مطالعه جدید دانشگاه کلرادو بولدر نشان می‌دهد که ابرهای فراز سیاره مریخ متأثر از یک پدیده به نام "دود شهاب" (meteor smoke) تشکیل شده است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که اجرام سرگردان فضایی مانند دنباله‌دار‌ها و شهاب‌سنگ‌ها پس از ورود به اتمسفر مریخ خرد می‌شوند.
جو مریخ فوق‌العاده نازک است و حجم آن کمتر از یک درصد زمین است. جو مریخ همیشه این قدر ضعیف نبوده است و شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد زمانی به اندازه کافی قوی بوده تا امکان وجود آب مایع روی سطح سیاره را فراهم کند.
اکنون با وجود ماندن سایه‌ای از آن اتمسفر قوی، جو مریخ هنوز هم می‌تواند سطح این سیاره را تا حدود زیادی از شر شیاطین آسمانی دور نگه دارد که حتی این مقاومت برخی مواقع منجر به راه افتادن یک طوفان گرد و غبار در سیاره سرخ می‌شود.
بیشتر بخوانید: پشت‌پرده فروش شهاب‌سنگ‌های الماس‌نشان در فضای مجازی/ یک پژوهشگر پاسخ می‌دهد
یکی از همین طوفان‌ها موجب از کار افتادن مریخ‌نورد "فرصت" (Opportunity) ناسا شد و از ۱۰ ژوئن ۲۰۱۸ تاکنون هیچ پیامی از آن شنیده نشده است؛ بنابراین اتمسفر مریخ علاوه بر نابودی کاوشگر‌های بی‌دفاع از این سیاره هم در مقابل اثرات شهاب‌سنگ‌ها محافظت می‌کند و حتی قادر به تشکیل ابر از آن‌ها است.
ابر‌ها در مریخ دقیقاً به همان شیوه‌ای که در زمین شکل می‌گیرند، ایجاد نمی‌شوند. مولکول‌های آب که حجم غالب ابر‌ها را تشکیل می‌دهند، نمی‌توانند خود به خود به هم وصل شوند و به چیزی برای قرار گرفتن در کنار هم نیاز دارند.
در سیاره آبی ما، مولکول‌های آب در اطراف دانه‌های نمک دریا یا گرد و غبار‌های هوا جمع می‌شوند. هنگامی که این دانه‌ها و مولکول‌ها به اندازه کافی جمع شوند، ابر‌ها شکل می‌گیرند و از زمین قابل مشاهده می‌شوند.
دانشمندان معتقد نیستند که چنین فرآیندی در مریخ نیز موجب تشکیل ابر‌ها در ارتفاع بین ۳۰ تا ۶۰ کیلومتری سطح آن می‌شود؛ بنابراین ذرات یخ‌آب چگونه ابر‌ها را در مریخ تشکیل می‌دهند؟
بر اساس مطالعه جدید دانشمندان دانشگاه کلرادو بولدر پاسخ این سوال در سطح سیاره مریخ، بلکه در فضای بین سیاره‌ای نهفته است.
مشاهدات انجام شده توسط فضاپیمای "ماون" (MAVEN) ناسا که در حال حاضر در مدار سیاره سرخ است، به ما می‌گوید که تقریباً ۲ تا ۳ تن اجرام سرگردان فضایی اغلب به شکل شهاب‌سنگ هر روزه وارد جو مریخ می‌شوند. این شهاب‌سنگ‌ها با برخورد پوسته گازی نازک محافظ مریخ خرد می‌شوند و موجب پخش شدن حجم عظیمی از گرد و غبار موسوم به "دود شهاب" در جو می‌شوند.
محققان کشف کردند که این گرد و غبار‌ها که از فضای خارجی می‌آیند، می‌توانند به عنوان دانه‌هایی برای تشکیل ابر‌ها عمل کنند و مولکول‌های یخ‌آب را دور خود جمع کنند.
محققان از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای پیچیده برای شبیه‌سازی فضای حاکم بر مریخ و تست نظریه خود استفاده کردند. آن‌ها کشف کردند هنگامی که "دود شهاب" پدید می‌آید، پس از آن ابر‌ها نیز ظاهر می‌شوند.
"ویکتوریا هارت‌ویک" فارغ‌التحصیل گروه علوم جوی و اقیانوس (ATOC) در دانشگاه کلرادو بولدر و نویسنده اصلی این مطالعه جدید، گفت: مدل ما قبل از این نمی‌توانست ابر‌ها را در این ارتفاع تشکیل دهد، اما اکنون می‌تواند و به نظر می‌رسد همه آن‌ها به درستی در جای خود قرار گرفته‌اند.
این ابر‌ها در مقایسه با زمین نسبتاً نازک هستند. با این حال آن‌ها باز هم می‌توانند تأثیر مهمی بر جو مریخ داشته باشند. به عنوان مثال بسته به منطقه مورد بررسی محققان، ابر‌ها می‌توانند درجه حرارت را تا ۱۰ درجه سانتیگراد افزایش یا کاهش دهند.
محققان معتقدند که کار آن‌ها می‌تواند به شناخت روند تکامل اتمسفری مریخ و به طور خاص اینکه چگونه یک زمان قادر به حمایت از وجود آب مایع در سطح خود بوده است، کمک کند.
"برایان تون"، استاد ATOC و دستیار این مطالعه، می‌گوید: مدل‌های آب و هوایی بیشتر و بیشتر نشان می‌دهد که آب و هوای باستانی مریخ، زمانی که رودخانه‌ها در سطح آن جریان داشته‌اند و ممکن است حیات در آن وجود داشته است، توسط ابرهای مرتفع گرم نگه داشته شده است.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/