این فرآیند‌ها قبلا به صورت فیزیکی، غیر شفاف و مستلزم حضور مراجعان به بخش‌های مختلف این وزارت بوده، ولی هم اکنون با رویه‌ای شفاف و به صورت الکترونیکی ارائه می‌شوند. فرآیند خرید مواد اولیه از بورس یکی از فرآیند‌های اشاره شده در سامانه بهین یاب است.
فرآیند تخصیص مواد اولیه پتروشیمی در سال ۱۳۹۰ پیرو بخشنامه ستاد هدفمند کردن یارانه‌ها راه اندازی شد. بر اساس این بخشنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف شد سامانه‌ای را ایجاد نماید تا از طریق آن واحد‌های تولیدی دارای صلاحیت جهت خرید محصولات پتروشیمی به شرکت بورس کالا معرفی شوند.
بر این اساس طراحی سامانه و فرآیند با نگاهی فرابخشی به کلیه ذی نفعان زنجیره تامین محصولات پتروشیمی و بر اساس دستورالعمل‌های مصوب در مراجع ذی ربط صورت پذیرفت و پس از آن نیز تغییرات و توسعه سیستم بر مبنای قوانین و دستورالعمل‌های مصوب در مراجع ذی ربط از جمله کارگروه تنظیم بازار در سامانه اعمال می‌شود؛ لذا سامانه از حیث فرآیند بر اساس تصمیمات و سیاست‌های ابلاغی عمل می‌کند و بدون ابلاغ از مراجع ذی ربط امکان تغییر در رویه‌های آن وجود ندارد.
نکته حائز اهمیت در این فرایند آن است که علاوه بر متقاضیان دریافت مواد اولیه و وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرکت بورس کالای ایران، شرکت سهامی پتروشیمی و نیز سازمان‌های نظارتی از جمله عوامل اصلی اجرای آن هستند که هریک بخشی از مراحل اجرایی و یا نظارتی را بر اساس ضوابط و مصوبات را بر عهده دارند.
بیشتر بخوانید: حمایت از سرمایه گذاران خارجی بخش صنعت و معدن/ تبدیل مواد معدنی به محصولات با ارزش افزوده بالا
پس از ارسال سهمیه تایید شده به بورس کالا، ثبت سفارش خرید توسط متقاضی از طریق کارگزاری‌ها انجام می‌شود. پس از آن شرکت بورس کالا، مقادیر ثبت سفارش شده را بررسی کرده و مقدار مجاز خرید را با کسر مقادیر خرید قبلی و اعمال محدودیت‌های خرید براساس میزان عرضه روزانه هر ماده محاسبه می‌کند.
شرکت بورس کالا بر اساس دستورالعمل‌های خود اقدام به فروش مواد اولیه به دو روش «فروش در چارچوب سهمیه معرفی شده» و «فروش بدون در نظر گرفتن میزان سهمیه معرفی شده (سقف باز)» می‌کند.
بر اساس قوانین شرکت بورس کالا خرید برخی از کالا‌های عرضه شده در بورس نیاز به معرفی از طریق سامانه بهین یاب نداشته و خرید با مراجعه مستقیم متقاضی به شرکت بورس انجام می‌شود.
با عنایت به اینکه اعمال هرگونه محدودیت و سهمیه بندی نیازمند پایش مستمر فرایند (به ویژه در شرایط خاص مانند نوسانات قیمت مواد اولیه) است، امکان رصد فرایند از مرحله ثبت درخواست تا معرفی به بورس برای عوامل ذی ربط، در سامانه پیش بینی و پیاده سازی شده است؛ بنابراین در صورت عدم رعایت الزامات خرید از سوی خریداران، عملیات خرید آن‌ها در مراحل مختلف به حالت تعلیق درخواهد آمد. همچنین بر اساس بند ۷ بخشنامه ستاد هدفمندی یارانه‌ها و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های بعدی، سازمان حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان و سازمان‌های استانی موظف هستند بر حسن اجرای مصوبات نظارت نموده و با واحد‌های متخلف بر اساس ضوابط موجود و معرفی به سازمان تعزیرات حکومتی برخورد کند.
لازم به ذکر است که کشف عرضه خارج از شبکه در برخی استان‌ها نتیجه وجود همین سامانه الکترونیکی، شفاف بودن وضعیت ثبت درخواست تا خرید متقاضیان و رصد و همکاری مشترک سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استانی و دستگاه‌های نظارتی بوده که منجر به تکمیل مدارک و برخورد با متخلفان شده است. رخدادی که ناشی از وجود فرایندی سیستمی و نظارت سازمان‌های ذی ربط است.
به منظور بهبود تخصیص سهمیه‌ها و پایش فرایند، اقداماتی از جمله افزایش بازدید‌های دوره‌ای نظارتی از واحدها، بازنگری سهمیه‌های تعیین شده، مشارکت انجمن‌ها و تشکل‌ها در تایید سهمیه، تعلیق سهمیه واحد‌های غیر فعال شده، هوشمندسازی فرایند‌های کنترل، دریافت اطلاعات برخط و مستمر واحد‌های خریدار مواد اولیه از سایر دستگاه‌های اجرایی و نظارت و رصد کالا در زنجیره تامین و توزیع در حال اجرا است.
همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به راه اندازی طرح صدور فاکتور فروش الکترونیکی (طرح افق) برای خریداران مواد اولیه از بورس کرده که بر این اساس سهمیه واحد‌های متقاضی در سامانه بهین یاب بر اساس اطلاعات فروش آن‌ها محاسبه و برای دوره بعدی خرید، ملاک عمل قرار خواهد گرفت.
انتهای پیام/