و متن ویدیو از این قرار است: «یک گروه دانشجویی در دانشگاه صنعتی شریف برای مقابله با تحریم‌های گوگل سیستم عاملی طراحی کرده‌اند که گوگل امکان حذف آن را ندارد. برای اطمینان بیشتر کاربران ایرانی یک گوشی توسط جی‌ال‌ایکس (GLX) تولید شده که این سیستم عامل را پشتیبانی می‌کند. این سیستم عامل این امکان را به کاربران ایرانی می‌دهد که اپلیکیشن‌های مربوط به کسب و کار‌های خود را بدون نگرانی از تحریم‌های آمریکا، فعال کنند.»
تا لحظه‌ای که این گزارش تنظیم می‌شود اطلاعات دقیقی از این سیستم عامل در دسترس نیست، اما به هر حال می‌دانیم که سیستم عامل، قلب تپنده هر سیستم کامپیوتری است که ساده‌ترین تعریف آن این است که دو بخش نرم‌افزار و سخت‌افزار را به هم متصل می‌کند. حالا هم خبر می‌رسد که اندروید داخلی طراحی شده و این معنی را می‌دهد که احتمال خیلی قوی سیستم عامل طراحی شده شباهت‌های زیادی به سیستم عامل اندروید دارد.
اندروید سیستم‌عاملی مربوط به شرکت گوگل است که برای استفاده از آن مدل‌های مختلف مجوز از سوی گوگل صادر می‌شود و ایرانی‌ها درحال کار بر روی نسخه‌ای هستند که نیاز به مجوز ندارد و امکان این‌که گوگل هم بخواهد جلوی آن را بگیرد احتمالا وجود ندارد.
سیستم‌عامل فقط یک نرم‌افزار نیست. رابط و یکپارچه‌کننده نرم‌افزار‌ها و سخت‌افزار است. به دلیل پیچیدگی بسیار بالا در دنیا تولید‌کنندگان سیستم عامل بسیار کم هستند. به دلیل مسائل مربوط به سازگاری با پردازنده و موارد این‌چنینی تولید‌کننده یک سیستم عامل نیاز دارد تا پتنت‌های مربوطه را از شرکت‌های سخت‌افزاری بخرد. به همین دلیل صرف این‌که یک سیستم‌عامل طراحی شود مشکل را حل نمی‌کند. نیاز به وصل کردن همه زنجیره به یکدیگر است. در این شرایط، ما در ایران به دلیل تحریم‌ها یک وضع ویژه داریم.
اما مگر در کل دنیا چند سیستم عامل ساخته شده و چند تای آن‌ها موفق بوده‌اند و درحال حاضر از چند سیستم عامل استفاده می‌شود؟ گرچه اتفاقاتی هم مانند تحریم‌ها برای ایران، اپلیکیشن‌های شرکت‌های ایرانی را از اندروید حذف می‌کند. حالا سوال این است که واقعا هر کشوری به یک سیستم عامل نیاز دارد؟ و آیا همه می‌توانند سیستم‌عامل‌هایشان را به زنجیره اصلی وصل کنند؟ برای جواب با شهرام شریف، روزنامه‌نگار و تحلیلگر حوزه آی‌تی گفتگو کردیم.
شهرام شریف درباره این‌که آیا هر کشور نیاز دارد یک سیستم عامل داشته باشد، می‌گوید: «سیستم عامل برای هر کشور و هر شرکتی یک نیاز واقعی، مهم و حتی استراتژیک است. کشور‌هایی که توان این را داشته باشند که سیستم‌عامل طراحی کنند، به سطحی از دانش رسیده‌اند که می‌توانند مدل‌های مختلف محصولاتشان را عرضه کنند. اما واقعیت این است که ما برای طراحی یک سیستم عامل خوب و کارآمد نیاز داریم تا یک زنجیره مناسب تأمین محصولات و دسترسی به حقوق‌های انحصاری و پتنت‌ها را داشته باشیم. بدون این‌ها مجبوریم تنها از برخی گوشی‌های چینی، گوشی‌ها و قطعات ناشناخته یا مثلا جی‌ال‌ایکس استفاده کنیم و این سیستم عامل جدید را تنها روی آن‌ها نصب کنیم. »
شریف در ادامه درباره وصل شدن به زنجیره توضیح می‌دهد: «در واقع چالش اصلی، بعد از تولید یک سیستم عامل خوب، توان اتصال آن به زنجیره محصولات و مجوزهاست. به نظر می‌رسد سیستم‌عاملی که درحال حاضر خبر تولید آن منتشر شده (و هنوز جزییات فنی آن و اخبار تکمیلی ارایه نشده است) متعاقب اخباری است که از تحریم‌های جدید و برخی اقدامات گوگل نشأت گرفته است.
چنین موضوعی درباره اپل هم صادق بود. سمت دیگر قضیه، اما این است که درباره تولید سیستم عامل ملی در بازه‌های زمانی مختلف آن‌قدر بد عمل شده که اگر هم درحال حاضر کسی بخواهد اقدام درستی را درباره طراحی سیستم عامل داخلی انجام بدهد، بخش زیادی از افکار عمومی و متخصصان این حوزه، آن را کماکان مرتبط با گروه‌های دریافت‌کننده رانت و خروجی را چیزی مانند پروژه‌های شکست‌خورده قبلی می‌دانند.»
نخستین بحثی که درباره طراحی این سیستم عامل شکل می‌گیرد، حضور تحریم‌هاست؛ شهرام شریف هم این موضوع را بی‌تاثیر نمی‌داند و می‌گوید: «حدس من این است که سیستم عامل مورد بحث، در حد بسیار محدودی کاربرد خواهد داشت. مثلا استفاده از اپلیکیشن‌های ایرانی. نگاه شاید به این سمت است که اگر در یک حالت بدبینانه، دسترسی به اینترنت جهانی قطع شود یا شرکت‌های بزرگ دسترسی ما را به‌طور کامل به خدماتشان محروم کنند، در آن حالت دسترسی قطع نشود و خارج از زنجیره آن‌ها پاسخی برای ارایه به مخاطبان وجود داشته باشد. این پاسخ، پاسخی ضعیف و نابالغ است. »
او در ادامه شرکت هوآوی را مثال می‌زند، هوآوی هم یک شرکت چینی است که درگیر تحریم‌های آمریکا شده و این موضوع به عملکردش در تمام دنیا لطمه وارد کرده و در تلاش است تا سیستم‌عامل مخصوص خود را ارایه دهد، شریف درباره نوع عملکرد شرکت هوآوی توضیح می‌دهد: «هوآوی در چین هم با مشکلی مانند ما مواجه است. اما هوآوی، با وجود این‌که تکنولوژی ساخت پردازنده را دارد، دنبال حل مشکلات تحریمی خود از طریق سیاسی است. چینی‌ها می‌دانند که بدون دسترسی به زنجیره تأمین محلی، غول‌های تکنولوژیشان، تبدیل به شرکت‌های محلی می‌شوند. »
عملکرد نامناسب برخی محصولات ملی گریبان‌گیر ما است
در طول سال‌های گذشته عملکرد‌ها در زمینه‌هایی مانند طراحی و تولید در زمینه آی‌تی و تکنولوژی خیلی خوب نبوده است و حالا همین عملکرد بد گذشته در حوزه تولید محصولات ملی، گریبان‌گیر ما خواهد شد. شرکت‌های بزرگ مانند آپارات، تپ‌سی و دیجی‌کالا همین حالا قادر به پردازش میلیون‌ها اطلاعات و سرویس‌دهی هستند و این نشان می‌دهد که دانش در کشور وجود دارد.
در این موضوعات ملی، با ایجاد رانت و هدر رفت منابع درواقع مسیر را اشتباه رفته‌ایم. سیستم عامل ملی هم از این قاعده مستثنا نیست و با شیوه دولتی قادر نخواهیم بود به نتیجه برسیم. به عنوان مثال در شرکت‌های مختلف موفق خصوصی، اگر دولت دخالتی در سرمایه، مدیریت و مسائل فنی داشت آن‌ها به موفقیت نمی‌رسیدند. کما‌این‌که بخشی از مشکلات اصلی این شرکت‌ها هم درحال حاضر، ترس از دخالت و نظارت و تغییر مدل آن‌ها از بیرون است.
البته که هنوز هم مشخص نیست دولت تا چه میزان در تولید و طراحی این سیستم عامل نقش داشته است، اما به‌هرحال خبر آن را وزیر ارتباطات منتشر کرده. حال باید منتظر بمانیم و ببینیم این سیستم عامل ملی چیست و چه کار‌هایی می‌تواند بکند.
منبع: روزنامه شهروند
انتهای پیام/