در این مراسم، حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران، با اشاره به اینکه نور شمس ما را به تماشا دعوت می‌کند و می‌گوید بیا اندرون من تماشا کن، چون سخن در اندرون من است؛ گفت: شمس برای رفتن به این اندرون می‌فرماید دربان نشسته است/ ترک بی باک و بیمناک صدهزار دوست و آشنا را کشته است. هرکس به این بارگاه راه ندارد، همین شمس راه را هم نشان می‌دهد و می‌گوید «من سر خود با آن کس توانم گفتن که خود را در او ببینم». استاد موحد شما همراه شمس تبریزی هستید و از سخنان او رمز گشایی کردید و آن ترک دربان را شکست دادید.
وی افزود: استاد موحد نمی خواست نامش برده شود؛ دو روز پیش به محضر استاد رفتم. وی گفت تا صبح نخوابیدم اگر می‌خواهید چیزی بگویید از شمس تبریزی بگویید. حضرت استاد شما نیاز ما را ببخش. استاد هیچ تمایلی نداشت شما برای برگزاری بزرگداشتش زحمت بکشید و اینجا بیایید. سخنی جز آنچه مصطفی کیان درباره موحد گفت نمی‌گویم. وی گفت استاد محمد علی موحد خود یک اثر هنری است. خود اثر هنری طربناک است. خودش شور انگیز است. دوست دارم همه‌ی جوانان اهل دل، این طرب را ببینند و این طرب را احساس کنند.
دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو با اشاره به اینکه هانری دو فوشکور دیوان حافظ را ترجمه کرده است و امروز از ترجمه وی از مقالات شمس با عنوان در جستجوی گنج رونمایی می‌کنیم، بیان کرد: باور نمی‌کردم بتوانیم مقالات شمس را ترجمه کنیم، چون فهم فارسی این اثر مشکل است. هانری فوشکور مترجم نیست که اگر مترجم بود، هم کار سختی در پیش داشت. این کتاب ترجمه نیست ۱۵۴ صفحه‌ی آن، مقدمه باشکوهی دارد از ایران‌شناسی که جهان غرب را به خوبی می‌شناسد. ۵۳۶ فراز از سخنان شمس را عالمانه انتخاب و ترجمه کرده است. کتاب.
ایوبی با اشاره به اینکه کتاب در جستجوی گنج چهره زیبایی از ایران را برای جهان غرب ترسیم می‌کند، تصریح کرد: از اینکه جهان غرب کلمات مقالات شمس را می‌خوانند و از آن مطلع می‌شوند، احساس افتخار می‌کنم. این اثر در این شرایط که افراطیون چهره‌ی اسلام را به زشتی در جهان ترسیم کردند چهره زیبایی از اسلام را برای غرب ترسیم می‌کند. مطمئن باشید محافلی از این به بعد در جهان غرب برای مطالعه مقالات شمس برگزار می‌شود.
در این مراسم، احمد جلالی سفیر فعلی ایران در یونسکو با اشاره به اینکه موحد بزرگ است و بزرگداشت نمی‌خواهد، بیان کرد: ما تاریخ و فرهنگ خودمان را بزرگ می‌داریم. داریم به نوجوانانمان که دستخوش بازی‌های بزرگی در جهان است، یک دستاورد بزرگ معرفی می‌کنیم. تبریز ما جای عجیبی است. این شهر نه فقط مطلع شمس تبریز که همواره مرد خیز، فریاد رس و شگفتی انگیز است. نگاه کنید خیل اساتیدی که از آن خطه آمدند و برای فرهنگ و ادب فارسی خدمت کردند. وقتی استاد بزرگ خراسانی، محمدرضا شفیعی کدکنی می‌خواستند درباره موحد حرف بزنند گفتند این خود ثنا گفتن ز من ترک ثناست. وقتی شفیعی کدکنی این را بگوید، من چه می‌توانم بگویم. امروز آثار موحد به یک خدمت ملی تبدیل شده است.
وی افزود: وقتی آثار موحد را مرور می‌کنم، در تنهایی‌های خودم دلم می‌خواهد برای حرز سینه‌ی این مرد آیه‌ی نور را بنویسم و تلاوت کنم. گویا موحد را فرستادند تا میراث اندیشگی مولانا را از بند تفسیر‌های ناهموار را برهانند و کیست که نداند به یمن دقت و زحمت موحد بود که صورت متقنی از مقالات شمس در اختیار ما قرار گرفت.
سفیر فعلی ایران در یونسکو با اشاره به اینکه موحد میراث مولانا را از تفسیر‌های ناهموار رهایی می‌بخشد؛ گفت: درست است که به فصوص الحکم می‌توان نقد نوشت، اما درست نیست مولانا را نسخه فارسی فصوص الحکم بدانیم. تلاش‌های موحد فصل های حکمت شد. مولانا نه تنها به زبان فارسی بلکه به تمام جهان می‌رسد. ما در این نسل می‌گوییم خنک نسلی که موحد را یافت. شمس گفته بود از برکات مولاناست که از من کلمه‌ای می‌شنوید. ما می‌گوییم از موحد است که کلماتی از شمس را می‌شنویم. ذکر موحد از مقالات به گونه‌ای است که دیگر روایت‌ها را از شمس بر ما سرد می‌کند و صحبت دیگران برایمان بی ذوق می‌شود. برخی بزرگان، نوشته هایشان شیرین است و برخی محضر شیرین و دلنشینی دارد. موحد هم قلم و هم محضر شیرینی دارد. زندگی و معلمی اش بی نفاق است.
در این مراسم غلامعلی حداد عادل رئیس بنیاد سعدی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی، درباره محمد علی موحد گفت: استاد محمد علی موحد را از آغاز جوانی به عنوان مترجم سفرنامه ابن بطوطه دیده بودم. نخستین بار وی را در جلسه درس استاد مطهری دیده بودم. استاد مطهری، جلسه هفتگی داشت و مباحثی درباره مقایسه آرای برخی فیلسوفان غربی و اسلامی درباره برخی از مباحث فلسفی در این جلسات مطرح می‌شد. جلسات اولیه در منزل بزرگمهر برگزار می‌شد و بزرگمهر و موحد همکار در شرکت نفت و دوست قدیمی بودند. سال‌ها بعد تصحیح موحد از مقالات شمس منتشر شد و من بعد‌ها از آن بهره‌ها بردم. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۶۹، مسئولیت این نهاد را در سال ۷۴ برعهده گرفتم و از قضا با برخی اعضا پای صحبت محمد علی موحد نشستیم. او یکی دو ماه بعد، با رای مثبت همه اعضا به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد. موحد یک دانشمند به تمام معناست. با علوم حوزوی و معارف اسلامی بسباری آشناست و به زبان عربی تسلط کامل دارد. گواه این سخن، ترجمه وی از رحله ابن بطوطه است که در سی سالگی به انجام رسید.
وی افزود: تخصص موحد حقوق است، اما با زبان و ادب فارسی انس دارد. نثر فارسی او شیرین، دلنشین، زنده و جاندار است. هرکس با طیف وسیع کتاب‌های تألیفی و ترجمه‌ای وی آشنا باشد، از آثار او در شگفت می‌ماند. بیش از همه به آثار مولوی علاقه نشان داده و گستره وسیعی در مولوی پژوهی گشوده است. استاد با تالیف چند کتاب دیگر در مولوی پژوهی، به محققان این حوزه کمک کردند. موحد می‌گوید بهترین کاری که در تصحیح انجام دادم، تصحیح مقالات شمس است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به اینکه تصحیح مثنوی در سال‌های اخیر سه بار به چاپ رسیده، تصریح کرد: نخستین بار یک ایرانی که به زبان فارسی تسلط کامل دارد به تصحیح مولانا همت گماشته است. موحد سرآمد تمام مولوی پژوهان جهان است و به تفکر مولانا علاقه دارد. عرفان در چشم او عزیز است و در جان وی تاثیر کرده است. موحد در تاریخ ملی شدن صنعت نفت و مسائل حقوقی آن تألیفات شایسته‌ای دارد. وی شاهد عینی ماجرا بوده است و پس از انقلاب آنچه را که دیده بود، نوشت. استاد موحد به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، ترکی استامبولی و فارسی تسلط کامل دارد.
در ادامه این مراسم، نشان یونسکو به محمد علی موحد اعطا و همچنین از ترجمه مقامات شمس رونمایی شد.
در این مراسم محمد علی موحد، با اشاره به اینکه یونسکو یک بار از اول راه به مناسبت ترجمه ابن بطوطه در چشم عنایت در من نگریست و آن شصت و چند سال پیش بود، گفت: یونسکو بار دیگر در آخر راه زندگی مرا به نواخت خود مفتخر ساخته است. من گوشم درست نمی‌شنود و مطالب را درست نشنیدم؛ معلوم بود دارند درباره من اغراق می‌کنند. از همه سروران سپاسگزارم. شیخ عطار مقدمه‌ای در تذکره الاولیاء دارد و من آن را نشان دهنده حال خود می‌دانم. من نیز به تبعیت از عطار خود را به فتراک بزرگان بستم. چه خوب کردم اگر از فخر و شرف و منزلتی که هیچ لیاقت آن را نداشتم، برخوردار شدم. اگر گوشه چشمی به من دارند از این معامله است که خود را به فتراک شمس و مولانا بستم.
وی افزود: من این مایه تحسین و ترغیب را به ریش نمی‌گیرم و امر به من مشتبه نمی‌شود. خودم را بهتر از دیگران می‌شناسم. به قول خاقانی هیچ اگر سایه پذیرد منم آن سایه هیچ. وقتی از حقیقت مراسم بزرگداشت آگاه شدم که کار از کار گذشته بود و تن به قضا دادم.
موحد با اشاره به اینکه بخشی از کسانی که در مراسم بزرگداشتم حضور دارند، از بزرگان کشورند که زمام حل و فصل امور را در دست دارند، بیان کرد: دانشگاه تهران نخستین دانشگاهی است که با رویکرد جهانی به تعلیم و تربیت تاسیس شد. نطام آموزشی ما از صدر تا به ذیل، از آموزش ابتدایی تا عالی ترین مدارج تحصیلی دانشگاه ها و مراکز اقماری که در پیرامون مراکز دولتی قرار دارند، دارای مشکلات مهلکی است؛ از دانشجو تا دبیر و استاد از این نظام آموزشی شکایت دارند. من این نوحه سرایی ها را در مراسم بزرگداشتم در تبریز هم داشتم. این سیستم آموزشی تست محور، پدر مردم را درآورده است؛ رحم کنید.
این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به اینکه سیسنم آموزشی را درست کنید، اظهار داشت: فرق انسان پس از رنسانس با قبل از رنسانس این است؛ انسان پیش از رنسانس غیر فعال بود و انسان پس از رنسانس انسان فعال است. ما باید به مولانا و شمس نگاه کنیم و ببینیم در مولانا و شمس چه هست. از مهمترین ارکان تعالیم شمس و مولانا، طلب و زیاده خواهی است؛ آنها هیچ جا توقف نکردند.
در پایان این مراسم، کلید افتخاری شهر خوی و عنوان شهروند افتخاری این شهر به محمد علی موحد اهدا شد.
انتهای پیام/