به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، در شرایطی که مصرف الکل، به ویژه زیاده روی در این کار با گذشت زمان می‌تواند اغلب به تشکیل رسوب چربی در کبد افراد و در نهایت بیماری کبد منجر شود، دلایل دیگری نیز برای ابتلا به کبد چرب به وجود دارند.
حتی اگر الکل مصرف نکنید یا به میزان کم این کار را انجام دهید، همچنان این احتمال وجود دارد که به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) مبتلا شوید.
بیشتر بخوانید: با این روش‌ها کبد خود را مانند آینه برق بیندازید
در شرایطی که بیماری کبد چرب غیر الکلی به طور کلی خود یک نگرانی بزرگ محسوب نمی‌شود، در صورت عدم رسیدگی می‌تواند به مشکلات سلامت جدی دیگر منجر شود و برخی اشکال بیماری کبد چرب وجود دارند که می‌توانند موجب عوارض چشمگیری شوند.
بیماری کبد چرب غیر الکلی چیست؟
این بیماری رابطه‌ای با مصرف الکل یا زیاده‌روی در این کار ندارد و در واقع حاصل یک سندرم متابولیک است. سندرم متابولیک اصطلاحی کلی است که برای عوامل خطرآفرین شامل فشار خون بالا، سطوح بالای کلسترول بد، عدم تعادل هورمون تنظیم کننده مقدار گلوکز خون به نام انسولین، و مقادیر زیاد چربی شکم استفاده می‌شود.
موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی آمریکا بیماری کبد چرب غیر الکلی را به عنوان شرایطی که در نتیجه انباشت چربی در کبد رخ می‌دهد، معرفی کرده است. این بیماری به واسطه مصرف بیش از حد الکل رخ نداده و به انباشت بیش از حد چربی در کبد اشاره دارد.
دو نوع وجود دارد
بیماری کبد چرب غیر الکلی به دو نوع کبد چرب ساده و استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) تقسیم می‌شود. اگرچه هر دو آن‌ها به عنوان بیماری کبد چرب غیر الکلی در نظر گرفته می‌شوند، اما با یکدیگر فرق دارند. اما تفاوت آن‌ها در چیست؟
کبد چرب ساده به معنای وجود چربی در کبد است، اما ممکن است به همراه آن هیچ گونه التهابی در کبد وجود نداشته باشد یا آسیبی به سلول‌های کبد نرسیده باشد. این نوع از بیماری کبد چرب غیر الکلی جدی نیست، به طور معمول موجب هیچ گونه مشکلی برای کبد نمی‌شود یا با گذشت زمان تشدید نمی‌شود.
نوع دیگر به نام استئاتوهپاتیت غیر الکلی شرایطی به مراتب جدی‌تر است. افراد مبتلا به این نوع بیماری کبد چرب غیر الکلی با التهاب در کبد خود مواجه هستند و ممکن است سلول‌های کبد نیز آسیب دیده باشند. التهاب و آسیب دیدگی سلول‌های کبد می‌تواند موجب مشکلات جدی دیگر مانند فیبروز شود که به زخم شدن کبد اشاره دارد. همچنین، استئاتوهپاتیت غیر الکلی می‌تواند به سیروز که با بروز زخم‌های جدی در کبد و افزایش احتمال نارسایی این اندام و مرگ تعریف می‌شود و همچنین سرطان کبد منجر شود.
یک نسخه بالقوه مرگبار وجود دارد
بیماری کبد چرب غیر الکلی در حقیقت اصطلاحی کلی برای برخی شرایط کبد است که الکل به عنوان محرک در آن‌ها نقش ندارد. استئاتوهپاتیت غیر الکلی نوعی از این بیماری است که زنگ هشدار را برای بیماران و پزشکان به صدا در می‌آورد و همان گونه که پیشتر نیز اشاره شد می‌تواند به التهاب، بروز زخم و آسیب دائمی این اندام منجر شود.
شرایط این نوع از بیماری کبد چرب غیر الکلی را می‌توان مشابه با آنچه که برای کبد بیماران الکلی رخ می‌دهد، در نظر گرفت. استئاتوهپاتیت غیر الکلی می‌تواند به نارسایی کبد و مرگ منجر شود.
شیوع آن رو به افزایش است
شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی در سراسر جهان، به ویژه در کشور‌های غربی مانند آمریکا رو به افزایش است. در واقع، بیماری کبد چرب غیر الکلی شایع‌ترین شکل بیماری کبد مزمن در آمریکا است و ۱۰۰ میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این بیماری بیشتر افرادی که در دهه چهارم و پنج زندگی خود قرار دارند، به ویژه آن‌هایی که به واسطه چاقی یا دیابت نوع ۲ در معرض خطر بیشتری برای بیماری قلبی قرار دارند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این وجود، بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌تواند برای هر فردی در گروه‌های سنی مختلف رخ دهد.
ژنتیک احتمالا نقش دارد
به گفته پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا، بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌تواند شرایطی ارثی است. این بیماری تنها با وزن در ارتباط نیست، بلکه بیشتر خانوادگی و احتمالا ژنتیکی است. طی یک مطالعه با حضور ۴۴ کودک مبتلا و غیر مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی و ۱۵۲ نفر از اعضای خانواده آن‌ها مشخص شد که بیماری کبد چرب غیر الکلی عامل تعیین کننده بزرگی در مقدار چربی کبد دیگر اعضای خانواده است. بیماری کبد چرب غیر الکلی در ۵۹ درصد خواهر و برادر‌ها و ۷۸ درصد پدر و مادر‌های کودکان مبتلا به این بیماری مشاهده شد.
ممکن است با سندرم متابولیک در ارتباط باشد
شواهد روزافزون پیوند بین بیماری کبد چرب غیر الکلی و سندرم متابولیک را نشان می‌دهند. سندرم متابولیک یک بیماری متشکل از عوامل خطرآفرین مختلف مانند چاقی، دیابت نوع ۲، یا دیس‌لپییدمی یا چربی‌پریشی است. بیماری کبد چرب غیر الکلی به عنوان آشکارساز کبدی برای سندرم متابولیک شناخته می‌شود.
شیوع سندرم متابولیک رو به افزایش است، زیرا سطوح چاقی در جهان رو به افزایش است. یک مشخصه کلیدی که بیماری کبد و سندرم متابولیک را به هم پیوند می‌دهد، مقاومت در برابر هورمون تنظیم کننده سطوح گلوکز خون یا انسولین است که می‌تواند به قند خون بالا منجر شده و با تجمع چربی در بخش‌هایی مانند کبد مرتبط باشد. التهاب ناشی از این شرایط می‌تواند مقاومت را هرچه بیشتر افزایش داده و به بروز یک چرخه معیوب منجر شود.
ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد
تا زمانی که شرایط جدی نشده است، اغلب ممکن است از ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی آگاه نباشید. نشانه‌های اولیه بیماری در آزمایش‌های خون روتین یا زمانی که برای مشکلات دیگر، مانند سنگ‌های صفراوی سونوگرافی انجام می‌دهید، نمایان خواهند شد.
زمانی که بیماری پیشرفت کرده و به سیروز منجر می‌شود، علائم می‌توانند بسیار جدی‌تر شوند که از آن جمله می‌توان به خونریزی بیش از حد به واسطه ناتوانی کبد در تولید پروتئین‌های لخته کننده خون، بیماری یرقان (زرد شدن رنگ پوست) ناشی از ناتوانی کبد در پالایش بیلی‌روبین از خون، و تجمع مایع به واسطه پرفشاری خون پرتال که موجب نشت مایع از رگ‌های خونی می‌شود، اشاره کرد.
علائمی که شکل می‌گیرند
در شرایطی که بیماری کبد چرب غیر الکلی اغلب بدون علائم یا نشانه‌های هشدار دهنده است، بزرگ شدن کبد، خستگی، یا درد در قسمت بالایی شکم از علائم اولیه آن هستند. همچنین، شما ممکن است با افزایش سطوح آنریم‌های کبد، افزایش سطوح هورمون تنظیم کننده گلوکز خون یا انسولین و افزایش سطوح تری گلیسیرید مواجه شوید.
همچنین، نشانه‌ها و علائم استئاتوهپاتیت غیر الکلی و سیروز که ممکن است شامل تورم شکم، بزرگ شدن رگ‌های خونی زیر سطح پوست، بزرگ شدن پستان‌ها در مردان، بزرگ شدن طحال، قرمز شدن کف دست‌ها و بیماری یرقان یا زردی را نیز می‌توان مد نظر قرار داد.
شایع‌ترین دلایل چه چیز‌های هستند
بیماری کبد چرب غیر الکلی به واسطه مصرف الکل شکل نمی‌گیرد و انباشت چربی در کبد زمینه ساز این بیماری است. اما چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد؟ کارشناسان همچنان درباره این که چرا این شرایط برای برخی افراد و نه دیگران رخ می‌دهد به نتیجه قطعی نرسیده اند. همچنین، اطلاعات جامع درباره این که چرا دو نوع مختلف از بیماری کبد چرب - کبد چرب ساده و استئاتوهپاتیت غیر الکلی - وجود دارند، در دست نیست. کارشناسان نتوانسته اند دلیل قطعی این که یک کبد چرب ملتهب شده و به شرایطی مانند سیروز منجر می‌شود و کبدی دیگر چنین سرنوشتی ندارد را کشف نکرده اند.
آنچه مشخص است بین بیماری کبد چرب غیر الکلی و استئاتوهپاتیت غیر الکلی پیوند‌هایی وجود دارد. شایع‌ترین پیوندها شامل اضافه وزن یا چاقی، مقاومت به هورمون تنظیم کننده گلوکز خون یا انسولین، و همچنین قند خون بالا یا هایپرگلیسمی که در افراد مبتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع ۲ دیده می‌شود، هستند. همچنین، این بیماری با سطوح بالای چربی در خون، به ویژه تری گلیسیرید پیوند خورده است.
عوارض بیماری کبد چرب چه چیز‌های هستند
سیروز شایع‌ترین عارضه بیماری کبد چرب است که به بروز زخم‌های جدی در کبد اشاره دارد. سیروز کبدی در واکنش به آسیب دیدگی کبد، مانند التهاب در استئاتوهپاتیت غیر الکلی رخ می‌دهد. همان گونه که کبد تلاش می‌کند التهاب را کاهش دهد، ناحیه‌ای زخمی (فیبروز) را ایجاد می‌کند. با تداوم التهاب، فیبروز هرچه بیشتر گسترش یافته و بافت کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سیروز کبدی شرایطی جدی است که می‌تواند پیشرفت کرده و به انباشت مایع در شکم، تورم سیاهرگ‌ها در مری که می‌تواند موجب پارگی و خونریزی شود، و همچنین سرطان کبد، نارسایی کبد، سردرگمی، خواب آلودگی و دشواری در تکلم منجر شود.
چگونه از کبد چرب پیشگری کنیم
برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب زمانی که رژیم غذایی، ورزش و سبک زندگی کلی مد نظر قرار می‌گیرند، شما می‌توانید انتخاب‌های سالم‌تری داشته باشید. مصرف مواد غذایی گیاهی بیشتر مانند میوه ها، سبزی‌ها و غلات کامل و چربی‌های سالم توصیه شده است. به طور همزمان، شما باید مصرف کربوهیدرات ها، به ویژه کربوهیدرات‌های پالایش شده را کاهش دهید.
شما باید در مسیر حفظ وزن سالم تلاش کنید. اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید باید تلاش بیشتری در راستای کاهش وزن اضافه خود از طریق یک رژیم غذایی سالم و ورزش انجام دهید. کارایی کاهش وزن در کاهش چربی کبد در بزرگسالان مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی ثابت شده است.
در نهایت، ورزش منظم را فراموش نکنید. مطالعات نشان داده اند که انجام چند بار در هفته ورزش استقامتی یا تمرینات قدرتی می‌تواند به طور قابل توجهی مقدار چربی ذخیره شده در سلول‌های کبد را کاهش دهد، بدون در نظر گرفتن این که کاهش وزن رخ می‌دهد یا خیر.
درمان‌های پزشکی خاصی وجود ندارند
به گفته بنیاد کبد آمریکا، در حال حاضر روش‌های درمانی تایید شده برای بیماری کبد چرب غیر الکلی در آمریکا وجود ندارند. در عوض، تغییرات سبک زندگی مورد توجه هستند. دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم ممکن است به پیشگیری از آغاز یا معکوس کردن آسیب دیدگی کبد در مراحل اولیه کمک کند.
همچنین، مراجعه منظم به متخصص کبد برای نظارت بر پیشرفت و کاهش مصرف کلسترول و چربی‌های اشباع که می‌تواند سطوح تری گلیسیرید را افزایش دهد، توصیه شده است. از مصرف الکل نیز باید پرهیز کرد، اگرچه الکل دلیل ریشه‌ای بیماری کبد چرب غیر الکلی نیست.
منبع: عصر ایران
انتهای پیام/