فضای مجازی با توجه به جایگاه ویژه‌ای که در زندگی اجتماعی امروز دارد، می‌تواند نقش قابل توجهی در افزایش سهم قرآن در سبک زندگی افراد جامعه ایفا کند.
اختصاص یافتن چنین سهمی به فضای مجازی و فناوری‌های نوین موجب کاسته شدن از سهم بخش‌های دیگر زندگی است. فضای مجازی اگرچه به لحاظ مفهوم، کاملاً مستقل از انسان است و از ویژگی‌های ذاتی یا فطری انسان تلقی نمی‌شود اما از زمانی که در زندگی انسان حضور پیدا کرده است، با سرعت زیاد و در گستره‌ای وسیع خودنمایی کرده و جوامع، نهادهای اجتماعی، آموزشی، فرهنگی، مالی، سیاسی، ارتباطات اداری و حتی مناسبات بین‌المللی و ... را به گونه‌ای شکست داده و افراد و سبک زندگی افراد را تحت تاثیر قرار داده است.
یکی از ارزش‌های موجود در سبک زندگی ایرانی - اسلامی، سبک زندگی قرآنی است که فضای مجازی با توجه به جایگاه ویژه‌ای که در جامعه و زندگی اجتماعی امروز دارد، می‌تواند نقش قابل توجهی را در افزایش سهم قرآن در سبک زندگی افراد جامعه ایفا کند. از این رو فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی باید با قرآن و سبک زندگی قرآنی در قرن بیست و یکم تعامل بیشتری برقرار کند و با روش‌ها و شیوه‌هایی متناسب با این فضا خط و مشی قرآنی را در زندگی مردم افزایش دهند تا به مسیری برای رسیدن به کمال و سعادت انسان تبدیل شود.
همچنین آیاتی از قرآن کریم در رابطه با استفاده صحیح از ابزار و امکانات دنیا برای ساختن و آباد کردن آخرت وجود دارد که می‌توان با استناد به آن نقش و اهمیت ابزار‌های نوینی مانند فضای مجازی را در ترویج ارزش‌های اسلامی اثبات کرد. در آیه ۷۷ سوره مبارکه قصص آمده است: «وَ ابْتَغِ فیما آتاک اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصیبَک مِنَ الدُّنْیا وَ أَحْسِنْ کما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْک وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِی الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدینَ. (القصص/ ۷۷) و با آنچه خدایت داده سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنیا فراموش مکن، و همچنان که خدا به تو نیکى کرده نیکى کن و در زمین فساد مجوى که خدا فسادگران را دوست نمیدارد.»
حجت الاسلام والمسلمین محمد کهوند، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس ارشد فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار حوزه اخبار داغ گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره اظهار کرد: نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که در حقیقت فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی متعلق به دشمن است و در این فضا هر اقدام اجرایی که برای ترویج سبک زندگی قرآنی_ایرانی صورت گیرد، توسط مدیران این شبکه‌های اجتماعی محدود و از دسترس دیگر کاربران خارج می‌شود اما در مقابل هزاران نوع مطالب مستهجن در این فضا نشر پیدا می‌کند و هیچ اقدامی علیه آنها صورت نمی‌گیرد.
کهوند در ادامه گفت: برای تاثیرگذار بودن در این فضا ابتدا باید به دنبال راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و افزایش سواد و بصیرت رسانه‌ای مردم بود. طبق آموزه‌های قرآن کریم و قاعده نفی سبیل ابتدا باید سلطه دشمن را سلب کرد و سپس با توجه به آیه «وأعدوا لهم ما استطعتم من قوة ...» خودمان شروع به ساخت این شبکه‌های اجتماعی کنیم، در مرحله بعد که محیط و کنترل این فضا در اختیار خودمان قرار گرفت، می‌توانیم سبک زندگی قرآنی را به صورت حاکمیتی جا بیاندازیم و همچنین حکومت می‌تواند بستر سالمی را برای رفتارها و سبک زندگی قرآنی مردم در این فضا تهیه کند. اما در شرایط کنونی ترویج سبک زندگی و آموزه‌های قرآنی در چنین فضایی بسیار مشکل است و با توجه به دستورات قرآنی تغییر وضع موجود در حوزه شبکه‌های اجتماعی در اولویت اول قرار دارد.
وی در ادامه تأکید کرد: اما با توجه به شرایط کنونی چند راهکار وجود دارد. یکی از این راهکارها این است که حوزه‌های علمیه، سپاه، آموزش‌وپرورش و دیگر ارگان‌های مسئول، سواد و بصیرت رسانه‌ای مردم را درباره فضای موجود افزایش دهند و مردم را با خطرها، آسیب‌ها و راهکارهای کلان و مدینه فاضله فضای مجازی در شبکه ملی اطلاعات آشنا کنند. همچنین طبق آموزه‌های قرآن کریم کاربران فضای مجازی نیز وظایفی را برای ترویج سبک زندگی قرآنی بر عهده دارند. کاربران شبکه‌های اجتماعی باید از جدال کردن با یکدیگر در این فضا بپرهیزند و اخلاق را رعایت کنند و تا زمانی که اطلاع دقیقی از صحت و سقم اخباری که به دستشان می‌رسد، به دست نیاورده‌اند، آن را منتشر نکنند. یک فقره از آسیب‌های این موضوع قتل طلبه مظلوم همدانی توسط یک شرور اینستاگرامی است که چندی پیش با انتشار یک خبر کذب توسط یک بازیگر به وقوع پیوست. قرآن کریم نیز در این مورد می‌فرماید: «یا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اِن جاءَكُم فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا اَن تُصِیبُوا قَومًا بِجَهالَةٍ فَتُصبِحُوا عَلى ما فَعَلتُم نادِمِینَ»؛ یعنی: اى كسانى كه ایمان آوردهاید، اگر فاسق و دروغگویى براى شما خبری بیآورد، پس در (مورد آن خبر) تحقیق و بررسی کنید مبادا از روى جهالت و نادانى به گروهى ضرر و زیان رسانید، پس بر آنچه كردهاید پشیمان گردید..»
این کارشناس ارشد فضای مجازی در آخر گفت: با این وجود بنده تاکید می‌کنم در دورانی که به مثابه دوران شاهنشاهی در فضای مجازی است و ما مستمره تمام عیار آمریکایی‌ها در فضای مجازی محسوب می‌شویم، ضرورت و اولویت ما برای ترویج سبک زندگی قرآنی در فضا مجازی خروج از این محیط و حرکت به سمت ساخت نرم افزارها، سخت افزارها و زیرساخت‌های لازم برای خودکفا شدن در این فضا است که لازمه این امر این است که مردم از حاکمیت مطالبه داشته باشند که قوانینی که در این خصوص به تصویب رسیده است اما اجرایی نمی‌شود، مورد توجه مسئولان قرار گیرد و عملی شود.
کلام آخر
بارزترین مسئله‌ای که در رابطه با قرآنی و اسلامی کردن فضای مجازی باید به آن توجه شود این است که مثبت یا منفی بودن فضای مجازی مرتبط با تربیت خود انسان‌هاست. با وجود اینکه این ابزار امکان رفتارهای غیراخلاقی و غیرانسانی فراوانی را فراهم کرده است که قبلاً ممکن نبود، اما از سوی دیگر، امکان رفتارهای اخلاقی و انسانی فراوانی را نیز پدید آورده است و اینکه فردی به کدام سمت گرایش پیدا کند امری است که به تربیت اخلاقی وی باز می‌گردد. حقیقت این است که ما سبک زندگی قرآنی را با یک انسجام و مناسب با زندگی قرن بیست و یکم معرفی نکرده‌ایم و آنگاه ناراحت می‌شویم که چرا در کل دنیا و به تبع آن در فضای مجازی، سبک زندگی‌ها، اسلامی نیست.
توجه به این امر که قرآن و سبک زندگی که در آن آمده است را به گونه‌ای برای کاربران مجازی معرفی کنیم که با ذائقه آنان متناسب باشد و شیرینی معنویت‌های آن به دهان آنها هم آید، از اهمیت بسیار برخوردار است. اگر بخواهیم سبک زندگی قرآنی و اسلامی را ترویج دهیم باید در این راه با همکاری مسئولان و فعالان این حوزه تلاش بسیاری کنیم که راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات از ضروری‌ترین و تاثیرگذارترین اقداماتی است که باید هرچه زودتر به وقوع بپیوندد.
گزارش از معصومه شیری
انتهای پیام/