به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، شهرستان استهبان به دلیل وجود بیش از ۲۳ هزار کیلومتر از باغ‌های دیم انجیر بزرگترین انجیرستان جهان محسوب شده و دارای طبیعتی زیبا است. این شهر با توجه به فعالیت موسسه قرآنی، فرهنگی بیت الاحزان و تربیت سالانه تعداد زیادی از حافظان کل قرآن به شهرستان قرآنی مشهور است در فاصله ۱۷۵ کیلومتری شرق شیراز قرار دارد.
نام این شهرستان از لغت (سته بان) به معنی انگورستان گرفته شده، آبادانی این شهر از سال ۷۴۶ هجری قمری پس از ویرانی در دوره مغول‌ها بدست امیرمبارز الدین آل مظفر انجام شد.استهبان در قدیم چهار محله داشت که هرمحله دارای مسجد و آب انبار‌های بسیاری بود و حمداله مستوفی از بزرگان استهبان از آن به عنوان شهری پر درخت با آب و هوای معتدل و میوه فراوان یاد کرده است.
شهر استهبان یک هزار و ۹۸۶ کیلومترمربع وسعت دارد و علاوه بر تنوع پرورش میوه‌های گوناگون انجیر و زعفران از شهرت به سزایی برخوردار بوده که این شهرستان را به بزرگترین باغ انجیر دیم در جهان تبدیل کرده است.
آب وهوای معتدل و کوهستانی باعث سرسبزی و خرمی شهرستان استهبان شده، که وجود باغ‌های فراوان، پوشش جنگلی و آبشار‌های روان و همجوار با دریاچه بختگان بر جاذبه‌های گردشگری این شهرستان اضافه کرده و با دارا بودن یک واحداقامتی پذیرای میهمانان و گردشگران است.
منصور عباسپور مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استهبان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، در تشریح شهر استهبان گفت: این شهرستان ۸ تفرجگاه دارد که تفرجگاه‌های سرآسیاب و چشمه قهری بدره ایج و رودبال از نقاط پربازدید هستند.
وی بیان کرد: در حال حاضر ۱۱۰ اثر تاریخی در این شهرستان به ثبت ملی رسیده که مهم‌ترین آنها چهل برکه، قلعه دارالامان، خانه مقدس، خانه معزی ویخچال حاجی مهرین است.
عباسپور درباره دیگر جاذبه هابی طبیعی و تاریخی این شهرستان ادامه داد: قلعه دارالامان ایج که مربوط به دوره سلجوقیان است در ۵ کیلومتری شهرایج استان فارس قرار دارد و به فرمان محمود شبانکاره در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری قمری ساخته شده و ۷ سال مرکز حکومت شبانکاره در فارس بوده است.
عباسپور تاکید کرد: تنگ دم تنگ در جنوب غربی استهبان و در کوه‌های تودج قرار دارد که فاصله شهر استهبان تا این منطقه حدود ۱۵ کیلومتر بوده و راه دسترسی جاده استهبان به شیراز است که با راهی خاکی از کیلومتر ۱۰ جاده شیراز جدا می‌شود .
وی افزود: ارتفاع این دره در پایین‌ترین نقطه یک هزار و ۹۰۰ متر و در مرتفع‌ترین نقطه در قلل تودج ۲ هزار و ۹۰۰ متر از سطح دریا است و زمانی که از جاده آسفالت شده به جاده خاکی وارد می‌شویم درختان کاجی در سمت راست قرار دارند که عمر آنها با عمر جاده خاکی برابر است و سایه آنها به خصوص در بعد از ظهر زیبایی خاصی به جاده بخشیده و هر چه به طرف کوهستان حرکت کنیم از گرمای هوا کاسته می‌شود.
وقتی جاده به کوه نزدیک می‌شود، شیب زمین و جاده نیز افزایش می‌یابد، رودخانه‌ای در سمت راست واقع شده، که بیشتر مواقع سال در پایین دست خشک به نظر می‌رسد و فقط در سال‌های پر باران آب در آن جاری است.
در قسمتی از مسیر کوهستان شیب زیاد شده که ارتفاع به سرعت با بالا رفتن از آن افزایش یافته و زیبایی‌های آبشار دم تنگ آشکار می‌شود.
در سمت راست مسیر و آن طرف رودخانه درختان انجیر در شیب زیادی دیده می‌شوند که در سمت چپ با وجود صخره‌های پر شیب، درختان انجیر و بادام دیده می‌شوند و کمی بالاتر، پس از پشت سر گذاشتن شیب اولیه به پیچی می‌رسیم که کمی آب در آن جاری است و آبشاری را بوجود می‌آورد که از بالای مسیر، قابل مشاهده نیست و برای دیدن آن باید به داخل دره رفت، این آبشار از ارتفاع ۷ تا ۸ متری به پایین سقوط می‌کند و به داخل حوضچه‌ای طبیعی می‌ریزد.
آبشار دم تنگ، آبشاری بسیار زیبا و بی نظیر در منطقه بوده که به دلیل پنهان بودن از دید عموم، کمتر کسی این مکان را می‌شناسد و از نزدیک دیده است.جاده خاکی در سال‌های نه چندان دور با هدف دستیابی به منابع نفتی منطقه دم تنگ کشیده شده است. منطقه حوض ماهی در واقع سرچشمه رودخانه دم تنگ است.
چشمه‌های اندکی در این منطقه وجود دارد که مقدار آب آنها کم و به چند لیتر در ثانیه نیز نمی‌رسد،دارای نمک کمی بوده و علت آن وجود نفت در بالا دست است و از این منطقه دو راه خاکی دیگر نیز منشعب می‌شود که به دو ییلاق متفاوت منتهی می‌شود که اولین راه در سمت چپ به چشمه غُلبند و راه دوم کمی جلوتر قرار دارد به چاه نفت منطقه چابهاره، قله تودج و تاکستان‌های کوه بیلو و اگر راه اصلی را ادامه دهیم به نخستین چاه نفت این منطقه می‌رسیم.
در ۳۰ کیلومتری جاده استهبان- شیراز روستای دهویه رونیز علیا و در میان کوه غاری زیبا وجود دارد که به غار گبر شهرت یافته است و از ویژگی‌های این غار پوشیدگی و استنتار آن است به گونه‌ای که تا چند قدمی قابل رویت نیست و وجود ستون‌ها و آویزانک‌های آهکی در اصطلاح علمی استالاکتیت و استالاگمیت گفته می‌شود.
از تمام سقف دهانه غار گبر قطرات آب زلال و خنکی می‌چکد، که در تابستان هوایی بسیار خنک و مطبوع دارد و جذاب‌تر آن که خمره‌ای در انتهای غار و در بلندای صخره‌ای از روزگاران دور قرار دارد که در زیر یکی از آب چکان‌ها گذاشته شده است.
اگرچه غار گبر شکل ظاهری خود را حفظ کرده و رسوبات آهکی آن را به صورت تکه‌ای از کوه در آورده که خود جزیی از استالاگمیت آن محل شده است، اما این غار متعلق به دوره زردتشتیان این منطقه بوده، و زمین شناسان می‌توانند از لایه‌های رسوبی روی خمره قدمت و تاریخ نصب آن را بیابند.
چشمه قهری از جاذبه‌های دیدنی شهرستان استهبان در استان فارس است که فردی به نام گرگین میلاد یکی از پادشاهان سلسله کیانیان حفاری کرده و گرگین میلاد زمان بازسازی و احیاء چشمه به یکی از غلامان خود دستور می‌دهد تا آخرین کانال و چاه را حفر کند و پادشاه در نبود غلام به غلامان دیگر گفت: اگر غلام با ته کلنگ آخرین ضربه را وارد کند آب فراوانی بیرون می‌آید و غلام غرق می‌شود و اگر بر عکس ضربه بزند نجات می‌یابد.
غلام صحبت پادشاه را می شنود، با سر کلنگ ضربه را وارد می‌کند پادشاه متوجه می‌شود غلام حرف او را شنیده و غلام مورد قهر غضب پادشاه قرار گرفته و کشته می‌شود که به همین دلیل این چشمه را چشمه قهری نامیده اند.
چهارطاقی ماه فرخان (آتشکده بهرام) مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان استهبان، بخش رونیز، دهستان خیر، ۳۰۰ متر بعد از روستای ماه فرخان، به طرف نی ریز، سمت چپ جاده، بین باغ‌های سیب و زردآلو واقع شده که این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۴۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا از سنگ و ساروج ساخته شده و درمیان باغ‌های انار این روستا منظره زیبائی دارد و در زاویه شرقی و جنوبی درگاه و در ورودی دیده می‌شود، که در درگاه شرقی، زاویه غربی بنا نیز درگاه دیگری قرار دارد و درضلع شمالی بنا دیواری یک دست وجود دارد که به نظر می‌رسد ازپشت به بنای دیگری که تخریب شده وصل بوده است.
در درون چهارطاقی گنبد با نیم دایره‌ای کم عمق و ضربی‌های کوچک در چهار زاویه سقف تزیین شده و از لحاظ سبک معماری و ویژگی بنا می‌توان این بنا را متعلق به عصر ساسانی دانست.
دیگر اثر تاریخی ماه فرخان قبور توده سنگی کوهنارو مربوط به دوره اشکانیان در ۲۷ بهمن ۸۷ به ثبت آثار ملی کشور ایران رسیده است.چشمه بدره در دره سرسبز و بسیار خوش آب وهوایی در منطقه ایج و در مسیر استهبان به نی‌ریز قرار دارد که آب این چشمه گوارا بوده و در کنار سرچشمه آن یک چهار طاقی از دوره ساسانی به جا مانده است.
تنگ لای تاریک درجنوب غربی شهرستان استهبان قرار دارد که با برخورداری از پوشش جنگلی و چشمه سار‌های بسیار جزء مناطق گردشگاهی استان بشمار می رود و این مکان در طول سال پذیرای علاقه‌مندان به ورزش‌های کوهستانی و دوستداران جلوه‌های طبیعی است.
در گذشته، مردم استهبان با استفاده از شیب تند زمین و آب فراوانی که از چشمه‌های قهری، پازهری، مرخنه و بک بکو سرازیر بوده و به یک جدول اصلی هدایت می‌شده یازده آسیاب آبی در مسیر این آب‌ها قرار داشته که در قدیم سنگ آن در حال چرخش بوده و گندم، جو، ذرت، الم و حنا، را آسیاب می‌کرده است.
صنایع دستی شهرستان استهبان می توان به سفال و سرامیک، جوغن تراشی، ملکین، گیوه، نمدو گیره بافی معرق کاری، منبت، گلیم، جاجیم و محصولاتی، چون انجیر، زعفران، بادام، گردو و انار از سوغاتی‌های این شهرستان بوده، و از غذا‌های محلی کته، دمپخت، آش سبزی، آش کشک، آش آب غوره، آش بادنجوبا، آش آب انار، آبگوشت کلم، آبگوشت به، یخنی، شیر برنج، کوفته آلو، شوربا، دمپز، پاچه پلو، تلیت آب باقلا، تلیت آب بابینک، تلیت کله جوش قره، تلیت کله جوش رب، تلیت کشک و کنجد، تلیت آب انار و بنه، تلیت آب غوره و گردو، تلیت ماست و جاشیر، ارده و شیره و لور اشاره کرد.
تفرجگاه مرغک رونیز، تفرجگاه سرآسیاب استهبان، آبشار استهبان و منطقه تفرجگاه بن دره براق شهر ایج و منطقه رودبار که شامل رودخانه دائمی رودبار و سد رودبار، درخت چنار هزار ساله که محل رویش آن در میدان آب استهبان است، چشمه قهری، مرغخانه، بک بک زیستگاه پرندگان کمیاب، آب چک، استخر بوخوم، استخر بالا و پایین، تنگ مرغک در یک کیلومتری شهر رونیز با پوشش جنگلی و فضای سبز، محوطه مسجد سنگی ایج با پوشش جنگلی و آبشار، لای تاریک با آبشار و چشمه سار، سلطان شهباز با پوشش جنگلی و آبشار، تنگ استهبان، تفرجگاه بردانه در راه ایج – داراب با چشمه سار و درختان مرکبات، آب گرم خیر، دم تنگ، کرتار و کوه تودج از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان است.
همت محمدی کارشناس میراث فرهنگی استان فارس در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، بیان کرد: مسجد سنگی ایج استهبان بنایی تاریخی در دوره ساسانی بوده که در دوره اسلامی با اضافه کردن محرابی به مسجد تبدیل شده و با ارتفاع ۳ متر در دل صخره سنگی کوه کنده شده و در تاریخ ۵ دی ماه ۵۲ به شماره ۹۵۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آنچه امروز با عنوان مسجد سنگی ایج، از آثار ارزشمند تاریخی شهرستان استهبان در شرق شیراز شناخته می‌شود، آتشگاهی در زمان ساسانیان و حاکمیت ملوک شبانکاره بوده که در قرن پنجم هجری قمری، در دیواره جنوبی این بنا، محرابی ساخته و از آتشکده به مسجد تبدیل شده و مابقی بنا نیز مربوط به دوره ساسانیان با فضای ۲ متر عرض، ۷ متر طول و ۴ متر ارتفاع است.
کتیبه‌ای به خط نسخ قرآنی، بر جداره محراب این بنا نقش بسته که ترجمه فارسی این عبارت به کوشش امیر دربان که سرزنش شده در سال ۴۰۷ و مربوط به دوره دیلیمان (آل‌بویه) در فارس و زمان سلطنت سلطان‌الدوله دیلمی است.
ایوان سنگی مسجد، مشرف به یک چهار طاقی است که از سنگ و گچ بنا شده و در وسط آن حوض بزرگی قرار دارد که آب چشمه از ضلع غربی چهار طاقی وارد و از گوشه شمال شرقی خارج می‌شود.
این اثر تاریخی ارزشمند در تنگه‌ای به نام تنگ بدره که در اصطلاح محلی چهل برکه خوانده می‌شود، واقع شده و در این تنگه چشمه زیبایی در دل باغ‌های وسیع جاری است.
انتهای پیام/ت