به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، جیرفت یا سرزمین هزار گوهر که تمدن آن ریشه در دل تاریخ دارد از ۲ واژه "جیر"به معنای پست و پایین و "افت" به معنی افتاده تشکیل شده که خود گواه اقلیم متفاوت این منطقه است.
جیرفت با هشت هزار و ۶۰۰ کیلومترمربع وسعت یکی از شهرستان‌های جنوبی استان کرمان است که از شرق به استان سیستان و بلوچستان، از غرب به شهرستان‌های بافت و سیرجان، از شمال و شمال شرق به جبالبارز و ساردوئیه و شهرستان بم و از جنوب به شهرستان عنبرآباد محدود شده است.
حاصلخیز بودن خاک، وجود مزارع متعدد و تنوع آب و هوایی، جیرفت را به هند کوچک ایران مشهور کرده است.
کاوش‌های انجام شده در دهه ۷۰ منجر شد که این شهرستان با تاریخی هفت هزار ساله به مهد تاریخ شهرت گیرد که دلیل این مدعا، کشف آثار باستانی مختلف است که اکنون در موزه‌های این شهر چشم نوازی می‌کند.
وجود اقلیم متفاوت، تابستان را برای مردم برخی مناطق این شهرستان با دمای بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد همراه می‌کند، در حالیکه در مناطقی مانند ساردوئیه و جبالبارز گردشگران از هوایی معتدل و خنک با طبیعتی چشم نواز بهره می‌برند.
وجود آب و هوا و شرایط اقلیمی متنوع موجب شده ده‌ها نوع از محصولات گرمسیری و سردسیری در این شهرستان کشت شود، به نحوی که این شهرستان در تولید اکثر محصولات کشاورزی در رتبه‌های بالای کشوری قرار دارد.
شهر جیرفت توسط رودخانه‌های هلیل رود، شور و ملنتی احاطه شده و مهمترین این رودخانه‌ها همان هلیل رودی است که خاطره‌هایی بس دراز به قدمت تاریخ را در شریان‌های خود به یادگار دارد و با طول ۴۰۰ کیلومتر به جازموریان ختم می‌شود و زیبایی‌های این رود در طول مسیر چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
هر چند خشکسالی‌های متوالی رمق و خروش را از هلیل رود گرفته بود، اما بارندگی‌های سال جاری موجب شد تا دوباره هلیل خفته بخروشد و دل مردم این منطقه را که آبادی اراضی کشاورزیشان به خروش هلیل بستگی دارد، شاد کند.
اصولاً جیرفت را با شهر قدیم دقیانوس، کنارصندل و تمدن پنج هزار ساله اش می‌شناسند، تمدنی که جهان با شناخت آن تکان خورد. اما جیرفت فقط کنار صندل و شهر قدیم دقیانوس نیست، جا‌های بسیار دیگری در این شهر برای دیدن وجود دارد که هر گردشگری را به سوی خود می‌خواند، بخشی از این مکان‌های دیدنی به شرح زیر است:
کشف این سازه خشتی با بیش از یک میلیون خشت در محوطه‌های تاریخی جیرفت که به بهشت گمشده باستان شناسان لقب یافته، گام‌های جدیدی را برای اثبات یک تمدن عظیم در این منطقه برداشته است.
دکتر یوسف مجید زاده، سرپرست هیئت کاوش در محوطه‌های تاریخی جیرفت در مورد کشف سازه عظیم خشتی گفت: این سازه عظیم خشتی دارای یک سکوی دو طبقه است که هنوز کاربری دقیق آن مشخص نشده است، در ساخت این سازه خشتی بیش از یک میلیون خشت به کار رفته و ابعاد طبقه پائین آن حدود ۴۰۰ متر در ۴۰۰ متر و طبقه بالای آن حدود ۲۵۰ متر در ۲۵۰ متر است.
وی با مهم خواندن کشف این سازه خشتی افزود: کاربرد تعداد زیادی خشت در این سازه نشان دهنده آن است که کارگران، هنرمندان و متخصصان زیادی باید در سه هزار سال پیش به ساخت آن پرداخته باشند و این علاوه بر نشان دادن اهمیت این منطقه بیانگر کاربری عمومی این سازه و حضور تمدن غنی در این منطقه است.
به اعتقاد باستان شناسان، کشف این سازه و مشخص شدن کاربری دقیق آن در آینده نقش اساسی برای شناخت عظمت تمدن جیرفت و بسیاری از سوالات پیش روی باستان شناسان خواهد شد.
شامل دو تپه عظیم باستانی به نام‌های تپه شمالی و تپه جنوبی دارای اهمیت خاصی بوده و کار‌های علمی، مطالعاتی و تحقیقاتی زیادی بر روی آن‌ها انجام شده است.
این تپه‌ها باقیمانده از یک بنای بیاد ماندنی و باشکوه است که طبق نظر باستان شناسان چند هزار سال قدمت دارد.
این بنای عظیم یک مکان مذهبی بوده و برای ساخت آن از خشت خام، ملات گل و کاهگل استفاده شده و تمامی خشت‌های بکار رفته در ساخت این بنا دارای ابعاد مشخصی هستند.
شکوه و عظمت تپه‌های باستانی کنار صندل چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره کرده و گوشه‌ای از فرهنگ و هنر نیاکان ما را به نمایش می‌گذارد.
تعدادی از اشیای کشف شده در این محل نگهداری می‌شود، بخش عمده این اسیای بازیافتی را ظروف تزئینی ساخته شده از سنگ صابون تشکیل می‌دهد، از میان حدود هزار قلم شی بازیافتی در حدود سیصد قلم از ظروف سنگی تزئین شده با نقوش برجسته و گاه کنده کاری شده برای ترصیع تشکیل می‌دهد، که نقش مایه‌های تزئینی آن‌ها را انواع خاصی از جانوران، موجودات هیولایی و افسانه ای، انسان و نیز گونه‌های چندی از گیاهان مانند نخل، نمای باروی دور شهر‌ها و بنا‌های درون آن را در برمی گیرد.
بقیه این اشیا به طور تقریباً برابر میان گونه‌های دیگری از آثار هنری تقسیم شده است که آن‌ها عبارتند از:
الف.) سردیس و تندیس انسان و جانوران از سنگ مرمر
ب.) پیکره انسان و جانوران از سنگ صابونی
ج.) پیکره انسان و جانوران از مفرغ یا بخشی از اشیای تزئینی پیچیده‌تر
د.) افزون بر ظروف، گونه‌های متعددی از اشیای متفاوت از همان سنگ مانند چهار پایه (به احتمال نمای معبد) با شباهت بسیار زیاد به یافته‌های مشابه از حفریات شهداد
ه.) سفال منقوش یا ساده شبیه سفال‌های به دست آمده از شهداد، تپه یحیی در کرمان و شهر سوخته سیستان که تاریخ آن‌ها به اواخر هزاره چهارم و هزاره سوم ق.. م. می‌رسد؛ و) اشیای کوچک گوناگون از سنگ لاجورد، مانند مهره‌های مسطح و استوانه‌ای با نقش مایه‌های انسان، شیر با سر انسان، عقاب و نقوش هندسی همراه با پیکر‌های انسان و جانور و سرانجام ظروف ساده، مهره‌های استوانه‌ای و پیکر‌های گوناگون از سنگ مرمر. ظروف سنگی منقوش جیرفت از لحاظ سبک به گروه سری قدیمی قدیمی‌ترین گروه از سه گروه ظروف سنگ لاجوردی تعلق دارد که آن را به اواسط هزاره سوم ق.. م. تاریخ گذاری کرده اند.
سد جیرفت با دریاچه زیبایش یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان است.
دریاچه‌ی سد جیرفت، یکی از دریاچه‌های استان کرمان است که در ۴۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان جیرفت در محل تنگ نراب قرار دارد، این دریاچه، بزرگ‌ترین و پرحجم‌ترین دریاچه استان کرمان است که سالانه به طور متوسط بیش از ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب به آن وارد می‌شود از این رو بزرگ‌ترین تجمع آب شیرین در استان کرمان به شمار می‌رود.
هرساله گردشگران زیادی از این سد و دریاچه‌ی آن بازدید می‌کنند که با شدت برخورد فراوان، آب را از دل دیواره بلند و بتنی به اعماق دره پرتاب می‌کند و این لحظات فراموش نشدنی را برای آن‌ها رقم می‌زند.
این بنا در دولت آباد اسفندقه از توابع جیرفت واقع شده و متعلق به دوره صفوی است. بنا دارای گنبد و پوشه، ایوان‌های دو طبقه، چند طاقنما و چند راهرو است.
نقشه بنا از داخل چهار ضلعی است که در بالا آن را به هشت ضلع و هشت طاقنما تبدیل کرده اند و سپس گنبد مدور یک پوش را بر آن ساخته اند.
جبهه خارجی بنا آجری و بدنه از اره داخلی بنا دارای رنگ آمیزی جالبی است. مطالب و یادبود‌های متعددی در داخل بنا با خطوط خوش و ممتاز نستعلیق و نسخ عالی نوشته شده که نشان دهنده اخلاص قلبی و تجلیل مقام معنوی صاحب مزار است.
در داخل مقبره چند سنگ قبر مرمر بسیار زیبا دیده می‌شود. این آرامگاه دارای تزئینات گچ بری و نقوش هندی شاخ و برگ و اسلیمی با نقش شاه عباسی است. این بنا تحت شماره ۵۳۲ به ثبت تاریخی رسیده است.
سرزمین آبشار‌ها: دلفار مهد آبشار‌ها هم نامیده می‌شود. آبشار کوه سیر، آبشار سرند کوه، آبشار زورک، آبشار دره تنگ، آبشار کوه نیمه و آبشار گلمای دخترکش از آبشار‌هایی هستند که در دلفان می‌توانید ببینید.
آبشار دره گُلم دخترکش در فاصله ۴۷ کیلومتری شمال جیرفت در دره‌ای شرقی ـ. غربی که با چنار‌ها پوشیده شده قرار دارد. در مناطق جنوبی استان کرمان، گُلم به معنای حوضچه آبی است که در رودخانه‌ها یا محل آبریز آبشار‌ها به وجود می‌آید. گُلم دختر کش هم احتمالاً اشاره به حادثه‌ای دارد که در آن دختری در حوضچه غرق شده است. این آبشار از چهار حوضچه یا گُلم تشکیل شده که گُلم دوم برزگتر از بقیه است و ارتفاع آبشار در آن به حدود ۱۰ متر می‌رسد. رسیدن به آبشار‌های بالاتر، اما نیازمند عبور از مسیر‌های سخت تری است که کوهستانی و بکر به نظر می‌رسد.
کمی دورتر از این آبشار، آبشار دلفارد را خواهید دید که در چهل کیلومتری شمال غرب جیرفت و در محل روستای کراه قرار دارد. آبشار کراه و چند آبشار متوالی آن از یک رودخانه دائمی به نام دلفارد سرریز می‌شوند که خود این رودخانه ۳۰ کیلومتری از کوه بهرآسمان در ۵۳ کیلومتری شمال غربی جیرفت سرچشمه گرفته و روستا‌های دربا، دلفارد، دهنه زنگر، رزشیرین، رضی آباد و کولدون را سیراب می‌کند و در نهایت با رودخانه سگدر مخلوط می‌شود و رودشور جیرفت را تشکیل می‌دهد.
ساردوئیه یا درب بهشت در فاصله ۸۰ کیلومتری شهر جیرفت و در مسیر جاده راین به جیرفت و بافت قرار دارد نیز با چشم انداز‌های زیبا و کوه‌های سر به فلک کشیده چشم نواز مسافران و رهگذران است.
گنبد مدور و سبز امامزاده سلطان سیداحمد که زیبایی خاصی را به شهر درب بهشت مرکز بخش ساردوئیه داده نیز آرامبخش قلب مسافران و گردشگران است.
باغ‌های زیبای مرکبات کشت و صنعت جیرفت و شکوفه‌های درختان بادام منطقه جبالبارز نیز در بهار زیبایی خاصی به این منطقه می‌دهد و گردشگران زیادی را در ایام نوروز فرا می‌خواند.
شهرستان جیرفت در فاصله ۲۳۰ کیلومتری جنوب مرکز کرمان واقع شده است.
انتهای پیام/ب
گزارش از: مریم سادات بهادر