در این موزه که در خیابان شهید مصطفی خمینی شهر ملایر قرار داردقدیمی‌ترین اشیا تاریخی مربوط به دوره ماد‌ها، هخامنشی و دوره اسلامی نگهداری می شود .
سازنده و مالک اولیه این خانه مرحوم محسن مصدقی معروف به مصدق‌الممالک بود که در عصر فتحعلی شاه قاجار، به واسطه رابطه خویشاوندی که با دربار داشت، با بهره‌گیری از معماران چیره‌دست آن دوره، این مجموعه را (شامل اندرونی، حسینیه و اصطبل) ساخت.
بعد‌ها شخصی به نام مرتضی خان لطفعلیان، این مجموعه را خریداری کرد و بخش حسینیه را به خانه تبدیل کرد.
نمای بیرونی خانه با کاهگِل پوشیده شده است و فاقد پنجره و نیز تزئینات بیرونی است. این معماری خاص در دوره قاجار به دلیل حفظ حریم خانواده و تهدید اشرار بوده است. سردرِ ورودی این خانه از آجرکاری‌ها و نقوش جالب توجه ساخته شده است و در کنار درِ ورودی آن نیز پاخور‌هایی به شکل حجره، به چشم می‌خورد.
ورودی این خانه به شکل هشت‌ضلعی یا هشتی کریاس است که توسط راهرویی با پوشش طاق ضربی به شکل دالانی بلند به ۳ راه پشت‌بام، اصطبل و حیاط کوچک مستطیل شکلی منتهی می‌شود.
این خانه در ۲ طبقه ساخته شده است. سقف طبقه همکف پوشیده از طاق‌های آجری زیباست و پوشش طبقه فوقانی آن به صورت مسطح با تیر چوبی است.
یکی از بخش‌های تشکیل‌دهنده این خانه، یک زیرزمین موسوم به «حوضخانه» به عرض ۵ متر و طول ۹ متر با ۶ ستون آجری قطور است که یک حوض در میان آن واقع شده است. دیوار‌های این زیرزمین با طاق‌های ضربی، همه آجرکاری شده است. نقش این قسمت از بنا به هنگام تابستان بسیار جالب توجه بوده است به این جهت که زیرزمین به واسطه آبی که در کانال حوضچه جریان داشته، در مواقع گرم سال از هوای خنکی برخوردار بوده و مالک خانه در تابستان گرم در زیرزمین تخت زده و به استراحت می‌پرداخته است.
در ملایر حدود ۱۲۰ خانه تاریخی وجود دارد که بیشتر آن‌ها متعلق به دوره قاجاریه است. از مشخصات معماری دوره قاجاریه در این بنا‌ها و از جمله این خانه تاریخی، در‌ها و پنجره‌های ارُسی با شیشه‌های رنگی است که در نتیجه برخورد نور آفتاب به آن‌ها، نور بسیار زیبایی به داخل اتاق‌ها منتقل شده و جلوه زیبایی به اتاق می‌بخشد.
وجود شاه نشین بنا با سه در ارسی، فرم‌های قرینه و نقوش هندسی مسطح و نقش برجسته با الگوی اصیل آجرکاری ایرانی از برجسته‌ترین ویژگی‌هایی است که این بنا را در میان سایر آثار تاریخی ملایر برای ایجاد موزه فرهنگ و تاریخ در ملایر ممتاز کرده است.
خانه لطفعلیان که به شیوه معماری اصیل ایرانی ساخته شده است، در سال ۱۳۸۳ خورشیدی توسط اداره میراث فرهنگی شهرستان ملایر از مالک آن خریداری شد و پس از انجام فعالیت‌های مرمتی، به موزه تغییر کاربری داد. این مجموعه هم‌اکنون با نام «موزه ملایر» فعال و محلی برای معرفی آداب و رسوم و فرهنگ و تاریخ مردم شهرستان ملایر است.
انتهای پیام/ا
موزه لطفلیان ملایر، موزه تاریخی