به گزارش خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
مشهد ، مشهد یکی از شهر‌های جذب‌کننده گردشگرانی است که برای
زیارت و درمان به این شهر سفر می کنند، به‌همین‌دلیل به لحاظ بخش
گردشگری و رشته فعالیت‌های مرتبط با آن مثل هتلداری از دیگر شهر‌ها حتی تهران جلوتر است.
با ورود به مشهد و مشاهده هتل‌ها و متل‌های بسیار زیاد و متنوع در این شهر، می‌بینیم که به لحاظ هویتی بخش مهمی از اقتصاد شهر روی گردشگران داخلی و خارجی می‌چرخد.
هر چند نباید فراموش کنیم که در کلیت موضوع در ایران، درباره بخش گردشگری مشکلاتی وجود دارد، کانال‌های بازاریابی به‌درستی چیده شود و به حلقه‌های مختلف گردشگری مانند هتل‌های بزرگ و شرکت‌های بزرگی که در سطح جهان گردشگران را جابه‌جا می‌کنند، متصل شویم، به این ترتیب می‌توان زمینه را برای حضور گردشگرانی با هزینه‌کرد سرانه‌ای بسیار بالاتر از گردشگران خارجی کنونی در ایران فراهم کرد، که با این وجود مشهد در زمینه گردشگری سلامت و زیارتی جایگاه خوبی درکشور دارد.
توریسم درمانی
سعیدی مدیریت بیمارستان رضوی در گفتگوی اختصاصی باخبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
مشهد ، ابتدا از تعریف
توریسم درمانی می‌گوید: توریسم درمانی استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آب‌های معدنی، آب و هوا یا مداخلات پزشکی) منجر می‌شود و در مکانی خارج از محل سکونت که به بیش از ۲۴ ساعت است به طول می کشد.
مقوله گردشگری سلامت فراتر از گردشگری درمانی است. آب‌های گرم و معدنی و لجن درمانی همراه با امکانات طبیعی نیز شامل مقوله گردشگری سلامت است.
سعیدی با اشاره به ارزآوری گردشگر می‌گوید:امروزه یکی از صنایع رو به رشد در جهان مبحث گردشگری سلامت است ارزآوری هر گردشگر به لحاظ اقتصادی بسیار موثر است به طوریکه هر یک گردشگر سلامت ارزآوری معادل صادرات ۵۰ بشکه نفت را دارد.
او در مورد فعالیت‌های پردرآمد جهان اینگونه توضیح می‌دهد: در دنیا براساس آمار بانک جهانی، بهداشت و سلامت دومین و گردشگری سومین فعالیت‌های پردرآمد جهان هستند و تلفیق این دو می‌تواند درآمدی بالا و عاملی برای توسعه کشورباشد و هرساله ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار درآمد ارزی از طریق توریسم درمانی عاید کشور‌های اروپایی و آمریکا می‌شود.
عوامل موثر درجذب توریسم
مدیریت بیمارستان رضوی در زمینه توریسم درمانی و جذب گردشگران سلامت چهار مورد اساسی را توصیه می‌کند:
توانمندی‌های شاغلان حرفه پزشکی، تکنولوژی‌های روز و استاندارد‌های جهانی، اقتصاد درمان و هزینه‌های درمانی و مقررات داخلی کشور‌ها از عوامل مهم گردشگری سلامت هستند که ایران در هر چهار مورد نسبت به کشور‌های همسایه و خاورمیانه از توانمندی‌های بهتری برخوردار است.
گردشگران عربی
سعیدی در مورد گردشگران عربی اینگونه توضیح می‌دهد: بیمارستان رضوی در سال ۹۷ حدود ۱۰ هزار بیمار خارجی داشته که نشانه استقبال خوب زائران است. بیشتر مراجعین خارجی از کشور‌های عرب همسایه هستند. البته در بخش توریسم درمانی و زیارت فقط به جذب گردشگر نباید توجه کرد بلکه گسترش جایگاه ایران از نظر علمی سیاسی و اجتماعی باید مد نظر باشد.
او دندان پزشکی، جراحی قلب، چشم و جراحی پلاستیک، بیماری‌های مربط با سرطان، گردشگری درآب‌های شفابخش را از اهداف گردشگری سلامت عنوان می کند.
مبدا توریسم‌ها کجاست؟
مدیریت بیمارستان رضوی در پاسخ به آن سوال که بیشتر گردشگران از چه کشور‌هایی هستند اینگونه پاسخ می‌دهد:گردشگران بیشتر از کشور‌های جمهوری آذربایجان، عراق، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین و ترکیه هستندو ایران طی یک دهه گذشته پیشرفتی ۲۰ تا ۲۵ درصدی در حوزه گردشگری سلامت داشته است.
گردشگری زیارت
در بیشتر ادیان به ویژه ادیان الهی، بهره بردن از فضای معنوی اماکن مقدس که از آن به زیارت، تعبیر می‌شود، امری پسندیده و رایج است. در اسلام نیز زیارت، جایگاه معنوی فوق العاده‌ای را به خود اختصاص داده است.
مشهد به عنوان یکی از کلان شهر‌های مذهبی و به حکم آنکه بارگاه منور حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع)، هشتمین پیشوا‌ی شیعیان جهان است، سالانه پذیرای بیش از ۲۵ میلیون نفر مسافر و به تعبیر صحیح‌تر، زائر است.
اگر بخواهیم به دلایل افزایش روز افزون تمایل سفر به مشهد بپردازیم گذشته از وجود پربرکت و مرقد مطهر آقا علی بن موسی الرضا (ع) که دلیل تامه شکل گیری مشهدالرضا است می‌توان به فضیلت زیارت و تاکیدات موجود در فرمایشات معصومین ، سهولت تردد ، وجود امکانات رفاهی مناسب به طور خلاصه نام برد.
مشهد با توجه به بارگاه مطهر رضوی وجود بیش از ۳۰۰ هزار نفر گردشگر خارجی در سال و دارا بودن بیش از ۳۱ بیمارستان دولتی و خصوصی و تخصص‌های مختلف قلب، چشم و اطفال یکی از مراکز جذب گردشگر و به عبارتی قطب گردشگری زیارت و سلامت در ایران است.
جالب است بدانید هزینه‌های خدمات پزشکی در این بیمارستان‌ها بالغ بر ۷۵ درصد از کشور‌های اروپایی و آمریکایی در قیاس با خدمات مشابهی که ارائه می‌دهند کمتر است و همین مساله یک نقطه اساسی برای توسعه بخشیدن به این فعالیت به شمار می‌رود.
با توجه به تحقیقی که در این دو هفته روی مساله گردشگری سلامت و زیارت داشتم ۹ نقطه قوت، ۸ نقطه ضعف، ۸ نقطه فرصت و ۷ تهدید رسیدم که در انتهای گزارشم به آن‌ها اشاره میکنم.
سلامت قرین زیارت
موقعیت جغرافیایی ویژه ایران، تاریخ علوم پزشکی و در دسترس بودن خدمات درمانی و خدمات جانبی درمانی هزینه‌های پایین و کیفیت بالای خدمات درمانی باعث افزایش اهمیت گردشگری سلامت در کنار زیارت شده است.
علی یوسفی رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
مشهد ،در خصوص اولویت‌های پژوهش در حوزه گردشگری با اشاره به ضرورت ارتقای گردشگری برای حل مشکلات کشور می‌گوید: نتیجه کلیدی مطالعات آزمایشی چه در مقیاس ملی و چه در مقیاس استانی، این بوده که در استان خراسان رضوی، زیارت و گردشگری و فعل و انفعالاتی که حول زیارت انجام می‌گیرد، پیشران توسعه استان است؛ مانند سفر‌های زیارتی که توام با گردشگری و زیارت و سلامت است.
او در پاسخ به این سوال که چطور از ظرفیت زیارت و گردشگری در جهت توسعه استان خراسان رضوی می‌توان بهره برد اینگونه توضیح می‌دهد: از نظر تمام کارشناسان برجسته در این حوزه این توافق وجود دارد که این پتانسیل در حوزه زیارت و گردشگری برای توسعه موجود است. اگر به شکل واقعی نگاه کنیم، حیات شهر مشهد به شکل گسترده‌ای به زیارت و سلامت و سفر‌های زیارتی و سیاحتی اعم از مراکز اقامتی، بازار و سوغات زیارت و همه آن نهاد‌هایی که حول این فعالیت شکل گرفته‌اند، وابسته است؛ از سیستم حمل و نقل و رستوران‌ها گرفته تا فعل و انفعالات بسیار گسترده اقتصادی که تحت تاثیر پدیده زیارت و سفر‌های زیارتی و گردشگری است.
فرصت‌های مغفول
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد می گوید: از تمام ظرفیت این حوزه برای توسعه استفاده نمی‌کنیم؛ یعنی با این گستردگی ظاهری و گردشگرانی که وارد مشهد می‌شوند، شرایط ما باید در مشهد و خراسان خیلی متفاوت از آن چیزی باشد که اکنون وجود دارد؛ به دلیل این که استان ما ظرفیت و فرصت منحصربه‌فردی دارد که سالیانه میلیون‌ها نفر زائر داخلی و خارجی به مشهد وارد می‌شوند.
حرم مطهر امام رضا (ع) همراه با سایر بقاع متبرکه این شهر مهم‌ترین عامل جذب گردشگر داخلی و خارجی است ،سفر‌های زیارتی پیوند‌های اجتماعی عمیق ایجاد می‌کند.
دانشیار گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد می‌گوید: سفر‌های زیارتی و سیاحتی که به این شهر به شکل گسترده انجام می‌گیرد، فرصتی فرهنگی نیز هست؛ یعنی زمینه‌ای را برای ارتباط میان فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های مختلف هم در ایران و هم در جوامع اسلامی ایجاد می‌کند
یوسفی با اشاره به پیوند‌های اجتماعی می‌گوید سفر‌های زیارتی و درمانی به مقصد خراسان و به‌ویژه مشهد یک وجه روشن اجتماعی هم دارد در واقع یک نوع انسجام و پیوستگی اجتماعی به‌ویژه اجتماعات شیعی در جوامع مختلف ایجاد می‌کند و شاید از این جهت هم خیلی کم، سیاست روشنی طراحی شده باشد که ما از فرصت زیارت و سفر‌های زیارتی برای تقویت پیوند‌های اجتماعی میان جوامع شیعی و اسلامی استفاده کنیم.
اقتصاد شهر مشهد وابسته به زیارت است
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد می گوید: از منظر اقتصاد گردشگری زیارت و سلامت هم که بنگریم، تا حدبسیار زیادی اقتصاد این شهر که بخش عمده‌ای از حیات اقتصادی استان متعلق به آن است، وابسته به مقوله زیارت و سفر‌های زیارتی و خدمات درمانی است یعنی انتظار این است که از فرصت‌های اقتصادی که این سفر برای مردمان این سرزمین، شهر و استان ایجاد می‌کند، استفاده کرد.
ابوالفضل مکرمی فر، مدیرکل
میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
مشهد ، در این خصوص می‌گوید: استان خراسان رضوی تنها استانی است که گردشگر آن سرازیر است و نیازمند تبلیغات زیادی نیست، زیرا سالانه ۶ میلیون گردشگر خارجی با ۲۰ میلیت مختلف وارد استان خراسان می‌شوند.
او در خصوص گردشگری سلامت و زیارت اینگونه توضیح می دهد:گردشگری به دو بخش زیارت و سلامت تقسیم می‌شود در سال گذشته حدود ۲۰ هزار عمل جراحی توسط بخش سلامت دربیمارستان‌های مختلف استان به ویژه مشهد انجام شده و به بیش از ۱۰۰ هزار گردشگر خارجی خدمات سرپایی صورت گرفته که سرمایه و هزینه هنگفتی را با خود به مشهد وارد کرده‌اند، زیرا هر گردشگر سلامت سه برابر گردشگر معمولی هزینه می‌کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در پاسخ به سوال نوع تاسیسات و زیر ساخت‌های مشهد اینگونه توضیح می‌دهد: در استان، هزار و ۹۷۶ تاسیسات گردشگری وجود دارد که ۸۰ هزار شغل را ایجاد کرده است. همچنین ۳۲ منطقه نمونه گردشگری و ۱۶روستا هدف گردشگری در استان وجود دارد.
مکرمی فر درمورد اعتبارات در این خصوص می‌گوید: ۲۹۰ پروژه تاسیسات گردشگری با اعتبار بالغ بر هشت هزار میلیارد تومان با پیشرفت فیزیکی ۴۷.۶ درصد در حال انجام است که تا سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری خواهد رسید و حدود ۱۰ هزار شغل دائم و ۳۰ هزار شغل غیرمستقیم را ایجاد خواهد کرد.
نگاه غلط در تخصیص بودجه زیارت
نصرالله پژمان فر نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
مشهد ، در خصوص بودجه زیارت می‌گوید: نگاه غلطی در تخصیص بودجه زیارت وجود دارد که باید این بودجه مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
او به ظرفیت خراسان رضوی در بخش گردشگری زیارت اشاره می‌کند و اینگونه توضیح می‌دهد: ما در بحث توریسم زیارت در استان هیچ مشکل گونه فرهنگی و اجتماعی نداریم و تنها باید زیرساخت‌های آن را فراهم کنیم.
نماینده مردم مشهد و کلات می‌گوید: ما سالانه یک میلیون
زائر خارجی را در مشهد پذیرش می‌کنیم و این ظرفیت باعث ایجاد درآمد قابل توجهی برای مشهد و استان می‌شود.
توانمندی‌های تخصصی و فوق تخصصی پزشکی مشهد در اکثر رشته‌های مورد نیاز بیماران و و در عین حال پایین بودن هزینه‌های درمان درایران وجود زیرساخت‌های درمانی و بیمارستان‌هایی با معروفیت ملی و بین المللی همچنین وجود مرقد امام رضا (ع) به عنوان قطب گردشگری مذهبی، وجود امام زاده ها و مکان های زیارتی در شهرستان های اطراف مشهد وهمچنین امکان تسهیل کارآفرینی و بهبود تخصیص منابع مالی و افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی وپایین بودن هزینه‌های اقامتی و حمل و نقل درمشهد از جمله نقاط قوت در این زمینه است.
انتهای پیام //ف.غ
گزارشگر: فاطمه غلامی