به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، پس از تجاوز آمریکا به عراق و سرنگونی صدام، رقابت اصلی کشور‌های غربی و منطقه‌ای، تصاحب و گرفتن سهم از بازار عراق بود. در بین همسایگان عراق، ترکیه بیش از سایرین برای ورود به بازار این کشور تلاش کرد. ترکیه از سال ۲۰۰۳ تلاش‌های خود را برای ایجاد یک دیپلماسی فعال اقتصادی در منطقه افزایش داد. دیپلماسی اقتصادی به‌عنوان یکی از رویکرد‌های جدید و کاربردی در سیاست و روابط بین‌الملل شناخته می‌شود که مهم‌ترین ابزار‌های آن استفاده از نفوذ و گسترش روابط سیاسی برای تعاملات اقتصادی، استراتژی اقتصادی مبتنی‌بر توسعه صادرات، بازاریابی و توسعه بازار‌های بین‌المللی و همکاری و هماهنگی بخش خصوصی کشور‌ها با وزارت‌های اقتصادی و وزارت خارجه کشور‌های هدف است.
ترکیه برای نفوذ اقتصادی در عراق، با نگاه توسعه محور، در زیرساخت‌های عراق سرمایه‌گذاری کرد و همین عامل باعث شد این کشور بتواند با استفاده از ابزار‌های سیاسی _ اقتصادی جایگاه خود را در این کشور ارتقا دهد. به گزارش المانیتور همین تلاش‌های ترکیه، عراق را به اولین خریدار محصولات ترک در منطقه بدل کرده است. ترکیه در جریان سفر وزیر امور خارجه‌اش به عراق، با افتتاح کنسولگری‌های خود در کرکوک، نجف و بصره، تعداد کنسولگری‌های خود در عراق را به چهار کنسولگری افزایش داد. ترکیه همچنین با ایجاد تسهیلات برای بخش خصوصی این کشور و امکان ارتباط مستقیم با تجار عراقی در این شهرها، بازار‌های جدیدی را به دست آورد. چاووش‌اوغلو در کنار افتتاح کنسولگری‌ها، به دنبال بازگشایی گذرگاه مرزی جدید اواکوی_سیلویی خارج از منطقه اقلیم کردستان و ارائه طرحی برای ایجاد خط ریلی میان عراق و ترکیه است. در صورت اجرایی شدن این طرح‌ها کالا‌های ترکیه بدون پرداخت مالیات به اقلیم کردستان، ارزان‌تر و در مدت‌زمان کوتاه‌تری به دست مصرف‌کننده عراقی می‌رسد.
شرکت‌های پیمانکاری ترکیه با استفاده از تسهیلات دولتی با حضور در بخش‌های زیربنایی عراق، نقش پررنگی در بازسازی عراق ایفا کردند. در حال حاضر بیش از ۱۴ هلدینگ پیمانکاری ترکیه در عراق وجود دارند که با استفاده از تسهیلات دولت ترکیه در راستای کمک پنج میلیارد دلاری این کشور به عراق، مشغول فعالیت هستند. علاوه‌بر این شرکت‌ها، بیش از ۱۰۰ شرکت خصوصی متوسط و کوچک ترکیه در عراق فعالیت مستمر دارند.
در کنار وزارت خارجه و بخش خصوصی ترکیه، بانک‌های این کشور نیز در عراق فعالیت‌های گسترده‌ای دارند. تاکنون چهار بانک ترکیه‌ای Isbank، Ziraatbank، RT Bank و albaraka bank در عراق مجوز فعالیت دارند و به ارائه خدماتی مانند افتتاح حساب سپرده بانکی، ارائه تسهیلات به شرکت‌های خصوصی ترک فعال در عراق، ارائه ضمانتنامه‌های بانکی و انتقال ارز می‌پردازند. این بانک‌ها نیاز‌های بخش خصوصی ترکی مانند کمبود نقدینگی، نقل و انتقال ارز میان عراق و ترکیه و ارائه ضمانتنامه‌های بانکی به شرکت‌های ترک در عراق را با هزینه‌های بسیار پایینی انجام می‌دهند.
دیپلماسی اقتصادی ترکیه در حالی در عراق گسترش می‌یابد که تمام دستگاه‌های اجرایی و سیاسی در دولت این کشور در کنار بخش خصوصی آن ایستاده‌اند و از هر ظرفیتی برای گسترش حضور کالا‌ها و خدمات ترک در عراق استفاده می‌کنند. دیدگاه چند بعدی اقتصادی ترکیه باعث شده است تا نگاه امنیتی این کشور به عراق نیز تحت‌الشعاع قرار بگیرد و هدف اول دولت ترکیه به گسترش بازار‌های جدید در عراق معطوف شود. این نگاه و الگوی دیپلماسی اقتصادی ترکیه می‌تواند به‌عنوان مدلی مطلوب برای دستگاه‌های تصمیم‌گیر در ایران نیز مورد استفاده قرار بگیرد. اما در ایران با توجه به نقشی که کشورمان در مهار و نابودی داعش در عراق داشت، وزارت امور خارجه نتوانسته از این ظرفیت برای دیپلماسی اقتصادی بهره ببرد. متاسفانه تحریم‌های بین‌المللی، نگاه امنیتی به مسائل اقتصادی در عراق، نبود هماهنگی میان دستگاه‌های سیاستگذار اقتصادی در ایران و حمایت نکردن از بخش خصوصی کشور باعث شده است تا بازار‌های ایران در عراق یکی پس از دیگری به‌مرور به دست رقبایی مانند ترکیه، چین و عربستان سعودی بیفتد.
منبع: روزنامه فرهیختگان
انتهای پیام/