به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز، آذربایجان شرقی مجموعه‌ای از دیدنی‌های چهار فصل است و همین امر به رغم شهره شدن آن به عنوان منطقه‌ای سردسیر، زمینه ساز سفر گسترده هموطنان به این خطه در تعطیلات می‌شود.
در تبیین چهار فصل بودن آب و هوای آذربایجان شرقی می‌توان به پیست‌های اسکی پوشیده از یخ و برف «سهند» و «میشو» در دامنه ارتفاعات سر به فلک کشیده‌ای به همین نام ها، جنگل‌های معتدل ارسباران در شمال شرق، کویر کوچک «قوم تپه» در ۲۰ کیلومتری شمال غرب تبریز و مناطق گرم حاشیه‌ای رودخانه خروشان و مرزی «ارس» در مجاورت مرز‌های جمهوری‌هایی آذربایجان و ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان اشاره کرد.
مرتضی آبدار مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در خصوص استقبال گردشگران از دیدنی‌های استان به خبرنگار ایرنا گفت: پارسال حدود چهار میلیون و ۷۰۰ گردشگر داخلی و ۵۰۰ هزار گردشگر خارجی از این استان دیدن کردند.
وی با بیان اینکه سال قبل بیش از ۹۸ هزار گردشگر خارجی که بیشتر از کشور‌های همجوار بودند، در هتل‌ها و مراکز اقامتی استان اقامت کردند، گفت: سال گذشته حدود ۱۰ درصد تعداد گردشگران خارجی و ۲۲ درصد تعداد گردشگران داخلی در آذربایجان شرقی افزایش یافته است.
فرشاد رستمی معاون گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیزگفت: پارسال متوسط مدت اقامت گردشگران خارجی در این استان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
وی افزود: در این مدت متوسط اقامت گردشگران خارجی در آذربایجان شرقی به ویژه شهر تبریز ۲.۵ شب بوده که این رقم نیز نسبت به سال‌های گذشته افزایش مناسبی داشته است.
وی تعداد گردشگران داخلی اقامت داشته در آذربایجان شرقی در سال گذشته را بر اساس آمار رسمی و ثبت شده در شهر‌های مختلف استان بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اعلام کرد.
وی تعداد هتل و هتل آپارتمان‌های موجود در استان را به ترتیب ۳۳ و ۲۶ باب عنوان کرد و ادامه داد: تعداد مهمان پذیر‌های آذربایجان شرقی نیز ۷۲ باب است که این آمار از سال ۱۳۹۵ تاکنون ثابت مانده است و امسال نیز آماده پذیرایی از میهمانان نوروزی است.
آذربایجان شرقی و در راس آن تبریز آثار مختلف کهن تاریخی را در دل خود جای داده که در نوع خود و در سطح جهان بی نظیر و بی همتاست؛ در این میان مسجد کبود، ارگ علیشاه، روستای صخره‌ای کندوان، موزه آذربایجان و مشروطه تبریز از قدمت و آوازه بیشتری برخوردار است.
ˈمسجد کبودˈ یا ˈفیروزه اسلامˈ در مرکز شهر کهن تبریز، نمونه بارزی از فرهنگ و هویت بی همتای تاریخی و اسلامی این شهر است. تاریخ ساخت این مسجد که در زبان محلی به آن ˈگوی مچیدˈ گفته می‌شود به قرن نهم هجری می‌رسد.
این مسجد در منطقه تاریخی و قدیمی تبریز واقع شده و به دلیل وجود گنبد زیبای فیروزه‌ای و کاشی کاری‌های معرق و لاجوردی به مسجد فیروزه اسلام شهرت دارد.
ساختمان این مسجد بنا بر کتیبه سر آن به سال ۸۷۰ هجری قمری مربوط می‌شود که در آن سال توسط همسر سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله ˈقره قویونلوهاˈ که فردی شاعر و زیباپسند بوده، بنا شده است.
آرامگاه جهانشاه و نزدیکان وی در انتهای شبستان کوچک در داخل سرداب این مسجد قرار گرفته است. کاشیکاری آن صرفا به رنگ لاجوردی و بیشتر آن نیز از قطعات شش ضلعی استفاده شده و تمام سطح سقف آن هم زرنگار (نقاشی با آب طلا) است.
کف شبستان‌های این مسجد باشکوه به احتمال قوی مرمرین بوده است. بنای اصلی ساختمان مسجد، دارای صحن وسیعی است که در آن آثاری از مجموعه‌ای از بنا‌های مدرسه، حمام، خانقاه و کتابخانه ساخته شده است. گنبد‌های این مسجد یک بار در سال ۱۱۹۳ هجری قمری به دلیل زلزله فرو ریخت و خراب شد.
براساس گزارش‌های محلی مرمت و بازسازی این مسجد به منظورحفاظت بخش‌های باقیمانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها درسال ۱۳۱۸ شمسی آغاز شد.
بیشترین مرمت مسجد کبود درسال ۱۳۴۳ شمسی انجام شده و دوباره‌سازی گنبد‌های رفیع آن نیز از سال ۱۳۵۴ شمسی از سوی دفتر فنی حفاظت آثار باستانی و به همت زنده یاد استاد ˈمعمارانˈ هنرمند برجسته آذربایجانی به اتمام رسید. مسجد کبود در سال ۱۳۱۰ شمسی در فهرست آثار ملی ثبت شده است، در مجاورت این اثر باستانی تبریز، پارک کوچک و زیبایی به نام شاعر نامی ˈخاقانیˈ بنا شده که مقبره وی در مقبره‌الشعرای تبریز واقع است، همچنین مجموعه مسجد کبود تبریز را موزه تاریخی آذربایجان تکمیل می‌کند.
از دیگر مساجد تبریز می‌توان به مساجدی اشاره کرد که به نام هر یک از آن‌ها به طور مجزا اشاره شده است.
بنای ارک تبریز باقیمانده مسجدی بوده که در قرن ششم هجری توسط تاج الدین علیشاه تبریزی وزیر الجایتو (غازان خان، ایلخان مغول) ساخته شده و در زمان خود بزرگترین بنای اسلامی دنیا بوده است. قسمت جنوبی این مسجد دارای طاقی بزرگ بوده که گویا به علت تعجیل در بنیان آن فرو ریخته است.
عرض این بنا ۳۰ متر و ارتفاع آن ۲۶ متر است. عرض دیوار‌ها ۱۰ متر و داخل آن‌ها مرکب از دو دیوار عریض بوده که توسط طاق‌هایی به هم اتصال یافته است.
حمدالله مستوفی در توصیف این مسجد طاقی بر بالای آن ندیده و این بنا در دوران قاجاریه مبدل به انبار غلات و مخزن مهمات گردیده و حصاری دور آن کشیده شده و نام ارک یافته است.
ارک در دوران مشروطیت به دست مشروطه خواهان افتاد و در نتیجه باعث تقویت موضع آنان شد، این بنا در سال‌های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه عمومی شده و هم اکنون نیز از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می‌شود.
روستای صخره‌ای کندوان در استان آذربایجان شرقی از منحصر به فردترین و نادرترین روستا‌های دنیاست که مناظر بدیع و زیبای آن چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهد و او را به تحیر وا می‌دارد و بارزترین تفاوتش با دو روستای مشابه در ترکیه و آمریکا جاری بودن زندگی در آن است.
این روستای شگفت انگیز با خانه‌های مخروطی شکل و از جهتی شبیه کندوی زنبور عسل که نام کندوان نیز از آن گرفته شده است، با قدمتی هفت هزار ساله، آب و هوایی مسحور کننده و طبیعتی عجیب همه ساله پذیرای بیش از یک میلیون گردشگر از سراسر دنیاست.
از دیگر نکات قابل توجه این روستای توریستی، جاری بودن زندگی در خانه‌های صخره‌ای آن است که دو روستای دیگر شبیه آن در آمریکا و ترکیه فاقد این قابلیت هستند.
کندوان از جمله مناطق گردشگری خوش آب و هوا، طبیعی و تاریخی آذربایجان شرقی و جزو یکی از سه روستای شگفت انگیز جهان است که فقط دو نمونه از آن در آمریکای شمالی و کاپادوکیا ترکیه وجود دارد.
۱۹۵ خانواده در این روستا زندگی می‌کنند و آثار متعدد قبل از اسلام و بعد از اسلام در آن وجود دارد.
خانه‌های این روستا که از دل صخره‌های کله قندی و کندویی شکل دامنه کوه سهند کنده شده است، نماد سختکوشی و اراده آهنین مردم آن است که با دست‌های خود خانه‌ها را ساخته اند.
به عقیده محققان قدمت وجود این صخره‌ها که به کران نیز معروف است به هفت هزار سال پیش و قدمت زندگی در آن نیز به یکهزار و ۵۰۰ سال پیش می‌رسد.
هر یک از این کران‌ها که بعضی تا پنج طبقه ارتفاع دارد، متعلق به اهالی آن است و ساکنان این کران‌ها تلاش کرده اند تمام اجزای خانه را از این صخره‌ها بسازند، حتی دامداران این روستا حفره‌های را برای نگهداری احشام خود ایجاد کرده اند که همچنان از آن‌ها برای نگهداری دام و طیور استفاده می‌شود.
دردل این صخره‌های بلند که ارتفاع بعضی از آن‌ها به ۴۰ متر می‌رسد، طبقات اول به آغل، میانی مسکونی و طبقه آخر نیز به انبار اختصاص داده شده که به خانه‌های صخره‌های آپارتمانی مشهور شده است.
روستای کندوان دارای مسجد، حمام، مدرسه و آسیاب بوده و کران مسجد بزرگترین کران این روستاست.
به گفته ساکنین این کران ها، وضع خانه هایشان و جنس صخره‌ها به گونه‌ای است که در فصل زمستان خانه را گرم و در فصل تابستان خانه را خنک نگه می‌دارد و این موضوع یکی دیگر از شگفتی‌های این روستای تاریخی به شمار می‌رود.
روستای تاریخی و طبیعی کندوان به عنوان قطب گردشگری در کشور مرکزیت چندین مرکز گردشگری دیگر از جمله روستای تاریخی حیله ور، مراتع توریستی ارشدچمن، کوه سلطان، دامنه‌های سرسبز شمالی کوه سهند و طبیعت زیبای اسکو را دارد.
علاوه بر این جذابیت ها، آب معدنی گوارای کندوان که از دل یکی از تپه‌های این روستا می‌جوشد، از شهرت فراوانی برخوردار است و گفته می‌شود خاصیت درمانی بسیار بالایی در حذف سنگ کلیه و مثانه دارد.
روستای کندوان پانزدهم اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۶ به شماره ۱۸۵۷ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
** موزه آذربایجان در تبریز
موززه «آذربایجان» در کنار مسجد کبود تبریز بنای بزرگی با ایوان رفیع، مشرف به خیابان امام قرار دارد. این بنا یکی از قدیمی‌ترین موزه‌های ایران به شمار می‌رود و به موزه آذربایجان معروف است.
این موزه در سال ۱۳۳۵ با نمایش ۲۰۲ قطعه از آثار فرهنگی انتقالی از موزه ایران باستان شروع به کار کرد.
ساختمان فعلی موزه از سال ۱۳۴۱ به طور رسمی افتتاح و آغاز به کار کرده است.
این موزه از بخش‌های باستان شناسی دوران قبل از اسلام، دوران اسلامی و سکه ها، مهر‌ها و سیلندر‌ها تشکیل شده است.
این موزه از زیباترین خانه‌های تاریخی تبریز است و بنای تاریخی خانه مشروطه با معماری دوره قاجار در محله قدیمی راسته کوچه قرار گرفته و نخستین مالک آن ˈحاج مهدی کوزه کنانیˈ بود.
این خانه در جنگ‌های یازده ماهه تبریز بر ضد نیرو‌های دولتی که منجر به پیروزی مشروطه خواهان شد، ستاد فرماندهی و عملیات آزادیخواهان به شمار می‌رفت.
موزه مشروطیت در فضایی به مساحت یکهزار و ۳۰۰ متر مربع در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. ویژگی‌های خاص معماری دوره قاجار، تزیینات چشمگیر، به کارگیری نورگیر زیبا و چشم انداز موسوم به کلاه فرنگی با ستون‌ها و سرستون‌های گچبری شده، پنجره‌های ارسی، درهای منبت کاری شده در اتاق اصلی موسوم به طنبی و غلام گردش دور راه پله، هرکدام به نوعی ذوق و هنر ایرانی را به نمایش گذاشته و آن را به یک نمونه منحصر به فرد تبدیل کرده است.
در این موزه تمام آثار و مدارک مربوط به مبارزات دوران مشروطیت به نمایش گذاشته شده است، لوازم شخصی سران انقلاب مشروطه همچون ستارخان، اسناد، فرمان‌ها و دست نوشته‌های مشروطه خواهان و نیز نیرو‌های دولتی در آن دوران، مطبوعات آزادیخواه دوران مشروطه و بسیاری از آثار دیگر در این مجموعه نگهداری می‌شود.
ارسباران در سال ۵۰ و ۵۲ شمسی ابتدا به عنوان منطقه ممنوعه و سپس منطقه حفاظت شده معرفی و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت و بنا به اعلام مدیر کل آذربایجان شرقی به زودی به پارک ملی ارسباران ارتقا می‌یابد.
این منطقه در سال ۱۳۵۴ از طرف یونسکو عنوان ذخیره گاه زیستکره را دریافت و از اشتهار جهانی برخوردار و به عنوان فسیل زنده معروف شد.
منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت ۸۰ هزار و ۴۲۷ هکتار در کناره‌های جنوبی رود ارس در حوزه شهرستان‌های کلیبر و ورزقان واقع شده است.
این منطقه در شمال غربی آذربایجان شرقی میان سه رودخانه مهم ارس در شمال و ایلگنه چای در غرب و کلیبرچای در شرق واقع شده و از جنوب به ارتفاعات سهراما متصل است.
تاکنون یکهزار و ۸۰ گونه گیاهی مختلف در منطقه شناسایی شده که از درختان و درختچه‌های مهم و شاخص منطقه بلوط، سرخدار، ارس، گیلاس وحشی، بارانک، زغال اخته، افرا، گردو و ممرز را می‌توان نام برد.
گونه‌های جانوری منطقه حفاظت شده ارسباران ۳۲۰ گونه بوده که پستانداران شاخص این منطقه کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، خرس قهوه‌ای و سیاه گوش است.
بیش از ۲۲۰ گونه پرنده نیز از جمله سیاه خروس و قرقاول در این منطقه زیست می‌کنند که مختص ارسباران بوده و شهرت جهانی دارند.
زیبایی‌های مسحورکننده ارسباران، تغییر دایمی مناظر و جایگزینی مناسب و متناوب چشم انداز‌های مرتعی و جنگلی در سراسر این منطقه است.
این منطقه هم به دلیل داشتن چشم انداز‌ها و مناظره طبیعی نظرعلاقه‌مندان به طبیعت را جلب می‌کند.
این پناهگاه در شمال غربی استان و ۵۰ کیلومتری شمال شهرستان مرند واقع شده است.
کیامکی در سال ۱۳۵۲ به عنوان منطقه حفاظت شده به تصویب رسیده و دو سال بعد به پناهگاه حیات وحش کیامکی ارتقا یافت.
منطقه کیامکی به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد در یک محدوده و تفاوت‌های اقلیمی متفاوت دارای فصول رویشی گیاهان متنوع است در حالی که در اواخر زمستان و اوایل بهار در حاشیه رودخانه ارس درختان به گل نشسته اند، ارتفاعات جنوبی کیامکی در همان زمان پوشیده از برف است که خود بستری برای جذب گردشگر محسوب می‌شود.
دره مکیدی نیز از دیگر مناطق زیبای طبیعت آذربایجان شرقی، درهای جنگلی و سرسبز است که در میان جنگل‌های ارسباران در شمال استان و در شهرستان کلیبر واقع شده است.
روستای مکیدی نیز در این دره واقع شده است و پارک جنگلی حصار شده‌ای که در این دره ایجاد شده است، این مکان را مورد توجه گردشگران قرار داده است.
این مکان با داشتن چمن زار‌های معطر در دل جنگل جای دنج و آرامی را برای آرامش و استراحت عاشقان طبیعت فراهم ساخته است.
وجود میوه‌های گوناگون همچون گردو، فندق، تمشک و زغال اخته و همچنین زمزمه پرندگان طبیعت همراه با نسیم محلی چشم و دل هر رهگذر را نوازش می‌کند.
گستره این پارک از قلعه درسی آغاز می‌شود و تا جنگل‌های آینالو در کنار ارس ادامه می‌یابد، ارتفاعات این تفرجگاه انواع گونه‌های گیاهی مثل آویشن، کهلیک اوتی (کاکوتی)، شیرین بیان و بومادران را در قالب کلکسیونی در خود جای داده است که برای بیماری‌های مختلف مانند سرماخوردگی و سینوزیت مفید هستند.
منطقه تالابی قره قشلاق درکناره‌های جنوب شرقی دریاچه ارومیه قرار دارد و به لحاظ شرایط خاص طبیعی زیستگاه بسیار مناسبی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی و علف چر مانند میش و مرغ است و به عنوان تالاب بین المللی شناخته شده است.
این تالاب در ۴۰ کیلومتری غرب تبریز واقع شده و از نظر شرایط زیستگاهی برای پرندگان آبزی بخصوص اردک سرسفید بسیار مناسب است و به عنوان تالاب بین المللی به ثبت رسیده است.
جزیره اسلامی در ساحل شرقی دریاچه ارومیه واقع است و توان بسیار بالای زیستگاهی حیات وحش و مرتبط با پارک ملی این جزیره دریاچه ارومیه را از اهمیت زیست محیطی ویژه‌ای برخوردار کرده است.
استان آذربایجان شرقی دارای تالاب‌های کوچک و بزرگ متعدد و زیبایی است که عمدتاً در محدوده شهرستان مراغه و هشترود واقع شده اند.
مهمترین این تالاب‌ها عبارتند از: تالاب‌های آلما گلی، قبادلو، ماهی آباد، یانیق گلی، بزوحق گلی، قوشاگلی، زولبین گلی، یوسفلو، دیب دیز و خرمالو.
آذربایجان شرقی از کانون‌های مهم آب معدنی و آب گرم محسوب می‌شود، در دورترین نقاط این استان چشمه‌های متعدد آب گرم با خواصی ویژه وجود دارند که در سالیان طولانی مورد استفاده مردم بوده اند.
مهمترین این چشمه‌ها عبارتند از، چشمه الله حق، آب رس، تاپ تاپان، ورجوی، گشایش، و چشمه‌های سراب و صوفیان به ویژه چشمه آب معدنی کندوان.
ارتفاع این آبشار حدود ۱۵ متر است و در قسمت کوهستانی میشو غربی در جوار روستای عیش آباد شبستر واقع شده است.
حدود ۳۰۰ متر مربع وسعت دارد و در جوار کوه و دره منظر بدیعی از زیبایی طبیعت را به نمایش گذاشته است.
آسیاب خرابه یکی از زیباترین مناظر دیدنی آذربایجان شرقی است، قبلاً در این محل یک باب آسیاب بادی وجود داشت که با استفاده از این آبشار کار می‌کرد. اما در حال حاضر آثار کمی از این آسیاب برجا مانده است.
به همین علت به نام آسیاب خرابه معروف شده است. این تفرجگاه در حدود ۲۷ کیلومتری علمدار گرگر (هادی شهر) قرار دارد و در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در پنج کیلومتری روستای منجن آباد در حاشیه رود ارس واقع شده است.
آذربایجان شرقی از نظر تیپولوژی کوه‌های ایران از اهمیت خاصی برخوردار است.
سه رشته مهم و اصلی ایران یعنی البرز، زاگرس و مرکزی در این منطقه به هم پیوسته و فلات کوچک و مرتفعی را پدید آورده اند.
مهمترین ارتفاعات استان آذربایجان شرقی که دارای زیبایی‌های خاص طبیعی و امکانات ورزش کوهنوردی است، شامل رشته کوه سهند در ۵۰ کیلومتری جنوب شهرستان تبریز که بلندترین قله آن جام داغی به ارتفاع ۳۷۵۰ متر است.
از دیگر کوه‌ها و قله‌های بنام استان، کوهستان بزقوش در جنوب کوهستان سبلان و شمال غربی میانه قرار گرفته که بلندترین قله آن ۳۳۰۴ متر ارتفاع دارد.
کوهستان کمتال از دیگر کوه‌های جالب ارسباران است و ۳۱۰۰ متر ارتفاع دارد، کوه قوشاداغ از ارتفاعات قابل توجه و زیبای دیگر ارسباران به حساب می‌آید.
کوه کیامکی درمنطقه جلفا و کوه سلطان سنجر در ۱۵ کیلومتری شرق زنوز خودنمایی می‌کند، کوه سلطان داغی هم در شمال غربی کوهستان سهند نزدیک شهر اسکو قرار گرفته است.
کوه میشو از مشهورترین کوه‌های آذربایجان شرقی بوده که در شمال دریاچه ارومیه است و جلگه مرند را از جلگه شبستر و دریاچه ارومیه جدا می‌کند.
کوه مورو داغ نیز در ۳۶ کیلومتری غرب تبریز از ارتفاعات شمالی صوفیان به طرف تبریز کشیده شده و به گردنه شبلی منتهی می‌شود.
انتهای پیام/