به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج ، ساعت ۸ صبح ۲۹ بهمن ماه سال گذشته یک فروند هواپیمای ATR۷۲ متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان مسیر تهران ـ یاسوج پنجاه دقیقه پس از پرواز از رادار خارج شد. نه خبری از تعداد مسافرین بود ونه هواپیما، همه دست به دعا شدند که مسافران زنده باشند، چیزی نگذشت که اسامی مسافران منتشر شد.
گفته شد درپرواز ۳۷۰۴ هواپیمایی آسمان ۶ نفر خدمه پرواز شامل (خلبان، کمک خلبان، ۲ نفرمهماندار و ۲ نیروی امنیت پرواز) و ۶۰ نفر مسافر حضور داشتند. دو مسافر هم از این سفر بی سرانجام باز مانده بودند که علت انصراف از پرواز خود را وضعیت نامناسب جوی و اخطار‌های هواشناسی اعلام کرده بودند.
به موازات وقوع حادثه مسئولان تشکیل جلسه دادند، خیلی‌ها به فردوگاه یاسوج رفتند وبرخی هم تصمیم گرفتند خود رابه جایی که احتمال سقوط بود برسانند،ولی با اعلام فوت سرنشینان همه امید‌ها برای زنده ماندن ازبین رفت.
رهبر معظم انقلاب درپیامی این مصیبت وغم را تسلیت گفتند. فضای عمومی جامعه به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. از طرف نماینده مردم استان و ولی فقیه ۳روز عزای عمومی اعلام شد. دستگاه‌های امدادرسان، ستاد مدیریت بحران و نیروی زمینی ارتش، کوهنوردان، اسکی بازان و نیرو‌های مردمی از ابتدای بروز سانحه در محل حضور یافتند.
خبر برای مردم ایران به خصوص کهگیلویه وبویراحمد دردناک بود. آن روز‌ها خانواده‌های جانباختگان سانحه هوایی تهران- یاسوج به شهر سی سخت عزیمت کرده بودند تا نزدیک عزیزانشان باشند.
آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی ۳۰ بهمن ۹۶ به منظور بررسی اقدامات انجام شده به دستور رییس جمهور به یاسوج سفر کرد و در محل وقوع حادثه حاضر و خواستار تلاش مسئولان برای پیگیری علت وقوع حادثه شد.
با این وجود حضور وزیر در یاسوج نتوانست مرحم داغ مردم استان باشد و آن‌ها از نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی خواستند، نماینده‌های کهگیلویه وچرام و بهمئی و همچنین نماینده گچساران در نامه‌ای به رییس مجلس خواستار استیضاح وزیر رفاه و وزیر راه و شهر سازی وقت شدند.
همه امکانات بسیج شدند، از استان‌های همجوار همه آمدند. کار پیدا کردن لاشه هواپیما در دنا با آن عظمت و برف وکولاک ممکن نبود. طی دو روز بالگرد‌ها می‌رفتند و دست خالی بر می‌گشتند. کار پهباد‌ها هم به دلیل وزش باد و وضعیت نامساعد جوی با وجود تلاش‌های زیاد بی نتیجه ماند. زمان به سرعت می‌گذشت.
نیرو‌های مردمی و کوهنوردان حرفه‌ای نیز پا به میدان گذاشته بودند و ساعت‌ها در میان برف سنگین رشته کوه‌ها به‌دنبال ردی از لاشه هواپیما و سرنشینانش می‌گشتند، اما هیچ رد و سرنخی وجود نداشت. بالاخره دنا در روز سوم به سماجتش پایان داد ولاشه پیدا شد. پیدا شدن لاشه هواپیما درمیان آن همه غم بهترین خبر ممکن بود.
تیم‌ها از زمین و هوا راهی محل سانحه شدند. هیات کوهنوردی استان با همه تجهیزات وامکانات راهی شدند، تکاوران تیپ ۶۵ نوهد نیروی زمینی ارتش نیز با لباس‌های مجهز کوهنوردی آماده رفتن به نول شدند، تیم تکاوران هم آماده شدند و با بالگرد به منطقه «نول» جنوبی اعزام شدند تا پس از آن پای پیاده به سمت لاشه هواپیما حرکت کنند. با آغاز عملیات قرار شد گروه‌ها از دو منطقه سی سخت وپادنا اجساد را از بالای کوه به پایین انتقال دهند.
پاسگاه محیط بانی منطقه کوه گل سی سخت هم در اختیار تیم‌های امدادی و عملیاتی قرارگرفت.
از همان دقایق اولیه پس از وقوع حادثه گمانه زنی‌ها به این سمت رفت که احتمالا هواپیما به رشته کوه دنا برخورد کرده وبرای پیدا شدن لاشه باید تمرکز روی همین قسمت باشد. در شرایط این چنینی کلیه هواپیما‌های مسافربری مجهز به یک سیستم سینگال دهنده به نام Elt هستند که در زمان حادثه و اتفاق‌ها ناگواربرای هواپیما فعال می‌شوند.
این سیستم که با هدف ارسال موقعیت دقیق سانحه به وجود آمده برای هواپیما پس از حادثه فعال می‌شود، در رابطه با هواپیمای آسمان کاری از پیش نبرد و باعث مطرح شدن این ابهام شد که شاید هواپیمای سقوط کرده این سیستم را نداشته است، موضوعی که البته مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری آن را رد کردند. طبق اعلام این سازمان نه تنها هواپیمای سقوط کرده به این سیستم مجهز بوده که حتی پیش از پرواز نیز وضعیت آن چک شده و هواپیما مشکلی برای پرواز نداشته است.
معاون سازمان هواپیمایی درهمین خصوص با بیان اینکه ELT هواپیمای ATR درحین سانحه عمل نکرده، درخصوص عدم کارایی این سیستم گفت: معمولاً در دنیا ELTها در ۴۰ تا ۶۰ درصد سوانح هوایی عمل نمی‌کنند که دلایل متفاوت فنی دارد که در این باره می‌توان به نوع حادثه، محل وقوع و شدت ضربه وارد شده به هواپیما اشاره کرد. ضمن آنکه ممکن است خود سیستم ELT عیب فنی داشته باشد و یا اینکه ماهواره تجسس و نجات سیگنال‌های ELT را دریافت نکرده باشد.
علیرضا منظری معاون سابق سازمان هواپیمایی کشوری نیز درهمین خصوص با بیان اینکه انتشار سیگنال و ارسال آن به ماهواره‌های موجود در محل اصلی‌ترین کارایی سیستم ELT است ابرازداشت: دلیل فعال نشدن این سیستم راداری وعدم ارسال اطلاعات موضوعی است که باید اجازه داد تا لاشه هواپیما پیدا شود وبعد به ارزیابی دقیق آن پرداخت.
عدم اطلاع‌رسانی از سوی خلبان در رابطه با شرایط بحرانی هواپیما پیش از سقوط نیز یکی دیگر از فرضیه‌های عنوان شده بود که گفته می شد شاید سیستم ELT هواپیما فعال نشده باشد که این موضوع با توجه به توضیحات کارشناسان این صنعت مبنی براینکه این رادار پس از ضربه یا حادثه‌ای که برای هواپیما به وجود می‌آید، به طور خودکار فعال می‌شود هم مردود اعلام شد. با رد تمام فرضیه‌های ابتدایی همه نگاه‌ها به کوه دنا برای پیدا کردن لاشه هواپیما وبه تبع آن جعبه سیاه متمرکز شد.
هواپیمای‌ای تی آر ۷۲ یک هواپیمای دوموتوره توربوپراپ است که در پرواز‌های منطقه‌ای کوتاه برد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این هواپیما در فرانسه و ایتالیا از سوی شرکت‌ای تی آر طراحی و تولید شده است. عدد ۷۲ این مدل از ظرفیت سرنشین استاندارد این هواپیما مشتق شده که می‌تواند ۷۲ تا ۷۸ مسافر را در خود جای دهد.
هواپیمای‌ای تی آر ۷۲ یک هواپیما‌های دوموتوره توربوپراپ است یعنی به جای توربوجت، با پروانه‌های آرام و کارآمدی کار می‌کند که این هواپیما را برای پرواز‌های کوتاهی که سرعت پایین ۷۲۵ کیلومتر در ساعت دارند مناسب می‌کند.
همه گمانه زنی‌ها سمت دنا بود و این موضوع نشان داد جستجوگران کاری سخت پیش رو دارند. عظمت دنا را فقط کسانی که به آن صعود کرده اند می‌دانند. دنا ۴۰ قله بالای ۴ هزارمتر دارد. دراین رشته کوه دره‌ها ویخچال‌هایی وجود دارد که می‌توان چندین هواپیمای غول پیکر را درآن جا داد، بدون اینکه نشانی از آن باشد.
بعد ازپیدا شدن لاشه هواپیما شایعاتی مبنی بر زنده یا سالم بودن برخی اجساد وجود داشت. اما رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد متاسفانه اجساد جانباختگان حادثه سالم نمانده اند.
به هرحال درنتیجه تلاش‌ها و جستجو‌های اولیه تنها قطعاتی از برخی پیکر‌ها پیدا شد وادامه عملیات جستجو به دلیل وضعیت جوی نامناسب و بهمن خیزی منطقه وهمینطور پوشیده شدن اجساد ازبرف روندکندتری به خود گرفت.
وضعیت رشته کوه‌های دنا در آن روز‌ها برفی بود و محل سقوط هواپیما به دلیل بارش سنگین برف پر بود از بهمن‌هایی که منتظر کوچکترین اتفاق برای ریزش بودند واین موضوع کار پیدا شدن اجساد را سخت‌تر کرده بود.
در این بین تصمیمات ریسک پذیر وخطرناک بومیان درکنار وضعیت اعلام شده از دیگر دلایلی بود که عملیات جستجو را چندین بار با وقفه مواجه کرد تا بخشی از انرژی و توان نیرو‌ها را دچار فرسایش کند.
اما پیدا نشدن جعبه سیاه هواپیما یکی از مهمترین ابعاد این سانحه بود وتلاش‌ها برای جستجو آن همچنان ادامه داشت. تا اینکه نهایتا بعد از گذشت دو هفته از سقوط جعبه سیاه پیدا شد وتحویل مقامات مسئول داده و قرار شد کمیسیون اصل ۹۰ مجلس بر بازخوانی آن نظارت داشته باشد.
با این وجود ازطرف رئیس کمیسیون عمران مجلس اعلام شد به دلیل نبود تجهیزات، جعبه سیاه برای بازخوانی به فرانسه منتقل می‌شود و نتیجه اولیه آن در تاریخ ۲۱اسفند از طرف سازمان هواپیمایی کشوری اعلام شد.
در این گزارش ضمن مقصر شناختن شرکت هواپیمایی آسمان اعلام شد علاوه برکاهش ارتفاع از ۱۷ هزارپا به ۱۴ هزار که مخالف ضوابط پرواز بوده، نبود خلبان دوم در پرواز وهمینطور سابقه عمل قلبی خلبان نیز در وقوع این حادثه دخیل بوده است.
انتشار این گزارش باعث واکنش شرکت هواپیمایی آسمان شد. این شرکت اعلام کرد زنده یاد خلبان فولاد پس از عمل قلب، مجاز بود همراه با یک کمک خلبان بدون محدودیت پزشکی و عملیاتی پرواز کند.
موضوع پرواز هواپیما در وضعیت نامناسب آب وهوایی بعد دیگر این ماجرا بود که هواشناسی استان کهگیلویه و بویراحمد را به عدم اخطارهواشناسی متهم می‌کرد.
شکوهی مدیر وقت اداره کل هواشناسی کهگیلویه وبویراحمد گفت: خلبان قبل از انجام هر پروازی "بریفینگ" می‌شود یعنی خلبان توجیه می‌شود که در مسیرپرواز چه وضعیت جوی پیش رو دارد وهمانجا هم مجوز پرواز طبق بررسی‌ها وبراساس شرایط صادر می‌شود. این یعنی خلبان وسازمان هواپیمایی در اتاق مزبور و در مبدا درجریان کم وکیف مسیر و وضعیت قرار می‌گیرند و اقدام به پرواز، ماحصل وخروجی این اتاق است.
وی ادامه داد: علاوه براین اعلام شده بود که وضعیت تمام ابری است و ابر CB باران زا وخطرناک تولید شده وابر‌ها درپایین‌ترین ارتفاع ممکن قرار گرفته و تلاطم جوی وجود دارد.
شکوهی تصریح کرد: وظیفه سازمان هواشناسی تنها اعلام وضعیت جوی است که آن را انجام دادیم وتصمیم پرواز یا منع آن برعهده جای دیگری است.
۴ تیر ماه ۹۷ بود که معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد پایان عملیات جستجوی پیکر جانباختگان پرواز تهران- یاسوج را اعلام کرد.
فیلی با بیان اینکه حادثه تلخ هوایی پرواز تهران- یاسوج از حوادث کم نظیر ایران اسلامی بود، گفت: این حادثه در ارتفاعات بیش از ۴۰۰۰ متر کوه دنا، در بدترین شرایط آب و هوایی و منطقه سخت گذر و صعب العبور رخ داده است.
بالاخره پیکر جانباختگان سانحه هوایی تهران یاسوج طی چند مرحله شناسایی و به خانواده‌ها تحویل داده شد.
مردم پادنا در روز‌های اولیه شناسایی محل سقوط هواپیما که خانواده‌ها و افراد زیادی به آنجا رفته بودند تا نزدیک عزیزانشان باشند خانه‌های خود را در اختیار آن‌ها قرار داده بودند و با آن‌ها همدردی می‌کردند.
مردم مهمان نواز شهرستان دنا طی عملیات جستجو که چند ماه طول کشید، روزانه به صورت خودجوش غذا و بسته‌های خشکبار تهیه کردند و منازل خودشان رابه صورت رایگان در اختیار مهمانان، امدادگران و خانواده‌های جانباختگان گذاشتند.
این‌ها همه ذره‌ای از محبت و نوع دوستی مردم استان کهگیلویه وبویراحمد را که هنوز بعد از یک سال گذشت از سقوط هواپیما داغدار هم استانی‌های خود هستند را نشان می‌دهد.
به منظور زنده نگه داشتن یاد و خاطره ۶۶ مسافر جانباخته در آن سانحه دلخراش، شهرداری و شورای اسلامی شهر سی سخت بر آن شد که به یاد صحنه‌های حماسی و زیبایی که توسط مردم خونگرم و نوع دوست سی سخت شکل گرفت و به احترام غم و اندوهی که سراسر دل‌های مردم را تحت تاثیر قرار داد، یادمان و نمادی برای نسل‌های امروز و آینده تدارک ببیند به گونه‌ای که به محض ورود مسافران و گردشگران به شهر توریستی سی سخت، عمق حادثه فراموش نشدنی را با تمام وجود درک کنند.
مدیرکل دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری ۲۹ تیر ماه ۹۷ با اعلام دلیل سقوط هواپیمای ATR گفت: اشتباهات مکرر و متعدد خلبان هواپیما عامل اصلى سانحه پرواز تهران-یاسوج بوده است.
حسن رضایی‌فر اظهار داشت: تقرب و اقدام به فرود در یاسوج در هوای بد به دلیل سقف پایین ابر برخلاف دستورالعمل شرکت، کاهش ارتفاع غیرمجاز از کمترین ارتفاع ایمنی مسیر پروازی W۱۴۴، مدیریت نامناسب در کابین خلبان CRM، عدم رعایت رویه جبران واماندگی و stall هواپیما و عدم اجرای چک لیست‌ها در زمان تقرب از جمله دلایل این سانحه بوده است.
مدیرکل دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری عنوان کرد: استفاده نابه‌جا از اتوپایلوت در زمان تقرب، عدم توجه به درخواست کمک خلبان برای گرفتن فلپ پس از استال نیز از دیگر اشتباهات خلبان هواپیمای ATR تهران-یاسوج بوده است.
رضایی‌فر افزود: همچنین عوامل دخیل در این سانحه با عنوان عوامل کمکی شامل خطای کمک خلبان به‌عنوان pilot flying برای درخواست چک لیست، نبود نظارت عملیات شرکت به فعالیت خلبانان، آموزش ناکارآمد شرکت درخصوص دستورالعمل‌های عملیاتی شرکت و هواپیما و AIP و ضعف سیستم شناسایی مخاطرات و اقدامات پیشگیرانه در شرکت هواپیمایى است.
وی با اشاره به اینکه شروع پرواز به‌دلیل محدودیت‌های پزشکی خلبانان و بدی هوای مقصد صحیح نبود، تصریح کرد: خلبانان به امید فرودگاه جایگزین شیراز پرواز کرده بودند و قبل از آغاز تقرب اطلاعات هوای یاسوج را می‌گیرد و سعی در خروج از ابر با سقف ۱۵ هزار پا می‌کنند.
رضایی‌فر بیان کرد: دلیل خروج از ابر، شرایط توربولانس و تشکیل یخ بوده و با کاهش دادن ارتفاع، متاسفانه هواپیما در معرض جریانات updraft و down draft کوهستان قرار گرفته و به کوه برخورد کرده است.
وی گفت: هنوز خلبان ارابه فرود را بازنکرده بوده و به دلیل خروج از ابر خلبان سیستم یخ‌زدایى را خاموش می‌کند و AOA هم بدین دلیل قطع مى‌شود و خلبان دیرتر متوجه وخامت اوضاع می‌شود.
باید یاد آوری کرد: این سانحه با وجود همه تلخی هایش درس‌های بزرگی داشت.در این حادثه همه هر چه داشتند گذاشتند، بیش از هزار نیروی امدادی از استان‌های مختلف در دناحضور داشتند، ولی درمیان این همه تلاش، تلاش هلال احمری‌ها و هیات کوهنوردی تا وصول نتیجه بی نظیر بود.
آنان در ارتفاع بالای ۴هزار متر در تلاش بودند تا پیکرهای مابقی جانباختگان را پیدا کنند و به خانواده هایشان تحویل دهند.
نظری، پدر یکی از جانباختگان این سانحه گفت: مردم غم ما را بین خودشان تقسیم کردند، من می‌گویم اگر محبت این مردم را طی مدت سقوط دریک کفه ترازو و کار ۲۳ساله مرا درکفه دیگر بگذارید عاطفه این مردم خیلی سنگین‌تر است.
هرچند از زمان وقوع سانحه گمانه زنی‌های زیادی درباره مقصر یامقصران این حادثه مطرح شد وخیلی‌ها از نامناسب بودن این هواپیما برای اقلیم استان و۷سال زمین گیر بودن آن گفتند، ولی بعد از وقوع این رخداد تلخ واعلام شدن دلیل سقوط نباید مطالبات مهم مردم را ازیاد برد.
حالا که پرواز‌های تهران-یاسوج برقرار شده وشرکت هواپیمایی دیگری به نام آتا و حالا هم ماهان جایگزین آسمان شده، موضوع تغییر کریدور پرواز که از همان ابتدای سانحه مطرح شد ونماینده مردم شهرستان‌های بویراحمد ودنا در مجلس نیز آن را مطرح کرد به عنوان یکی ازمهمترین مطالبات نباید فراموش شود.
مسئولان باید همه تلاش خود را به کارببندد تا کریدوری امن تری جایگزین مسیر فعلی شود که درآن نیازبه عبور از ارتفاعات دنا نباشد.
از طرفی نمی توان تلاش رسانه های استان و حتی کشور برای اطلاع رسانی در زمان وقوع حادثه سقوط هواپیما در دنا را نادیده گرفت.
صداد و سیما که به صورت شبانه روزی در محل حادثه مستقر بود و به صورت مداوم با شبکه های ملی ارتباط برقرار و مراتب را اطلاع رسانی می کرد.
پس از کش و قوس‌های فراوان و بیش از ۱۱ ماه وقفه در پرواز‌های فرودگاه یاسوج با رایزنی‌ها و هماهنگی‌های انجام شده از سوی مسئولان اجرایی روز جمعه ۲۱ دی ماه ۹۷ نخستین پرواز رسمی شرکت هواپیمایی ماهان در این فرودگاه انجام شد.
غلام محمد زارعی نماینده مردم شهرستان‌های بویراحمد و دنا که از مسافران ویژه اولین پرواز تهران - یاسوج شرکت ماهان بود شرایط ایمنی برای انجام پرواز‌های فرودگاه یاسوج با شرکت هواپیمایی ماهان را مثبت و مطلوب ارزیابی کرد.
وی ابراز امیدواری کرد با توجه به فراهم شدن شرایط موجود در فرودگاه یاسوج و ایمنی پرواز‌ها و همچنین استقبال مردم، مسئولان و مدیران اجرایی پرواز‌های فرودگاه یاسوج با قوت و جدیت استمرار یابد.
زارعی با بیان اینکه تعداد پرواز‌های شرکت هواپیمایی ماهان در فاز نخست ۲ روز در هفته است، گفت: با تلاش مجموعه مسئولان اجرایی استان و استقبال مردم پرواز‌ها به صورت هفتگی و در هفت روز هفته برقرار خواهد شد.
نماینده بویراحمد و دنا تصریح کرد: همچنین در حال رایزنی با شرکت هواپیمایی قشم ایر هستیم که نسبت به برقراری پرواز در فرودگاه یاسوج هم اقدام کند.
علی محسنیان مدیر فرودگاه یاسوج نیز شرایط پروازی و تجهیزات و امکانات موجود در این فرودگاه را مناسب برای انجام پرواز‌های ایمن دانست و تصریح کرد: نخستین پروازفرودگاه بعد ازمدت‌ها با ۴۲ مسافر از تهران و بالعکس انجام شد.
وی اظهار داشت: ساعت پرواز روز جمعه شرکت هواپیمایی ماهان از تهران به یاسوج ۷:۴۰ دقیقه و ساعت برگشت نیز ساعت ۹:۴۰ دقیقه از یاسوج به تهران خواهد بود.
حسنیان عنوان کرد: ساعت پرواز روز دوشنبه از تهران به یاسوج و بالعکس نیز به ترتیب ۱۲:۱۰ و ۱۴:۱۰ دقیقه خواهد بود.
خلبان پرواز تهران یاسوج شرکت هواپیمایی ماهان نیز گفت: مسیر پروازی با وجود کوهستانی بودن منطقه و همچنین شرایط موجود در فرودگاه یاسوج برای انجام پرواز‌ها ایمن است.
علی تهامی اظهار داشت: امکانات و تجهیزات و شرایط باند فرودگاه یاسوج در صورت وجود شرایط مساعد آب و هوایی برای انجام پرواز‌های ایمن مناسب است.
وی تاکید کرد: البته هر چه تجهیزات، امکانات ناوبری و شرایط در فرودگاه یاسوج به روزتر و مطلوب‌تر باشد به همان میزان نیز ایمنی پرواز‌ها و اطمینان مسافر و خلبان نیز از انجام پرواز‌ها بیشتر خواهد شد.
فرودگاه یاسوج در ۶ کیلومتری غرب شهر یاسوج واقع شده که در مسیر جاده یاسوج به اصفهان قرار گرفته است. عملیات ساخت فرودگاه از سال ۷۳ آغاز و در سال ۷۹ به پایان رسید.
از نیمه دوم آبان سال ۹۳ و با پیگیری استاندارکهگیلویه و بویر احمد و متولیان امر شمار پرواز‌های فرودگاه یاسوج از ۲ به هفت روز در هفته افزایش یافت به طوری که هر روز یک پرواز تنها در مسیر تهران به یاسوج و بالعکس برقرار بود.
گزارش از مرضیه سادات غلامی
انتهای پیام/س