به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از لرستان، این قلعه زیبا و دیدنی با ۵۳۰۰ متر مربع مساحت بر فراز تپه‌ای در مرکز شهر خرم آباد، با چشم اندازی فوق العاده زیبا قرار گرفته است.
حریم این تپه باستانی، از شرق و جنوب غربی به رودخانه خرم آباد و از غرب به خیابان و محله دوازده برجی و از سمت شمال به خیابان فلک الافلاک محدود می‌شود. نام قدیم آن که به دوران ساسانیان بر می‌گردد، دژ شاپور خواست بوده و دارای ۸ برج مدور و دیوار‌های بلند و مستحکم است.
وسعت محوطه باستانی که محل واقعی تحولات تاریخی بناست، حدود ۴۰۰×۳۰۰ متر مربع و ارتفاع تپه با احتساب دیوار‌های بنا از سطح خیابان‌های مجاور حدود ۴۰ متر است. فضای داخلی بنای فعلی به چهار تالار نسبتاً بزرگ حول دو حیاط و تعدادی تالار و اتاق تقسیم شده است.
آب قلعه به وسیله یک حلقه چاه با عمق ۴۰ متر تامین می‌شده که در حال حاضر نیز قابل بهره برداری است.
این قلعه با اشراف کامل بر اطراف، محل امن و سنگری محکم برای حکام در مقابله با مخالفان بوده و در برخی موارد نیز به عنوان مرکز حکومت منطقه‌ای و حتی کاروانسرا مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
قبل از انقلاب اسلامی از قلعه به عنوان زندان استفاده می‌شده است. مصالح بنای فعلی مرکب از خشت، آجر، سنگ و ملات است. پیدایش شهر خرم آباد از این قلعه بوده و به تدریج در اطراف آن توسعه یافته است.
چشمه‌ای با آب زلال و خنک به نام گلستان در تمام سال از زیر قلعه جاری است که با استخر و پارک موجود، زیبایی خاصی به حاشیه قلعه داده است.
قلعه فلک الافلاک دارای بخش‌های باستان شناسی و مردم شناسی است و ابزار‌های سنگی عهد حجر، سفالینه‌های پیش از تاریخ، مهر‌های متنوع سنگی، اشیای بی نظیر و مقدس مفرغی، ظروف و اشیای مربوط به دوران اسلامی و نمونه‌هایی از سنگ مزار‌های منقوش لرستان را در دل خود جای داده است.
در فضای داخلی این قلعه، به غیر از مجموعه موزه، کتابخانه تخصصی، آزمایشگاه تحقیقاتی مرمت آثار تاریخ و چایخانه نیز دایر شده و در حال بهره برداری است.
این اثر بزرگ فرهنگی، به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
لباس‌های محلی لرستان مورداستقبال چشمگیر مسافران نوروزی قرار گرفت.
بسیاری از مسافران نوروزی که به لرستان سفر کردند در بازدید از بنای تاریخی قلعه فلک الافلاک با پوشین لباس‌های محلی این دیار لحظات خاطره انگیزی را در قاب مسافرت خود ثبت کردند.
این روز‌ها در بازدید از قلعه تاریخی فلک الافلاک در مرکز لرستان با صحنه‌های جالبی از رونق لباس‌های محلی در میان مسافران نوروزی مواجه می‌شویم به طوریکه بسیاری از مسافران در تمام مدت بازدید خود از این بنای تاریخی لباس‌های محلی را به تن دارند و در فیلم و عکس‌های یادگاری این لحاظت را ثبت می‌کنند.
این در حالیست که به ابتکار مسئولان قلعه فلک الافلاک علاوه بر ایجاد فضایی برای ثبت عکس‌های یادگاری به همراه لباس‌های محلی، در محل ورودی این بنای تاریخی در قالب غرفه‌هایی کار عرضه لباس‌های محلی به مسافران نوروزی نیز انجام می‌شود.
پوشاک زنان لر بنا به موقعیت اجتماعی، اقتصادی و از طرفی شرایط سنی از ویژگی‌های مشخصی برخوردار است به طوری که پوشاک زنان جوان لر با پارچه‌های الوان در رنگ‌ها و طرح‌های شاد با سربند‌های زیبا و رنگی است و زنان مسن‌تر پارچه‌هایی به رنگ تیره با طرح‌های ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دهند.
روسری‌های زنان لر که در زبان محلی به آن "گل ونی" می‌گویند علاوه بر پوشیده بودن، زیبایی خاصی به زنان لر می‌دهد.
"تره" و "گل ونی" سرپوش ابریشمی مخصوصی است که زنان لر به سر می‌بندند و به لری آنرا "ساوه" می‌گویند. "تره" را در حالت عادی و در روز‌های معمولی می‌بندند، ولی زنان لرستانی برای شرکت در مراسم جشن و سور، نوعی از آنرا به نام "گل ونی" که رنگین است روی تره می‌بندند.
در طرح این روسری‌ها که به طور معمول از جنس ابریشم هستند نقش‌ها و رنگ‌های مختلف به کار رفته که با گره خاصی به دور سر پیچیده شده و گوشه‌های آن هم به صورت آویزان بر پشت سر قرار می‌گیرد.
پیراهن زنان لر دارای برشی ساده، بلند و گشاد با طرح‌های گلدار و رنگ‌های متنوع است. لباس زنان لر دارای قسمت‌های مختلفی، چون "کلنجه"، "سرداری" یا "کمرچین" و "جلیقه" است.
"کلنجه" کت مخملی است که بر روی پیراهن زنان لر پوشیده می‌شود و یقه و لبه‌های دم آستین و دور شکاف آن یراقدوزی و نواردوزی شده است.
"سرداری" که پوششی است بلند تا به پشت پا، جلوی آن بدون دکمه است با آستینی تا آرنج که اغلب از مخمل با رنگ‌های مشکی، سبز و قرمز تهیه می‌شود. دوره‌های آستین و دامن آن به پهنای دو تا سه انگشت یراقدوزی و نواردوزی شده است.
"کت" که نیم تنه را می‌پوشاند، نوار دوزی ندارد و با دکمه در جلو بسته می‌شود. "جلیقه " که همیشه باز است و دکمه ندارد و در قسمت جلوی آن یراقدوزی و سکه دوزی شده است.
شلوار یا به زبان محلی لرستان "شاوال" عبارت است از زیر جامه‌ای لیفه دار یا کمری دار به مدل شلوار‌های کردی از پارچه‌های الوان رنگی که زیر پیراهن می‌پوشند.
مردان لرستانی نیز دارای پوشش ساده‌ای هستند که جنبه‌های تزئین آن کمتر است و در عرف معمول این دیار به "شال و ستره" معروف است. شلوار مردان لر به طرح و هیبت شلوار‌های کردی است و پیراهن آنان با برش ساده و اغلب به رنگ سفید و گاه رنگی است.
پیراهن مردان لر که در گویش محلی به آن "جومه" یا "کراس" می‌گویند دارای آستین‌های بلند و یقه گرد بوده و از جنس کرباس و به رنگ سفید تهیه می‌شد.
"شال" پارچه بلند و سفیدی است به عرض ۹۰-۶۰ سانتی متر و به طول ۹-۶ متر از جنس چلوار که آنرا چند دور به کمر می‌پیچانند و علاوه بر آن در مواقع ضروری از آن به عنوان کفن، پیچاندن محل زخم یا طناب استفاده می‌کردند.
"ستره" قبای مخصوصی است که اندازه آن تا زیر زانو بوده و بیشتر در مواقع رسمی از آن استفاده می‌شود و از قدیمی‌ترین انواع پوشاک در ایران است که در طرح‌های گلدار و شاد برای مراسم شادی و جشن و در طرح‌های ساده با رنگ‌های کم مایه در انجام مراسم تشریفاتی و عزا به کار می‌آید.
"کلاه نمدی" و "گیوه" نیز از خصوصیات ویژه لباس مردان لر است. کلاه نمدی کلاه مدور بدون لبه‌ای است که از نمد ساخته شده است و "گیوه" نوعی کفش دست ساز محلی است که کف آن چرم است.
گزارش از مهدیه فکوری
انتهای پیام/م