این بیماری که شایعترین عامل نابینایی در جهان محسوب می شود، به دلیل عفونت ناشی از باکتری به نام «کلامیدیازیس» بروز می کند و باعث سفت شدن سطح داخلی پلک و در نهایت درد چشم، شکنندگی سطح بیرونی یا قرنیه چشم‌ها و کوری می‌شود.
تراخم (trachoma) که ورم ملتحمه گرانول یا چشم درد مصری هم نامیده می‌شود، اغلب در مناطقی که از بهداشت و سطح زندگی پایینی دارند، مناطق گرم و خشک، آب و هوای همراه با گرد و خاک و در کشورهای در حال توسعه بروز می کند و شیوع آن در خانم ها بیشتر است و روزی در ایران عامل نابینایی به ویژه در مناطق جنوبی کشور که وضعیت بهداشت خوبی نداشتند و فقر بیشتر بود محسوب می‌شد.
در زمان پیروزی انقلاب در سال ۵۷ تنها ۱/۵ میلیون نفر معادل چهار درصد جمعیت کشور، تحت‌پوشش شبکه آب و فاضلاب قرار داشتند که خود عامل مهم سلامتی و بهداشت جامعه محسوب می‌شود، روستا‌های ایران به‌طور مطلق از هیچ سیاستی در رابطه با آب و فاضلاب پیروی نمی‌کردند و به همین دلیل شاهد ابتلا به انواع بیماری‌ها بودیم.
تعداد مشترکان آب شهری و آب سالم و بهداشتی در سال زمان پیروزی انقلاب ۲/۷ میلیون بود و بسیاری از بیماری‌های عفونی مانند تراخم، بیماری‌های حصبه، وبا، بیماری‌های کبدی، زخم‌های پوستی، اسهال خونی، کرم‌های روده‌ای، بیماری خواب تب زرد و بیماری‌های ناشی از مصرف آب‌های آلوده در کشور بروز می‌کرد و شیوع بالایی داشتند.
علی اکبر حق دوست معاون برنامه‌ریزی راهبردی وزارت بهداشت درباره شیوع بیماری تراخم پیش از انقلاب اسلامی اظهار کرد: پیش از پیروزی انقلاب شاهد شیوع بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های عفونی بودیم؛ به طوری که بیماری تراخم که از طریق حشرات منتقل می‌شد در کشور شایع بود و منجر به نابینایی افراد می‌شد و شرایط درباره این بیماری به گونه‌ای بود که حتی برخی کشورهای همسایه در مرزهای ایران و هندوستان قرنطینه ایجاد کرده بود.
سازمان بهداشت جهانی در ۷ سپتامبر ۲۰۱۸، در سایت خود ریشه کنی تراخم در ایران را اعلام کرد و طی نامه‌ای از تلاش‌های انجام شده در چند دهه گذشته در ریشه کنی این بیماری از کشور تقدیر شد.
ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: حذف بیماری تراخم از کشور خبر بسیار مهمی است که با نامه رسمی رئیس سازمان جهانی بهداشت به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به طور بین المللی مورد تایید و تاکید قرار گرفته است.
حریرچی گفت: تراخم شایعترین علت کوری و نابینایی عفونی در جهان و یکی از ۲۰ بیماری مهم عفونی مغفولی است که بیش از یک میلیارد نفر در جهان به آن مبتلا هستند.
سخنگوی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه تراخم علت نابینایی دو سوم روستائیان می شد، گفت: در کشور ما هم در چندین دهه گذشته حتی تا دو سوم روستاییان و یک سوم شهرنشینان به درجات مختلفی از این بیماری و کاهش دید مبتلا بودند و تعداد زیادی هم، بینایی خود را از دست می‌دادند.
حریرچی ادامه داد: در چند دهه گذشته درخصوص مقابله با این بیماری، چهار گروه اقدامات درمانی شامل اقدامات بهداشتی محیطی مثل دسترسی به آب سالم و فاضلاب بهداشتی، اقدامات بهداشتی فردی و ارتقای سلامت خصوصا کودکان، درمان آنتی بیوتیکی وسیع و ارزان در دسترس مردم (مثلا در خانه‌های بهداشت برای این بیماری چشمی پماد تتراسیکین و آزیترومایسین به طور رایگان عرضه می‌شود) و جراحی در دسترس و باز ارزان پلک چشم مبتلا و جلوگیری از زخم قرنیه انجام شده است.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: رئیس سازمان جهانی بهداشت در نامه‌ای ضمن تقدیر از اقدامات چندین دهه اخیر در مقابله با بیماری تراخم، دستیابی به این موفقیت را به جمهوری اسلامی ایران تبریک گفته است.
ساره صافی محقق حوزه سلامت چشم و دبیر سمینار روز جهانی بینایی گفت: به طور کلی در کشور ما به علت پیشرفت جامعه در مواردی چون سطح بهداشتی و فرهنگی، نابینایی و کم بینایی ناشی از بیماری های عفونی به شدت کاهش پیدا کرده است، در این راستا اخیرا وزارت بهداشت به کمک محققان بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران موفق به دریافت سند ریشه کنی تراخم در ایران از سازمان بهداشت جهانی شدند که این دستاورد و افتخار بزرگی محسوب می‌شود.
به پاس خدمات ارزشمند پروفسور فقید محمد قلی شمس همزمان با برگزاری یادواره یکصدودهمین سالگرد تولد «پروفسور محمدقلی شمس» با حضور وزیر بهداشت از تمبر طبیب دیدگان و یادمان ریشه‌کنی بیماری تراخم در ایران رونمایی شد.
انتهای پیام/