قدرت موشکی ایران اکنون یکی از دستاورد‌های بزرگ جمهوری اسلامی در عرصه فناوری‌های نظامی و قدرت دفاعی کشور است که نقطه شروع این پیشرفت را می‌توان دوران جنگ تحمیلی و محاصره همه جانبه در آن زمان توسط سایر کشور‌ها دانست. امروز با تکیه بر توانمندی داخلی و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود در فواصل زمانی کوتاه، موشک‌های جدید و مدرنی توسط نیرو‌های مسلح کشور رونمایی می‌شود که با معرفی هرکدام از آن‌ها دشمنان از پیشرفت ایران در عرصه دفاعی عصبانی‌تر شده و توانایی جمهوری اسلامی در عرصه دفاعی نمایان‌تر می‌شود.
هواپیمای F-۱۴ مجهز به موشک سجیل
در شرایطی که قدرت نظامی بازدارنده ایران و توان مقابله کشور با هرگونه تهدید نظامی این روز‌ها محور بحث روز است، بررسی تکنولوژی موشک‌های ایران نشان می‌دهد که برد این موشک‌ها به دورترین نقاط اروپا و بیش از ۷۰ درصد آسیا می‌رسد و این توان دفاعی باعث نا امیدی دشمنان در حمله نظامی به خاک و تاسیسات حیاتی کشورمان شده است.
یکی از موثرترین سلاح‌ها در میدان‌های نبرد با توانایی ضربات سنگین و مهلک در زمین، هوا و دریا موشک‌ها هستند که موشک‌های هوا به هوا یکی از اعضای مهم این خانواده محسوب می‌شوند.
موشک‌های هوابه‌هوا هدایت‌شونده‌هایی هستند که هواپیما‌های جنگنده برای نابود کردن اهدافی همچون هواپیما، بالگرد یا موشک‌های دیگر از آن استفاده می‌کند. این نوع موشک‌ها به دو طبقه کلی تقسیم می‌شوند؛ موشک‌های با برد کمتر از ۳۰ کیلومتر که به «کوتاه‌برد» یا در محدودهٔ میدان دید معروف هستند و اغلب از سیستم آشیانه یابی فروسرخ (هدایت گرمایی) برای یافتن هدف استفاده می‌کنند. گروه دیگر موشک‌های «میانبرد» و «دوربرد» که به موشک‌های فراتر از محدودهٔ میدان دید معروف هستند و اغلب از هدایت راداری برای یافتن هدف استفاده می‌کنند.
هواپیمای F-۱۴ مجهز به موشک سجیل
موشک‌های هوا به هوا براساس نوع هدایت به دو گروه اصلی راداری و حرارت‌یاب تقسیم می‌شوند. موشک‌های کوتاه‌برد بیشتر از سیستم حرارت‌یاب و موشک‌های دوربرد بیشتر از هدایت راداری استفاده می‌کنند. در نوع راداری از امواج رادار و انعکاس از سمت هواپیمای هدف جهت ردیابی و تعقیب هدف استفاده می‌شود. اما در نوع حرارتی، گرمای گاز‌های خروجی از موتور هواپیمای هدف توسط یک آشکارساز فروسرخ رهگیری و موشک را تا برخورد به هدف هدایت می‌کند.
موشک سجیل موشک هوابه‌هوای سجیل به عنوان هدایت شوندهِ نیمه‌فعال راداری، ساخت سازمان جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش است که در واقع نمونه تغییر کاربری داده شده موشک پدافندی زمین‌به‌هوای هاوک است. پس از گذشت شش سال از دوران دفاع مقدس در سال ۶۵ و طولانی شدن جنگ تحمیلی، کمبود قطعات و تسلیحات مورد نیاز جنگنده F-۱۴ نظیر موشک فونیکس، روغن خنک کننده موشک، باتری و همچنین عدم هماهنگی موشک‌های میانبرد اسپارو و کوتاه‌برد سایدوایندر با رادار F-۱۴ مورد استفاده در ایران احساس شد. نیروی هوایی ارتش با به‌کارگیری یکی از خلبانان با تجربه به نام سرهنگ خلبان فریدون علی‌مازندرانی به عنوان خلبان آزمایشگر و با بهره‌گیری از طرح کارشناسان نیروی هوایی در آبان‌ماه سال ۶۵ موفق به هماهنگی این موشک با رادار ای‌ان/ای‌دابلیوجی-۹ مختص به هواپیما‌های جنگنده F-۱۴ شد.
موشک سجیل
مشخصات فنی
طرح تبدیل و استفاده از موشک پدافند هوایی هاوک برای اولین‌بار در تاریخ ۲۱ مرداد سال ۶۵ با نام پروژه سجیل توسط امیر سرتیپ دوم خلبان عطالله بازرگان و سرهنگ خلبان فریدون‌علی مازندرانی به معاونت جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش ارائه و در تاریخ ۱۵ فروردین ۶۷ پس از تایید طرح به دست جوانان ایرانی طراحی و ساخته شد.
این موشک با وزنی در حدود ۵۰۰ کیلوگرم، ۵ متر طول و قطری در حدود ۴۰ سانتی‌متر طراحی و ساخته شده است. پس از حذف موتور مرحله اول این موشک در نمونه بهینه شده، برد موثر آن به حدود ۹۰ کیلومتر رسیده است. سرعت این موشک در نمونه اولیه ۲.۴ ماخ و در نمونه‌های بهینه شده در حدود ۴ تا ۵ ماخ برآورد شده است. نخستین نمونه‌های سجیل از سیستم هدایت نیمه فعال راداری بهره می‌بردند، اما نمونه‌های جدید این سامانه به سیستم FIRE & FORGET (شلیک کن و فراموش کن) تجهیز شده است. در مورد محل قرار گیری آن هم باید گفت که این موشک در پایلون‌های زیر بال F-۱۴ نصب و شلیک می‌شود.
هواپیمای F-۱۴ مجهز به موشک سجیل
موتور نمونه‌های اولیه این موشک پس از فشردن دکمه لانچ (شلیک) توسط خلبان، بلافاصله استارت می‌شد که در این شرایط با توجه فاصله کم موشک از جنگنده و حرارت بالای آن، امکان آسیب رسیدن به جنگنده مادر وجود داشت، اما در دوران دفاع مقدس و به همت محققان و متخصصان داخلی این مشکل حل شد. به طوری که در نمونه جدید پس از شلیک موشک، موتور آن پس از ۱۰ متر سقوط آزاد استارت شده و شروع به حرکت می‌کند.
نخستین آزمایش موشک سجیل
اولین کاربرد نظامی و رزم هوایی این موشک در دوران دفاع مقدس توسط سرهنگ مازندرانی استاد خلبان جنگنده F-۱۴ به همراه خلبان کابین عقب سرهنگ محمد عقبایی بر روی خلیج فارس انجام شد که طی این عملیات موشک سجیل یک فروند هواپیمای داسو سوپراتاندارد فرانسوی در اجاره ارتش عراق را از فاصله ۲۰ کیلومتری منهدم کرد. سرتیپ فضل الله جاویدنیا که خود از اساتید خلبان جنگنده F-۱۴ است در کتاب خاطرات خود با عنوان «نبرد در آسمان» با اشاره به موشک سجیل و ارجاع به اسناد نیروی هوایی، از سرهنگ اسدالله عادلی به عنوان یکی از خلبانانی نام برده که در سال ۶۷ در دوران دفاع مقدس یک فروند هواپیمای MIG-۲۹ A. عراق را با موشک سجیل منهدم کرده است.
موشک فکور - ۹۰
موشک فکور-۹۰ یکی از انواع موشک‌های هوا به هوای ساخت متخصصان کشورمان بوده که برای انهدام و شکار انواع اهداف هوایی توسط جنگنده‌های نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی استفاده می‌شود. این موشک به طور خاص برای استفاده در جنگنده‌های F-۱۴ نیروی هوایی طراحی و ساخته شده است.
موشک فکور از یک موتور دو مرحله‌ای با سوخت جامد بهره برده و می‌تواند اهداف مورد نظر را رهگیری و ساقط نماید. جرم کلی فکور در حدود ۴۵۰ کیلوگرم بوده که از این مقدار ۵۰ کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی و کلاهک این موشک است.
مشخصات فنی
موشک فکور با طول ۴ متری، سرعتی در حدود ۵ ماخ و بردی مابین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتر قادر است تا در ارتفاع ۱۰۰ هزار پایی شلیک شده و اهداف خود را رهگیری و منهدم کند.
سرآغاز طراحی این موشک را باید ابتدای دوران جنگ تحمیلی دانست. در آن زمان جنگنده‌های F-۱۴ به موشک‌های آمریکایی فونیکس مجهز بودند، اما با گذشت مدتی از دوران دفاع مقدس و با توجه به اینکه هیچ کشوری به ایران تسلیحات نظامی نمی‌فروخت و لزوم تهیه و ساخت موشکی با این ابعاد، متخصصان ایرانی با مهندسی معکوس ابتدا شروع به ساخت باتری‌های لیتیومی این موشک‌ها کردند که برخی در انبار‌ها فاسد شده و این موشک‌ها را بلا استفاده کرده بود.
پروژه طراحی و ساخت موشک فکور از سال ۸۸ آغاز شده و اواخر شهریورماه سال ۸۹، امیر سرتیپ خلبان عزیز نصیرزاده معاون هماهنگ کننده نیروی هوایی ارتش، خبر طراحی و ساخت موشکی مشابه، اما نمونه بهینه شده نسبت به فینیکس آمریکایی را رسانه‌ای کرد.
موشک فکور از نظر ظاهری شباهت‌های فراوانی به فونیکس آمریکایی دارد؛ البته تفاوت‌هایی هم در بخش‌های گوناگون همچون رادوم (بخش دماغه)، محل اتصال بال‌ها و بخش خروجی پیشران موشک وجود داشته و این موشک، از سیستم خنک کننده جدیدتری نسبت به موشک فینیکس بهره می‌برد.
ابعاد هندسی فکور-۹۰ منحصر به فرد است، به نحوی که بال فکور-۹۰ دارای زاویه یکسان از لبه حمله تا لبه فرار در ناحیه ریشه است. ضمن اینکه تمام سطح بال دارای ضخامتی یکسان است. موشک فکور در مقابله با جنگ الکترونیک و اغتشاشات سیگنالی نیز توانا بوده و از مانور پذیری بالایی برخوردار است که توانایی اثر بخشی ویژه‌ای به آن می‌بخشد.
فکور قابلیت نصب در بخش زیرین جنگنده و همچنین پایلون‌های زیر بال (مقر حمل سلاح) را داراست. با این که این موشک اساسا برای هواپیمای راهبردی F-۱۴ (تامکت) طراحی و ساخته شده، ولی طبق شنیده‌ها قرار است بر روی سایر جنگنده‌های نیروی هوایی نیز قابلیت نصب داشته و احتمالا نسخه‌های متفاوتی از فکور ۹۰ نیز رونمایی خواهد شد.
سردار سید مهدی فرحی رئیس وقت سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع در یک برنامه زنده تلویزیونی در شب ۲۲ بهمن ۹۱ خبری مبنی بر آزمایش موفقیت آمیز موشک فکور-۹۰ به عنوان جدیدترین موشک هوا به هوای ساخت داخل از روی هواپیمای اف-۱۴ را اعلام کرد. قرار گرفتن عدد ۹۰ در کنار نام موشک احتمالاً به دلیل این است که موشک در سال ۱۳۹۰ مرحله مهمی از فرایند خود را به انجام رسانده است.
اولین نمایش موشک فکور-۹۰ در رژه ۲۹ فروردین ۹۲ انجام شد. در این رژه موشکی در تابلوی معرفی موشک نام فکور-۹۰ درج شده بود که در کنار آن یک فروند موشک نصر هواپایه نیز به نمایش در آمده بود.
جانشین وقت فرمانده نهاجا ۳ مهر ۹۳ خبر از تجهیز جنگنده‌های F-۱۴ به موشک فکور-۹۰ داد. امیر سرتیپ خلبان علیرضا برخور جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش در این باره گفته بود که موشک فکور محصول مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و نیروی هوایی ارتش بوده که هم‌اکنون به مرحله تولید رسیده است. قابلیت این موشک در رهگیری و انهدام اهداف، در کلاس موشک‌های همتراز خود بوده و مختص جنگنده‌های اف-۱۴ است.
آخرین خبر مربوط به این موشک در ۲۶ فروردین ۹۶ اعلام شد که با حضور رئیس جمهور از چند دستاورد هوایی و موشکی از جمله موشک فکور-۹۰ رونمایی شد. نکته مهم در مورد موشک فکور-۹۰ که در این مراسم به نمایش در آمده بود، تخصیص مشخصه AIMF-۹۰ به این موشک بود که برای اولین بار مشاهده می‌شد.
یکم مرداد ۹۷ بود که وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و جانشین فرماندهی نیروی هوایی ارتش با حضور در سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع از افتتاح خط تولید موشک هوا به هوای فکور خبر داد. در این مراسم ۶ فروند موشک کامل فکور و ۵ عدد از بلوک هدایت، کنترل و ناوبری این موشک به نمایش گذاشته شد. یک نکته قابل ذکر در این رونمایی، تخصیص مشخصه AIM-۲۳ M. به این موشک است.
وزیر دفاع در این مراسم اعلام کرد که پس از طراحی، ساخت و آزمون موفق موشک فکور در سال ۹۶، خط تولید آن با استفاده از توانایی‌ها و ظرفیت‌های بومی راه اندازی شده است. موشک هوا به هوای فکور بر اساس نیاز عملیاتی و با همکاری نیروی هوایی ارتش تولید شده و قابلیت استفاده در هواپیما‌های شکاری دارد. فکور، یک موشک هوا به هوای راداری میانبرد است که بر اساس آخرین فناوری‌های روز دنیا طراحی و ساخته شده است.
امیر سرتیپ خلبان حمید واحدی جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش در حاشیه هشتمین رزمایش فداییان حریم ولایت خبر داد که نیروی هوایی ارتش موشک هوا به هوای فکور ۹۰ را بزودی از وزارت دفاع تحویل می‌گیرد. جانشین فرمانده نهاجا تأکید کرد که این موشک هوا به هوا قطعاً در رزمایش‌های آتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
کلام آخر
موفقیت دانشمندان و طراحان ایرانی امروزه به همگان ثابت شده است و اکنون شاهد این هستیم که ایران در بسیاری از زمینه‌ها خودکفا شده است. اعمال تحریم‌های خصمانه علیه کشورمان نیز نتوانست کاری از پیش ببرد و تهران توانست یکه و تنها راه خود را در حوزه دفاعی ادامه دهد.
کشور ما طی سال‌های اخیر توانسته است طیف متنوعی از موشک‌های بالستیک با ویژگی‌های متفاوت برای مقابله با انواع تهدیدات را طراحی و تولید کند که به همین سبب به یکی از قدرت‌های موشکی جهان و منطقه غرب آسیا تبدیل شده است. توانمندی نظامی و دفاعی کشور، بدون شک یکی از مهم ترین محور‌های راهبرد نظامی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات است. همینطور بر اساس مولفه‌های قدرت، توان موشکی به عنوان یکی از مهمترین عامل بازدارنده تهاجم نظامی قرار دارد که کشور ما به خوبی از آن برخوردار است.
انتهای پیام/