پای گمرک در اتصال به سامانه جامع تجارت می لنگد/ تبادل اطلاعات قطع و وصل می‌شود!

به گزارش خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، عبور و مرور‌های مکرر بازرگانان به دستگاه‌های دولتی و بانکی، اسناد کاغذی متعدد، جعل اسناد، دستکاری و خطا‌های کاملا ساده انسانی در تبادل اطلاعات تجارت داخلی و خارجی پژوهشگران داخلی را بر آن داشت که بر اساس الگو‌های موفق خارجی دست به طراحی سامانه‌ای بزنند که علاوه بر سهولت دسترسی تجار به دستگاه‌های دولتی، دست ناظران متخصص سازمان‌ها مرتبط به امور بازرگانی را برای بررسی ورود و خروج کالا‌ها به کشور باز کند.

* این تصویر صفحه نخست سایت سامانه جامع تجارت است

زیرسامانه تجارت فرامرزی: مشاهده و پیگیری و جلوگیری از ورود تکراری اطلاعات کلیه فعالیت های مرتبط با امور بانکی و بیمه ای، حمل و نقل، اخذ مجوزها و امور گمرکی.
زیرسامانه حوزه تجارت داخلی: مدیریت کلیه امور مرتبط با انتقال مالکیت، مکان و نگهداری در حوزه  کالای هدف.
سامانه جانبی رهگیری: مدیریت شناسه های رهگیری و پاسخ به استعلام های مرتبط.
سامانه جانبی شناسه کالا: ثبت اطلاعات شناسه کالا و شناسنامه مرتبط.
سامانه جانبی جامع انبارها: مدیریت ورود و خروج کالا از مراکز نگهداری در حوزه ی کالای هدف.

محسن شیری، کارشناس حوزه تجارت فرامرزی سامانه جامع تجارت در گفت‌و‌گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در تشریح فرآیند و مشکلات پیش روی این سامانه در حوزه فرامرزی، اظهار کرد: سامانه جامع تجارت در مرداد سال ۹۵ طبق بند الف ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز راه اندازی شد که در اصل نام کامل آن، سامانه جامع یکپارچه سازی نظارت بر فرآیند تجارت  است.

او با اشاره به هدف سامانه جامع تجارت و سامانه‌های زیر مجموعه آن گفت: این سامانه می بایست با برقراری ارتباط موثر با سامانه های متعدد حوزه تجارت از یک طرف امکان تبادل اطلاعات میان فعالان اقتصادی و دستگاه های دخیل در امر تجارت را فراهم  کند و از طرف دیگر با یکپارچه سازی اطلاعات تجاری، زمینه جلوگیری از وقوع تخلف و امکان نظارت سیستمی را بر فرآیند تجارت  مهیا سازد.

شیری  می‌گوید: از جمله این سامانه‌ها می توان سامانه شناسه کالا، سامانه شناسه رهگیری، سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری، سامانه یکپارچه مجوز‌ها (که با حدود ۲۵ دستگاه مجوزدهنده در ارتباط است)، سامانه ثبت سفارش (ثبتارش)، سامانه ضوابط کالایی، سامانه جامع ارزی، سامانه جامع حمل و نقل، سامانه جامع انبارها، سامانه جامع امور گمرکی و سامانه بیمه مرکزی را نام برد.

این کارشناس حوزه فرامرزی سامانه جامع تجارت بیان کرد: این سامانه با تجمیع و یکپارچه سازی اطلاعات، قابلیت ارایه گزارش های مفید تجاری را به مسئولان کشور به منظور تصمیم گیری های صحیح داراست.

همکاری تمام دستگاه ها با سامانه جامع تجارت قطعی است/گمرک گرفتار قطع و وصل ارتباط  سامانه "بیتا"

شیری گفت: گستره بخش تجارت خارجی سامانه جامع تجارت شامل سه حوزه واردات، صادرات و ترانزیت است که تاکنون تمرکز بیشتر فعالیت های انجام شده در این سامانه بر روی فرآیند واردات بوده است. البته در حوزه صادرات هم اقداماتی صورت گرفته است که از جمله آن ها می توان به امکان درج آگهی فروش ارز و درگاه فروش ارز صادراتی توسط صادرکنندگان اشاره کرد.

او گفت: هم اکنون نقایصی در ارتباط با برخی دستگاه‌ها وجود دارد و نیز برخی دستگاه ها، به وظایف خود در قبال این سامانه به صورت کامل عمل نکرده اند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:عدم یکپارچه سازی اطلاعات تمام بارنامه‌های حمل بین الملل و تاخیر در راه اندازی سامانه جامع حمل و نقل توسط وزارت راه و شهرسازی (موضوع ماده ۱۱ آیین نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز)، اصرار گمرک بر عدم پذیرش سامانه جامع تجارت به عنوان پنجره واحد تجارت و تنها درگاه ارتباط بازرگان با سایر دستگاه‌های دخیل در امر تجارت (علی رغم صراحت تبصره ماده ۳۲ آیین نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که بیان می‌دارد:"دستگاه‌های یادشده موظفند در عملیات مربوط به فرآیند‌های تجاری کشور، تنها از طریق سامانه جامع تجارت با بازرگانان به تبادل اطلاعات بپردازند). همچنین عدم همکاری کامل این دستگاه در برقراری ارتباط پایدار با سامانه جامع تجارت و نیز ارسال اطلاعات اظهارنامه بر اساس ساختار اطلاعاتی سامانه جامع تجارت،  اولویت نداشتن موضوع راه اندازی ارتباط سیستمی بازرگان با بانک‌های عامل از طریق سامانه جامع تجارت و با حداقل مراجعات حضوری به بانک‌ها برای بانک مرکزی و در نهایت عدم اتصال سامانه بیمه مرکزی به سامانه جامع تجارت به منظور راه اندازی فرآیند سیستمی دریافت بیمه نامه باربری از طریق سامانه جامع تجارت از جمله نفایص این سامانه است.

این کارشناس سامانه جامع تجارت تاکید کرد: دلیل قطع موقت سامانه‌گمرک برای همکاری با سامانه‌جامع تجارت نیز مشخص است و خود مسئولان گمرک نیز به آن واقف هستند.

شیری در خصوص ناپایدار بودن ارتباط با گمرک گفت: بخشی از این ناپایداری طبق اظهار نظر یکی از مسئولان گمرک به زیرساخت ارتباطی وزارت اقتصاد (بیتا) مربوط می شود.

وی افزود: البته بر اساس سند نقشه راه توسعه دولت الکترونیکی، گمرک در خوشه صنعت و تجارت قرار دارد و بر این اساس، ارتباط با آن سازمان نباید از طریق وزارت اقتصاد صورت گیرد.

* خوشه بندی وظایف دستگاه ها در سند راهبردی دولت الکترونیک

این کارشناس حوزه فرا مرزی سامانه جامع تجارت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا گمرک بعنوان یکی از معاونت های وزارت اقتصاد جزو گروه صنعت و تجارت قید شده است؟ گفت: بله گمرک معاونت وزارت امور اقتصادی و دارایی است، اما به علت ارتباطات گسترده اش در امر تجارت،  آن را زیر مجموعه صنعت و تجارت قید کرده اند.

شیری بیان کرد: یکی دیگر از معضلات گمرک این است که دستگاه‌های زیرمجموعه در حالی خود را ملزم به اتصال به سامانه " بیتا" می دانند که به اختلالات آن واقف هستند.

او افزود: در این خصوص، تبصره ماده ۳۲ آیین نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اینطور بیان می‌کند: "ساختار تهیه و تبادل اطلاعات الکترونیکی مورد نظر باید به گونه‌ای باشد که قابل ارسال به سامانه جامع تجارت باشد. موضوع قابل توجه و حائز اهمیت در اختلالات مطرح شده از جانب گمرک، عدم تطبیق ساختار اطلاعات و داده‌های گمرک با خواسته‌های سامانه جامع تجارت است. در واقع اطلاعات گمرک بر دامنه‌ای به نام HS کدگذاری شده است که این کد برای سامانه جامع تجارت قابل استفاده نیست.

این کارشناس حوزه تجارت فرا مرزی گفت: طبق قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در تبصره ۵ و ۶، دستگاه‌های مرتبط با این سامانه باید اطلاعات خود را بر اساس ساختار تعریف شده در سامانه جامع تجارت ارایه کنند و ساختار تعریف شده این سامانه هم " کد شناسه کالاها" است.

این کارشناس سامانه جامع تجارت بیان نمود: در خصوص تبادل اطلاعات با گمرک، موضوع حائز اهمیت، ارسال اطلاعات اظهارنامه توسط گمرک بر اساس ساختار اطلاعاتی سامانه جامع تجارت است. به عبارت دیگر، ساختار اطلاعاتی گمرک که بر پایه طبقه بندی HS استوار است، پاسخگوی نیاز سامانه جامع تجارت برای استهلاک کالا‌های اظهار شده/ترخیص شده‌ی ثبت سفارش نیست. در اینباره، تبصره ماده ۳۲ آیین نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اینطور بیان می‌کند: "ساختار تهیه و تبادل اطلاعات الکترونیکی مورد نظر باید به گونه‌ای باشد که قابل ارسال به سامانه جامع تجارت باشد". مثالی در این خصوص: اگر در سامانه جامع تجارت، ثبت سفارشی برای واردات تلفن همراه صورت گیرد و مثلا ۱۰۰ ردیف کالایی با مشخصات مختلف به همراه شناسه کالا ثبت شود، گمرک در اطلاعات ارسالی خود به سامانه جامع تجارت، کالا‌ها را با همان شناسه کالای درج شده در اطلاعات ثبت سفارش ارسال نمی‌کند و همه انواع تلفن همراه با یک شماره HS به سامانه جامع تجارت ارسال می‌شوند.

دوباره کاری گمرک با راه اندازی سامانه "خدمات پس از ترخیص"

شیری از یکی دیگر از اختلالات سیستم گمرکی در سامانه جامع تجارت پرده برداری کرد و گفت: موضوع دومی که منجر به اختلال در روند بررسی فرآیند تجارت بین گمرک و سامانه جامع تجارت شده است. بحث استعلام از سامانه جامع انبارهاست.

وی توضیح داد: در واقع گمرک "پته ^۱ " صدوری خود را منوط به استعلام سامانه انبار‌ها نمی‌کند تا مشخص شود مقصد بار خروجی کدام انبار است البته چندی است که گفته می‌شود گمرک خود سامانه‌ای را با نام "سامانه جامع مدیریت کالا و خدمات پس از ترخیص" به صورت مجزا راه اندازی کرده است که براساس "بند ث ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز "  یک نوعی موازی کاری با سیستم توسعه تجارت و سامانه جامع تجارت است.

این موضوع توسط حمیدرضا دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا  هم تایید شده است.

او می گوید: هم اکنون وب سرویس‌های فعال بین گمرک و وزارت صمت تعریف شده است و این وب سرویس‌ها در حال تبادل اطلاعات هستند. اما مشکلی که وجود دارد «عدم پایداری تبادل اطلاعات» است به این معنا که وب سرویس‌های مورد نظر به صورت دائم قطع و وصل می‌شوند.

گمرک بعد از گذشت چندین ماه فقدان ارتباط با سامانه جامع تجارت، این روزها تا حدودی با همکاری با این سامانه مشغول است که البته به علت اتصال ناقص به سامانه بیتا و صدور مجزا استعلام انبارها، سیستم را دچار یک اتصال ناپایدار کرده است. 

حال باید دید بعد از گذشت چند ماه قرار است این مشکل به طور کامل برطرف شود تا دیگر شاهد ناهماهنگی گمرک در این سامانه برای جلوگیری از ورود کالاهای نامعتبر به کشور نباشیم.

انتهای پیام/

۱- پته گمرکی “ یکی از مواردی است که در پروسه ترخیص کالا بسیار اهمیت دارد. پته گمرکی به صدور بارنامه خروج کالا از گمرک، برای کالای مسافری و تا سقف معین ارزش کالا، گفته می‌شود. ترخیص کالا با پته، یکی از سریعترین روش ها‌ی ترخیص کالا از گمرک است، بطوری که پس از اخذ قبض انبار و اقدامات برای صدور پته، شاید کالا ظرف چند ساعت از گمرک ترخیص و سپس تحویل مشتری شود.