای آزادی برای فعالیت علمی است؛ هر کسی هر جای این جهان هستی که باشد وطنش را بیش از هر ساختمان و دانشگاه معروفی دوست دارد.
پرویز کرمی دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه فن‌آوری گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره خروج نخبگان از کشور اظهار کرد: بنیاد ملی نخبگان در تحقیقات اخیر خود مهاجرت نخبگان کشور را مورد بررسی قرار داد؛ این بررسی‌ها نشان می‌داد مهاجرت رتبه‌های ۱ تا ۱۰۰۰ کنکور سراسری در رشته ریاضی حدود ۲۲ درصد، مهاجرت قطعی رتبه‌های ۱ تا ۱۰۰۰ کنکور سراسری در رشته علوم‌تجربی در حدود ۳ درصد، علوم انسانی حدود ۱۲ درصد و در بین برگزیدگان المپیاد‌های ریاضی، فیزیک، شیمی، کامپیوتر، نجوم و زیست‌شناسی حدود ۵ درصد کاهش پیدا کرده از طرفی روند بازگشت متخصصان ایرانی بهبود چشم گیری داشته است.
او ادامه داد: از مدتی پیش طرحی برای جذب دانشجویان ایرانی خارج از کشور آغاز شد؛ طی این مدت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توانست حدود یک‌هزار و چهارصد نخبه را به کشور باز گرداند که اغلب آن‌ها در بهترین دانشگاه‌های جهان تحصیل کرده‌اند و این نشان دهنده روند معکوس مهاجرت دانشمندان و بهبود زیرساخت‌های کشور در اکوسیستم نوآوری و فناوری است؛ این بخشی از طرحی است که ما نام آن را شکار مغز‌ها گذاشته ایم.
کرمی تصریح کرد: این طرح نشان داد که زیست بوم کارآفرینی مهمترین زیرساخت لازم برای بازگشت نخبگان است و معاونت علمی قصد دارد به همین مساله بپردازد؛ بر اساس گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال ۲۰۱۹، ایران در تولید علم و در حوزه‌هایی مثل فناوری نانو، مهندسی پزشکی، زیست مهندسی، زیست مواد و غیره به رشد خوبی دست پیدا کرده است.
دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بیان کرد: حمایت‌های معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری شاخص کسب وکار در ایران طی سال گذشته بهبود ۴ رتبه‌ای را تجربه کرده است؛ در ابتدای دولت یازدهم رتبه ما ۱۲۰ بود و این سال پنجم است که کاهش رتبه داریم که این نتیجه کار دانشگاه ها، مراکز نوآوری پژوهش، کسب و کار‌های نوپا و شرکت‌های دانش بنیان و سرمایه گذار‌های خطر پذیر است.
دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی یادآوری کرد: برخی عمدا به اشتباه این جمله را تکرار می‌کنند که المپیادی‌های کشور را ترک کرده‌اند و هیچ کدامشان در ایران نیستند؛ زمانی که فردی در المپیاد قبول شود قطعا به فکر تحصیلات تکمیلی در خارج از کشور می‌افتد، اما باید بعد از چند سال علاقه آن‌ها به بازگشت بررسی شود؛ کسانی که در المپیاد مقام آورده‌اند قطعا علاقه به ادامه تحصیل در بهترین دانشگاه‌های دنیا دارند، اما نباید شرایط طوری تغییر کند که علاقه‌ای به بازگشت به کشور را نداشته باشند و برنامه‌های ما در کشور به سمت جلب آن‌ها و نگاه داشت نیروی انسانی متخصص در کشور است.
کاهش مهاجرت دانشگاهیان صرفا در آمار و ارقام خلاصه نمی‌شود و می‌توانید آن را به چشم ببینید؛ هزاران نفر از دانشجویانی که کشورشان را ترک کرده بودند حالا عزمی جدی برای خدمت رسانی به وطنشان پیدا کرده‌اند؛ تاسیس پارک‌های علم و فناوری و حضور حامیان مالی برای شرکت‌های دانش بنیان نشان از این اقدام مثبت دارد.
بیشتر بخوانید: وجود ظرفیت بالای نوآورانه در مناطق آزاد/ تحصیل ۷ هزار دانشجو در جزیره کیش
عباس زارعی هنزکی رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه فن‌آوری گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تاثیر اقدامات اخیر انجام شده در کشور بر کاهش مهاجرت دانشگاهیان بیان کرد: آمار دقیقی از خروج یا بازگشت دانشجویان دانشگاه خودمان نداریم اما آنچه که به چشم می‌توان دید تمایل دانشجویان برای ماندن در کشور افزایش چشم گیری پیدا کرده است.
او گفت: به طور قطع بهبود شرایط برای فعالیت علمی و حضور شرکت‌های دانش‌بنیان انگیزه فعالیت داخلی بین نخبگان کشور را افزایش داده است؛ اقدامات انجام شده توسط معاونت علمی ریاست جمهوری و پارک‌های علم و فناوری بدون شک موثر بوده است و همین موضوع توانسته بخش مهمی از دانشجویان را داخل کشور نگه دارد.
زارعی هنزکی بیان کرد: سرمایه‌گذاری، تأسیس شرکت و انجام فعالیت‌های علمی انگیزه کار در داخل کشور را برای نخبگان افزایش می‌دهد؛ از طرفی اخیرا تعداد زیادی از دانشجویان این دانشگاه، نامه‌های متعددی برای بازگشت به کشور و فعالیت در این فضا را به دستمان می‌رساند؛ بسیاری از دانشجویان خوب قدیمی را می‌شناسم که در حال تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای بازگشت به کشور و تأسیس شرکت خودشان هستند.
انتهای پیام/
من رفتم کار کردم توی پارکها. دیدم که میگم!