انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
چرا از نام ایرانی برای تئاتر استفاده نمی شود . چرا از نام بیگانه لاکچری استفاده میشود .
به گزارش خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، تئاتر هنری زنده و پویاست که از هر قشری مخاطب آن هستند. این روزها تئاتر کشورمان هم مانند دیگر هنرها با چالش هایی روبرو شده است؛ از بحث بیمه هنرمندان گرفته تا موضوع تئاترهای لاکچری و باندبازی در سالن های تئاتر و ورود سلبریتی ها به عرصه نمایش.
به همین بهانه ها، به سراغ شهرام کرمی مدیر مرکز هنرهای نمایشی رفتیم تا سوالات مختلف خود را در حوزه تئاتر مطرح کرده و پاسخ او را بشنویم.
در ادامه گفتگوی تفصیلی خبرنگار ما را با شهرام کرمی بخوانید؛
آقای کرمی؛ مدیران وزارت ارشاد تمایل زیادی به شفاف سازی دارند، اما از جانب شما این اتفاق کمتر افتاده است. چرا؟
حوزه عملکرد ما کاملاً مشخص است؛ یک شفافیت در حوزه اجرایی هنر داریم که ما همیشه پاسخگو بودیم و همواره با رسانه‌ها گفتگو داشتیم و اگر اتفاقی در حوزه تئاتر رخ داده، پاسخگوی آن بوده‌ایم. نمونه آن مشکلی بود که هفته گذشته برای یک نمایش ایجاد شد و من به سرعت اظهار نظر کردم. حوزه دیگر هم به بحث مالی و شفاف‌سازی آن بر می‌گردد که این بخشی از دستور کار ماست و از دوره مدیریت من آغاز شده است. از سال گذشته شروع شد و گردش مالی سال‌های گذشته را در اواسط تابستان اعلام کردیم. امسال هم تمام هزینه‌های مالی در کمیته‌ای ارزیابی میشود و روی سایت بارگذاری و اطلاع‌رسانی خواهد شد. در حوزه اجرایی چیز پنهانی نداریم، تصمیم‌گیری‌های ما اجرایی میشود و اقدامات و تصمیمات ما هم مشخص است.
قرار بود شورایی مبنی بر تعیین قیمت بلیت تئاتر تشکیل شود اما هنوز خبری نیست.
از سال گذشته ۱۰ آیین‌نامه را در دستور کار خود قرار دادیم و فقط یکی از آنها اجرایی شد. این آیین‌نامه‌ها تنظیم شده و ما همه کارهای ارزیابی و کارشناسی را انجام دادیم، ولی متأسفانه تصویب این‌ها در مرحله حقوقی دچار پیچ و خم‌هایی شد از جمله آیین‌نامه فعالیت تماشاخانه‌های خصوصی، آیین‌نامه شورای صنفی و آیین‌نامه تئاتر کمدی که همه از مواردی هستند که جنبه حقوقی آنها نیز ارزیابی باید شود. به عنوان نمونه آیین‌نامه تماشاخانه خصوصی که تنظیم کردیم، با وظایف حقوقی قانونی اداره کل و وظایف تماشاخانه‌های خصوصی منافات داشت؛ چون تماشاخانه‌های خصوصی به منظور کاهش تصدی‌گری دولتی احداث شده اند. مبنای دولت واگذاری مسئولیت و فعال سازی بخش خصوصی بوده است. تدوین این آیین نامه در بخش‌هایی دوباره محدودیت‌هایی را برای تماشاخانه‌های خصوصی ایجاد می‌کرد. در نتیجه دچار چالش شده و فعلا اجرای خیلی از آیین نامه‌ها دچار توقف شده اند. یک الی دو آیین نامه در مرحله ویرایش بوده ولی در حال اجرا هستند؛ مانند آیین نامه شورای حمایت که در حال حاضر شورای حمایت با آیین نامه گذشته فعالیت خودش را انجام می‌دهد و نسخه ویرایش شده آن در مراحل قانونی است. این پروسه طولانی شده است. من سال گذشته گفته بودم این آیین نامه‌ها ظرف چند ماه تدوین میشود؛ زیرا فکر می‌کردم مسائل حقوقی آن طی چند ماه حل میشود، ولی در حال حاضر تبدیل به معضلی در زمینه انتشار آیین نامه‌ها شده است.
با توجه به بودجه اندک تئاتر، بحث حمایت از گروه‌های هنری در سال ۹۸ چگونه خواهد بود. چه مقدار در هزینه‌ها صرفه جویی خواهد شد؟
ما از سال گذشته دچار مشکل اعتبار شدیم و با اطلاع رسانی‌های انجام شده نسبت به سال ۱۳۹۶، ۷ میلیارد کاهش بودجه داشتیم. هنوز وضعیت اعتباری امسال ما ابلاغ نشده، ولی امیدوارم افزایش داشته باشد. حداقل اگر افزایش نداریم کاهشی هم نداشته باشیم؛ با توجه به افزایش هزینه‌ها و نرخ تورم و درصدی که هر ساله در رشد اعتبار اتفاق می‌افتد و اینکه تئاتر بسیار متکی به اعتبار و بودجه است. یعنی باید در خیلی از حوزه‌ها بخش دولتی بتواند حمایتش کند. یکی از مشکلات اساسی ما در حوزه اعتبارات است. ما در سال گذشته دیون سنوات گذشته را با وجود کاهش اعتبار پرداخت کردیم و در حال حاضر دیونی درخصوص سال ۹۷ داریم. برنامه ریزی امسال ما این است که با اولین اعتبار جذب شده بتوانیم دیون سال گذشته را تسویه کنیم. ما از سال گذشته صرفه جویی در هزینه‌های اجرایی و داخلی را آغاز کردیم و در این زمینه بسیار کاهش داشتیم، برنامه‌ها را اولویت بندی کردیم و با همین معیار جلو رفتیم؛ برای مثال جشنواره تئاتر فجر با معیار و اولویت یک جلو رفت ولی بعضی از برنامه‌های پژوهشی در اولویت دو قرار داشت. زمانی که اعتبارات ما کامل تامین نشد، یکسری از برنامه‌های پژوهشی را برگزار کردیم. در حوزه اعزام گرو‌های خارجی کاملا صرفه جویی کرده و اعتبارات آن حوزه را برای دو یا سه گروه محدود در شرایطی که احساس کردیم جشنواره‌ها معتبر هستند، حمایت کردیم. یکسری برنامه‌های هزینه دار با بازدهی کم را در سال گذشته حذف کردیم، ولی یکسری حوزه‌ها را کامل انجام دادیم برای نمونه سعی کردیم بودجه حمایتی را انجام داده و تعدیل نکنیم، زیرا حمایت از گروه‌هایی که با هزینه بالا کار تولید می‌کنند، بخشی از اولویت‌های ماست. در حال حاضر یک تئاتر سه نفره با گروهی حرفه‌ای، شامل هزینه‌های اجرا و دکور و... با نمایشنامه‌ای ساده حداقل ۶۰ الی ۷۰ میلیون هزینه دارد. ما برای اینکه بتوانیم از تئاتر مستقل حمایت کنیم باید اعتباری را تامین و حامی گروه‌ها باشیم. در حمایت از گروه‌های نمایشی و اعتبارات سعی شده همان اعتبار مصوب را صرف آن کنیم، ولی مثلا در جشنواره تئاتر فجر سعی شد از هزینه‌های زائد صرف نظر شود. اما در جشنواره عروسکی مریوان و رویدادهای تئاتری با کمترین هزینه صرفه جویی کرده و به برنامه‌های اصلی می پردازیم.
گردش مالی تئاتر چقدر است و چقدر باید مالیات داده شود؟
اگر منظور گیشه است، فروش مالی گیشه تئاترها در بخش سالن‌های دولتی رقمی در حدود ۳.۵ الی ۴ میلیارد تومان و در سالن‌های خصوصی حدود ۲۰ میلیارد تومان است. سالن‌های دولتی و غیر دولتی موظف به پرداخت مالیات هستند، زیرا مالیات، بیمه و ارزش افزوده یک تکلیف قانونی است. متاسفانه بابت سنوات گذشته که کسورات قانونی پرداخت نکردیم، جریمه شدیم و امسال یکی از معضلات ما اعمال این موارد قانونی است.
برخی از هنرمندان نسبت به بیمه گلایه دارند. آیا برای حل این موضوع اقدامی صورت گرفته است؟
اتفاقاً خانواده تئاتر به نسبت هنرهای دیگر از بیمه خوب و با درصد کم بهره‌مند هستند. حتی سال گذشته بیمه تکمیلی هنرمندان تئاتر و حق السهم آنها نزدیک ۲۵ الی ۳۰ درصد بود. در حالی که سایر رشته‌ها بالای ۵۰ درصد هزینه بیمه تکمیلی می‌دهند. از طریق صندوق اعتباری هنر بیش از ۲۰۰۰ هنرمند تئاتر در شهر تهران تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی و بیمه تکمیلی هستند.
هزینه جشنواره تئاتر فجر ۹۷ چقدر بود؟
آمار کلی آن اعلام شد و آمار جزئی طی چند هفته آینده با تمام هزینه‌های حوزه‌های مختلف در سایت بارگذاری خواهد شد. جشنواره تئاتر فجر ۶ میلیارد و ۶۵۰ میلیون تومان هزینه داشت که نسبت به سال گذشته حدود ۱۵ الی ۲۰ درصد افزایش داشت.
به گفته منتقدان تئاتر نادر برهانی مرند کار شاخصی در جشنواره تئاتر فجر انجام نداد. دلیل دوباره انتخاب آقای برهانی مرند برای دبیری جشنواره چه بود؟
من اعتقاد دارم که نادر برهانی مرند جشنواره تئاتر فجر را به خوبی و با کیفیت دبیری کرد. البته هر رویدادی محاسن و معایب خود را دارد. ما سمیناری برای ارزیابی جشنواره برگزار کردیم؛ زیرا از انتقادات استقبال و جشنواره را تحلیل می‌کنیم. من به عنوان رئیس جشنواره و مدیر کل هنرهای نمایشی جشنواره را نسبت به بضاعتی که در اختیار داشتیم، باکیفیت و رضایت بخش دیدم. جشنواره در بعضی از حوزه‌ها می‌توانست بهتر برگزار شود و در برخی دیگر از حوزه‌ها کیفیت خوب بود. با توجه به عملکرد مثبت ایشان و تصمیم شورای سیاست گذاری انتخاب دوباره نادر برهانی مرند برای جشنواره تئاتر فجر ۹۸ تصویب شد و من فکر می‌کنم ثبات هر چیزی منجر به اتفاقات خوب میشود. دبیری جشنواره اگر چند سال باشد، با چشم انداز مطلوب و با تجربه بیشتر برگزار میشود. انتخاب هر ساله دبیر جشنواره تئاتر فجر منجر به آزمون و خطا شده و معتقدم دبیر جشنواره تئاتر فجر باید ۵ سال ۱۰ سال بماند تا اتفاقات خوبی در آن رخ دهد. بسیاری از جشنواره‌های موفق دنیا ثابت بودند و می‌توان از این ویژگی استفاده کرد. من شک ندارم جشنواره امسال با کیفیت‌تر از گذشته برگزار خواهد شد، زیرا نادر برهانی مرند تجربه بیشتری کسب کرده و تیم اجرایی شناخته شده‌ای دارد و می‌توان از این ویژگی برای برگزاری بهتر جشنواره تئاتر فجر استفاده کرد.
ما جشنواره های متعدد و بسیاری در حوزه تئاتر داریم که ساماندهی نشده و این اتفاق سبب شده به جز جشنواره تئاتر فجر سایر جشنواره ها دیده نشوند. برای بهتر برگزار شدن این جشنواره ها برنامه ای دارید؟
جشنواره ها به چند نوع تقسیم می شوند؛ یکسری از آن ها جشنواره های تخصصی تئاتر هستند و برگزاری آن ها به منظور بررسی حوزه موضوعی آن ها است مانند حوزه کودک و نوجوان , تئاتر عروسکی و جشنواره آیینی سنتی که مخاطب عمده آن ها هنرمندان هستند. هرچند این امکان برای استفاده سایر مخاطبان هم وجود دارد. دیگر جشنواره ها , جشنواره های مخاطب محور هستند و با هدف تماشاگر برگزار می شود. یکی از مشکلات تعدد جشنواره ها این است که جشنواره ها در حوزه تخصصی برگزار می شوند؛ یعنی مخاطب عمده آن هنرمندان هستند درصورتی که ما باید جشنواره مخاطب محور هم داشته باشیم تا با هدف جذب مخاطب ایجاد شود. در سال های اخیر تحول خوبی در این زمینه اتفاق افتاده برای نمونه در جشنواره عروسکی که در بخش رقابتی نیست و بخش عمده آن مخاطبان عام هستند , تئاترهای خیابانی با هدف مخاطب محوری برگزار می شود. جشنواره تئاتر فجر سهمیه ای برای مخاطبان ایجاد می کند ولی به هر حال به جهت ماهیت کیفیت جشنواره های تئاتری همیشه تعداد مخاطبان محدود است. بدین معنا که اوج جشنواره های ما تئاتر فجر است که با 150 گروه نمایش و با تعداد زیاد مخاطبان هنری برگزار می شود و اگر آن را با جشنواره تئاتر آوینی مقایسه کنیم, می بینیم که گاهی 8000 گروه درگیر جشنواره می شوند و مخاطب عمومی محور قرار می گیرد. ما اگر جشنواره ها را در حوزه مخاطب عمومی گسترش دهیم , دچار تحول خوبی خواهیم شد.
جشنواره تئاتر فجر امسال چه تغییراتی دارد؟
شاید در حوزه هایی تغییر اساسی اتفاقی رخ دهد؛ اما شورای فکری جشنواره درخصوص بخش های مختلف آن کار نکرده تا بتوانند فراخوان را تنظیم کنند. آنها این نگرش را دارند که در بعضی از حوزه ها تجدید نظر و بعضی حوزه های جدید در جشنواره ایجاد شود. زمانی که برنامه تدوین شد , طبق آیین نامه در شورای سیاست گذاری به بحث گذاشته , تصویب و ابلاغ می شود.
با توجه به صحبت های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تاکیدشان به برگزاری تئاترهای مردمی, چرا همچنان شاهد برگزاری تئاترهای لاکچری با قیمت بلیت های سنگین هستیم؟
تئاتر رونق و تنوع زیادی داشته است؛ در حال حاضر انواع تئاترها در بخش غیردولتی و دولتی در تهران درحال اجرا هستند. بعضی از این آثار با سرمایه های شخصی و بعضی با حمایت های دولتی اجرا می شوند. به نظر من اگر به همین توسعه و رونق تئاتر توجه کنیم باید به این فکر کنیم که تئاتر را در تمامی وجوه رشد بدهیم. تجربه و تاریخ تئاتر نشان داده که توسعه تئاتر توام با رشد همه گونه های تئاتر است. نکته ای که وزیر محترم درخصوص نگرانی از تئاترهای لاکچری مطرح کردند, نگرانی درستی است. وزیر ارشاد ابراز نگرانی کردند که فقط یک نوع تئاتر رشد کند و ما فقط شاهد رشد تئاترهای لاکچری باشیم و از تئاترهای مردمی به خصوص تئاترهایی که برای قشر ضعیف جامعه اجرا می شود, غافل شویم. یکی از راهکار های آن این است که ما در حوزه حمایت های دولتی توجه بیشتری داشته باشیم. به هر حال تئاتر متکی به حمایت دولتی است و این متکی بودن به این دلیل است که از تئاتر مستقل و فاخر حمایت شود. اگر حمایت دولتی از تئاتر سلب شود, طبیعی است که تئاتر به سمت درآمدزایی رود و نگرانی گروه های نمایشی درخصوص کیفیت هنری به سمت کیفیت تجاری اثر برود و این نگرانی کاملا بجاست. قیمت بلیت ها را اگر با کنسرت های موسیقی مقایسه کنیم، شاید غیرطبیعی نباشد؛ اما ما معتقدیم باید وضعیتی تعادلی برای قیمت بلیت ها ایجاد کنیم تا تئاتر به عنوان یک کالای گران بها تلقی نشود. می بینیم که برای هزینه های خرید کاغذ سوبسید صرف می شود درحالیکه هزینه های تولید کتاب فراتر است. تئاتر هم مانند آن است و ما باید بتوانیم بخش دولتی را رونق داده تا بتوانیم وضعیت تعادلی برای بلیت های تئاتر داشته باشیم.
با توجه به اینکه در سینما شاهد ورود سرمایه گذارانی بودیم که در حال حاضر جلسات آنها در دادگاه برگزار میشود و شاید پای اینگونه سرمایه گذاران به تئاتر نیز باز شود، آیا نظارتی برای ورود سرمایه گذاران و تهیه‌کنندگان به عرصه تئاتر وجود دارد؟
در طول این چند سال سرمایه گذاران بسیاری وارد تئاتر شدند؛ ما از این موضوع استقبال می‌کنیم به جهت اینکه بتوان به تئاتر رونق بخشید. اما اگر ورود سرمایه به تئاتر منجر به یکسری اتفاقات ناخوشایند شود جای نگرانی دارد. اگر این سرمایه سبب رونق تئاتر تجاری و ورود گروهی سلبریتی به تئاتر شود و گروه‌های زحمت کش تئاتر امکان حضور در صحنه را نداشته باشند، جای نگرانی است. اینکه ورود سرمایه سبب شود تا گروه‌های مستقل تئاتر و تئاتر تجربی مخاطب خود را از دست بدهند، نیز جای نگرانی دارد. از ورود سرمایه‌ها به تئاتر استقبال می‌کنیم وقتی که تولیدات مناسب و ارزشمند در حوزه تئاتر داشته و سعی می‌کنیم بر کیفیت آثار نمایشی این حوزه نظارت داشته باشیم. اینکه این سرمایه از چه منابع و حوزه‌هایی تامین میشود، جای نگرانی ندارد زیرا خوشبختانه تئاتر در این حوزه شرایط شفافی دارد و مانند سینما نیاز به سرمایه کلان ندارد. سرمایه گذارانی که به این حوزه وارد شدند، اشخاصی هستند که سرمایه محدودی دارند. تا وقتی که آثاری با سرمایه‌های بخش خصوصی در تئاتر تولید میشود درراستای اهداف، ضوابط و قوانین باشد و صدمه‌ای به تئاتر مستقل نزند، از آن استقبال می‌کنیم ولی اگر از این اتفاق‌ها بیفتد، قطعاً جلوی آن را خواهیم گرفت. ما به عنوان بخش دولتی باید از گروه‌های کوچکتر حمایت کنیم، ما اعتبار سالیانه داریم و باید بودجه را صرف تئاترهای مستقل کنیم. اینجا نقش دولت باید خود را نشان دهد، ما باید سیستماتیک از تئاترهای مستقل به نحو مطلوب حمایت و اعتبار را به سمت گروه‌های کوچک و مستقل هدایت کنیم.
شاهد تبلیغات نمایش ها در شبکه های ماهواره ای هستیم. آیا این اتفاق قانونی است؟ چه برخوردی با متخلفان خواهد شد؟
دو سال پیش گفته شد که مطابق ابلاغ قوه قضاییه تبلیغ هرگونه اثر نمایشی در شبکه های غیر رسمی و ماهواره ای ممنوع است. در حال حاضر گروه های نمایشی ملزم به رعایت آن هستند و اگر رعایت نشود، تخلف است. اگر گروهی رعایت نکند ملزم به برخورد با آن ها هستیم و مانع از اجرای کار می شویم. اگر ما برخورد نکنیم، قوه قضاییه مطابق قانون حتما ورود خواهد کرد. خوشبختانه گروه ها و سالندارها آگاه هستندو در طول 7 الی 8 ماه اخیر موردی اینگونه نداشتیم.
فکر نمی‌کنید نظارت بر محتوای تئاترها کاهش یافته؛ چرا که ما همچنان شاهد محتوای نامناسب در تئاترها هستیم. برای این نمایش‌ها قرار نیست اتفاقی رخ دهد که به توقیف و تذکر ختم نشود؟ به نظر می‌آید این جنجال توقیف و تذکر به نفع این افراد است چرا که بیشتر با این اخبار مردم را به دیدن نمایش‌ها ترغیب می‌کنند.
تئاتر یک هنر زنده است و اگر اجرای یک تئاتر با شب گذشته یکی باشد، آن تئاتر دچار مشکل میشود زیرا کنش و واکنش در تئاتر به صورت حقیقی و زنده است. ما یک چارچوب قانونی برای اعمال نظارت و ارزشیابی بر تئاترها داریم. اول متن نمایشنامه خوانده میشود و سپس اجرا مورد بازبینی قرار گرفته و مجوز صادر میشود اما از مرحله بازبینی تا اجرا و در هر شب اجرا یک پروسه‌ای طی میشود که این نمایش در تحول زنده مراحل رشد خود را طی می‌کند ما در تئاتر بداهه، واکنش‌های غیر طبیعی و اینکه به نسبت واکنش تماشاگر کیفیت تئاتر تغییر می‌کند را داریم.
گاهی بعضی گروه‌های نمایشی خارج از مقررات، تغییر شکل و محتوا در اثر دارند به نحوی که معنای عکس پیدا کرده یا از الفاظ و دیالوگ‌هایی استفاده میشود که خارج از عرف و ضوابط است. ما در آن صورت ورود می‌کنیم ولی ورود ما حالت تعاملی دارد. ما هیچ وقت سعی نمی‌کنیم مانع از اجرای کاری که مجوز دارد شویم، ما از روند اصلاحی استفاده می‌کنیم و به گروه تذکر می‌دهیم اگر گروه رعایت نکرد، مانع اجرا می‌شویم تا زمانی که آن موارد را رعایت کند.در خصوص آخرین نمایش هم این اتفاق افتاد و به گروه در حین اجرا تذکر داده شد و زمانی که موارد اصلاح شد، دوباره نمایش به اجرای عمومی خود ادامه داد.
وظیفه ما صیانت از مجوزهای صادر شده است؛ زیرا گروه و هنرمند برای آن وقت و هزینه صرف کرده است. ما در قبال گروه و گروه در قبال ما وظیفه دارد که باید متقابلاً انجام شود. خوشبختانه گروه‌های نمایشی وظایف خود را می‌دانند و به خطوط قرمز و چارچوب‌ها واقف هستند. حوزه تئاتر تنها حوزه هنری است که ما برای آن قانون بالادستی داریم. مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی داریم و با استنناد به آن که از جهت محتوایی و شکلی تعریفی دارد و طبق آن ضوابط و وظیفه‌ها تعیین شده است تا زمانی که در این چارچوب‌ها باشیم، مشکلی نداریم.
نمایش عروس مردگان به دلیل عمل نکردن به تعهدات خود چند روزی توقیف شد. آن تعهدات چه بوده است؟
در حدی بود که برخی دیالوگ‌ها و حرکات و موسیقی نمایش نیاز به تغییر داشت و چیز وسیعی مانند حذف یک صحنه یا بازیگر از نمایش نبود. ما تعامل خوبی با گروه‌های نمایشی داریم و با تهیه کننده، کارگردان و عوامل نمایش عروس مردگان هم تعامل خوبی داشتیم و موارد گفته شده رعایت شد. شاید یکسری ناهماهنگی منجر به این اتفاق شد ولی تا زمانی که این ارتباط خوب برقرار است هم ما و هم گروه وظایف خود را انجام می‌دهد. من بارها به موضوع تعامل و همکاری دو طرفه تاکید کردم زیرا این تعامل سبب صدمه به کار هنری نمی‌شود.
آیا برنامه ای برای حمایت بیشتر از تئاترهای مذهبی و ارزشی دارید؟
این نوع از تئاتر بخشی از اولویت های ماست. ما در تمام حوزه ها بارها بر تولید این نوع آثار تاکید کرده ایم, منتهی حوزه های موضوعی در بخش حاکمیتی و دولتی قرار گرفته و دچار شعار زدگی می شوند. برنامه ریزی رونق کارهای مناسبتی نیست بلکه می خواهیم آثاری مبتنی بر اولویت ها در راستای مناسبت ها داشته باشیم. باید شتاب زدگی را در تئاتر دفاع مقدس و دینی انقلابی دور کنیم زیرا بخشی از اولویت ها هستند و باید به شکلی جدی به آن ها توجه شود و ما هم در این راستا نگاه حمایتی ویژه ای داریم.
گفته میشود باندبازی در سالن های خصوصی زیاد است و مدیران سالن ها نمایش های سودآور را انتخاب کرده و اجازه اجرا می دهند. شما این موضوع را تایید می کنید؟
بخش خصوصی سرمایه گذاشته تا وقتی سالنی ماهیانه ۵۰ الی ۷۰ میلیون اجاره می‌دهد، ناچار این هزینه‌ها را تامین کند، زیرا این‌ها از بودجه و اعتبارات دولتی استفاده نمی‌کنند. نمی‌توان انتظاری که از مدیر تماشاخانه دولتی داریم، همان انتظار را از مدیر تماشاخانه خصوصی داشت. اتفاقا اگر تئاترها را ببینید تفاوت این دو نگاه را خواهید دید. تئاتر در سالن با هویت خاص خود اجرا میشود. تئاتر در یک سالن با یک هویتی اجرا میشود که شاید در سالن دیگر نتواند با آن هویت اجرا شود. طبیعی است که سالن‌های خصوصی که سرمایه شخصی گذاشتند، تلاش می‌کنند تا از سرمایه خود مراقبت کنند و برای همین با کار‌هایی از نوع تجاری بیشتر موافق باشند. برآیند کلی ما نشان داده که تنوع خوبی در سالن‌ها وجود دارد. گاهی گروه‌های دانشجویی، حرفه‌ای، تجربی و حتی پیشکسوتان اجرا می‌کنند. تئاتر خصوصی نزدیک به ۱۰ سال است که رونق گرفته، در مراحل اولیه آزمون و خطا داشت و هنرمندان و مخاطبان به آن بی اعتماد بودند و حال مراحل تجربی را گذرانده و نمایش‌های با کیفیتی در آنها اجرا میشود. در حال حاضر امکانات تماشاخانه‌های خصوصی بهتر از تماشاخانه‌های دولتی بوده و حتی فضای بیرونی و محیطی خوبی دارند و این نشان دهنده تغییر فضا‌هاست. از نظر من سالن‌های خصوصی به مرور به استاندار‌ها نزدیک شد. مشکلات ما در تئاترهای خصوصی به نسبت سال‌های قبل بسیار کمتر شده، شاید در سال‌های اول توقعات برآورده و حتی قراردادی بین گروه و تماشاخانه منعقد نمی‌شد، ولی الان تقریبا همه چیز تعریف شده با اینکه تا شرایط مطلوب فاصله زیاد است.
روند بازسازی تئاترشهر به کجا رسید؟ این روند خیلی طولانی نشده است؟
حدود ۱۰ الی ۱۵ سال است که تئاتر شهر با واژه بازسازی روبرو بوده و هر دفعه بخشی از آن بازسازی شده است. یکی از دلایل طولانی شدن بازسازی قدیمی بودن بناست. بیش از ۴ دهه از ساخت آن می‌گذرد، ولی تا سال‌ها قبل تعمیرات اساسی در آن به شکل جدی اتفاق نیفتاده بود. تصمیم گیری بر این بود که این مرکز تعطیل نشود، زیرا اگر تصمیم بر بازسازی کامل آن باشد باید ۱ الی ۲ سال تعطیل شود. از همین رو تصمیم به تعمیر فاز به فاز گرفته شد. تقریبا حدود ۱۰ سال است که این سالن درگیر بازسازی است. درحال حاضر بازسازی در سالن اصلی و چهارسو اتفاق می‌افتد، زیرا سالن‌های دیگر بازسازی شده و روند آن طولانی شده است. بخشی از دلیل طولانی شدن مرمت به بحث تعطیل نشدن سالن و دیگری به بحث اعتبارات بر می گردد. ما سال قبل آماده بازسازی بودیم، ولی اعتبارات تامین نشد. نیمه دوم سال به ما خبر دادند که اعتبار تامین شده، ولی ما جدول اجرا‌ها را بسته بودیم. به همین دلیل این روند بسیار طولانی شد. سالن اصلی تا ۲ ماه دیگر بازسازی اش تمام میشود، ولی باز نیاز به بازسازی در سالن‌های کوچک داریم. تقریبا آخرین فاز‌های بازسازی هستیم و حتی سالن‌های کوچک بازسازی شده و فقط سالن اصلی در طول این دو دهه تغییراتی نداشته و نیاز به بازسازی دارد.
پردیس تئاتر تهران افتتاح شد؛ اما به دلیل موقعیت مکانی آن طور که باید از آن استقبال نشد. حتی نمایش های خوبی هم در آن به اجرا نرفت. فکر نمی کنید تصمیم خوبی برای ساخت این مکان گرفته نشده است؟
ایده و تصمیم ساخت پردیش تئاتر تهران متعلق به زمان آقای کرباسچی بود؛ در آن زمان این ایده فرهنگی تحت عنوان عدالت فرهنگی مطرح شد که بسیار قابل دفاع بود. اینکه گفتند تمام نقاط شهر تهران به شکل یکسان از امکانات فرهنگی هنری بهره مند شود و تصمیم گرفته شد تا پردیس تئاتر خاوران هم ساخته شود؛ اما متاسفانه روند ساخت آن طول کشید. خیلی از مراکز مانند فرهنگسرای بهمن و خاوران ساخته و بهره برداری شدند و نمی توان جریان فرهنگی آن را انکار کرد. ضمن اینکه فاصله طبقاتی شمال و جنوب با همین نگاه عدالت فرهنگی کاهش یافت. زمانی که پردیس تئاتر تهران افتتاح شد, در روند فعالیت خود ثابت کرد که اگر تبدیل به پاتوق شود, می تواند در خدمات هنری موفق باشد. منتهی نیاز به حمایت دارد. متاسفانه زمانی این مرکز افتتاح شد که وضع اعتباری شهرداری خوب نبود ولی من هنوز معتقدم پردیس تئاتر تهران پتانسیل خوبی دارد و اگر اعتبار خوبی به آن تزریق شود، به یک پایگاه بزرگ تئاتر کشور تبدیل خواهد شد.
از طرفی تعاریف ما سنتی هستند و فکر می کنیم تئاتر باید در مرکز شهر تهران باشد؛ اتفاقاً ساخت پردیس های سینمایی این را ثابت کرد که اگر مراکز خوبی ایجاد شود، این نگاه از بین می رود. از نظر من مشکلی که پیش آمد بد شانسی در اعتبار تئاتر بود, اگر ما هزینه تولید و اجرای یک گروه را به آن پرداخت کنیم ترجیح می دهد در پردیس تئاتر تهران اجرا شود زیرا امکانات خوبی دارد و اگر به تماشاگر آگاهی بدهیم که دسترسی آن آسان است, قطعا استقبال خواهد کرد. در اروپا نیز سالن ها پراکنده است و تماشاگر با آن خو گرفته است. در دو سال فعالیت اولیه پردیس تئاتر تهران ثابت شد که می تواند پر رونق باشد و نمایش هایی در آن اجرا شد. جنوب شرق تهران جمعیت و ظرفیت بسیار خوبی دارد و عمده امکانات برای بخش غربی, شمالی و مرکزی شهر است تقریبا و به بخش جنوب شرقی در حوزه سالن های تئاتر کم توجهی کردیم.
شما علی اصغر راسخ راد را که سابقه ای در حوزه نمایش آیینی و سنتی نداشته جایگزین داود فتحعلی بیگی هنرمند با سابقه تئاتر آیینی سنتی کردید که این اتفاق با گلایه آقای فتحعلی بیگی همراه بود. دلیل این تغییر چه بود؟ آیا درست است که شما از با سابقه ها استفاده نکنید؟
درحال حاضر داود فتحعلی بیگی دبیر جشنواره آیینی سنتی ما هستند و از وجودشان بهره مند هستیم و رابطه کاری ما با ایشان قطع نشده و ایشان از پیشکسوتان این عرصه هستند. علی اصغر راسخ راد سابقه ها و تجربه های مدیریتی در عرصه هنرهای نمایشی دارند. کانون های ما تخصصی هستند و کمک فکری به مدیر کل می دهند, کانون های ما تعریف و شورای تخصصی دارند و درواقع مسئولیت کانون به معنی مدیریت آن حوزه است و می تواند از اصحاب هنر بهره مند باشد. ما نه تنها از آقای فتحعلی بیگی بلکه از تمام هنرمندان پیشکسوت و جوان این حوزه بهره می بریم. تغییر و تحول بنا به ضرورت اتفاق افتاد , این ضرورت که آقای فتحعلی بیگی به جهت اداری بازنشسته بودند و باید نیروی جوان جایگزین ایشان می شدند. به منظور استفاده از نیروی جوان باتجربه آقای راسخ راد را جایگزین کردیم ولی شورای تخصصی ایشان شورای فکری است که در حوزه برنامه ریزی و سیاست گذاری به ایشان کمک می کند.
برنامه مهمی برای بهبود وضعیت تئاتر در سال ۹۸ دارید؟
یک سری رویدادهای مشخص داریم که در سال جاری برگزار می شود مانند جشنواره ها که سعی می شود به نحو مطلوبی برگزار شوند. از ابتدای سال برنامه ریزی در حوزه های مختلف داشتیم و برنامه های جدیدی از جمله در امور شهرستان ها تدوین شد و امسال سه برنامه شاخص در استان ها داریم که دنبال خواهیم کرد که متعاقبا اعلام خواهد شد. اداره برنامه های تئاتر ماهیت برنامه ریزی و اجرای آن تغییر کرده و دیگر مرکزی که خدمات سالنی و پلاتو نمایشی باشد , نشناختیم بلکه این مرکز را در حوزه فعالیت های تئاتری ارزیابی کردیم در آن حوزه هم همایش ها و گردهمایی تخصصی اداره برنامه های تئاتر برگزار می کند , در حوزه امور بین الملل برای تعامل با گروه ها و حمایت از آن ها متمرکز شدیم و اینکه بتوانیم موقعیتی برای حضور گروه های ایرانی در بخش های بین الملل و برعکس ایجاد کنیم , در حوزه سالن های نمایشی هم اتفاقی در حال دنبال است که با مدیران بخش های مختلف از جمله مدیر تئاتر شهر اطلاع رسانی کرده و شوراهای هنری تالارها در روندی دو ساله بازنگری شده و اینکه یتوانیم در سال 98 علاوه بر توجه به رونق اجراهای عمومی در سراسر کشور به حوزه تئاتر مستقل نیز توجه شود تا کماکان به فعالیت خود ادامه دهد و در مقابل تئاتر تجاری حیات این نوع دست خوش تغییر نشود.
خبر جدیدی برای اهالی تئاتر دارید؟
چند برنامه ویژه برای سال جدید پیش بینی کرده ایم و در حوزه‌های مختلف ۱۰ برنامه جدید داریم که برای اولین بار برگزار می‌شوند. همه آنها به زودی اطلاع رسانی خواهند شد. باید به این موضوص استناد کنم که هرچه نگاه علمی در تئاتر بیشتر باشد و از تجربیات مفید در حوزه‌های اجرایی بهره ببریم، قطعا در شرایطی که تئاتر رو به بهبود و توسعه است، استفاده بهتر می کنیم.
گفتگو از مینا قنبری
انتهای پیام/