به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، جعفر دهقان کارنامه پرباری چه به لحاظ کمی و چه کیفی در عرصه سینمای دفاع مقدس دارد. خودش می‌گوید که پرکارترین بازیگر این عرصه است، آمار هم همین را می‌گوید. دهقان تجربه همکاری با کارگردانانی همچون ابراهیم حاتمی کیا، مرحوم رسول ملاقلی پور، عبدالله باکیده، شهریار بحرانی، اسماعیل براری و ... را در عرصه سینمای دفاع مقدس دارد، اما حساب جمال شورجه جداست.
دهقان پای ثابت فیلم‌های دفاع مقدسی شورجه در دهه ۷۰ بوده است. اتفاقا حضور در فیلم «حماسه مجنون» شورجه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد را جشنواره دوازدهم فیلم فجر برای جعفر دهقان به ارمغان آورده است. دهقان در دهه ۷۰ در نزدیک ۱۵ فیلم متعلق به ژانر دفاع مقدس ایفای نقش کرده است. این بازیگر، اما اعتقاد دارد که از سینمای دفاع مقدس دیگر چیزی باقی نمانده و در حال احتضار است. او تمایل سینمای دفاع مقدس به گیشه را آفت بزرگ این ژانر می‌داند و تاکید دارد که میان این دو قرابتی نیست.
آقای دهقان شما یکی از پرکارترین بازیگران سینمای دفاع مقدس هستید. این حضور ریشه دار و پر قدمت شاید شما را نه فقط در مقام بازیگر که در شمایل یک کارشناس این حوزه نیز تثبیت کرده باشد. ارزیابی تان از روند فعالیت سینمای دفاع مقدس از آغاز جنگ تحمیلی تا به امروز چیست؟
سینمای دفاع مقدس در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ خیلی فعال بود و کار‌های زیادی هم در آن ساخته می‌شد، اما با ورود به دهه ۸۰ فعالیت در این حوزه آرام آرام کمرنگ و بعد هم تقریبا به دست فراموشی سپرده شد. ژانری تازه پا که اتفاقا خیلی حرف‌ها برای گفتن داشت، کم جان شد و بازیگرانش به حاشیه رفتند. الان هم فقط برای خالی نبودن عریضه سالی یکی دو فیلم در ژانر ساخته می‌شود آن هم با نگاهی به گیشه و به امید فروش، در حالی که اصالت سینمای دفاع مقدس با گیشه همخوانی ندارد. بی تعارف بگویم، ما در حال حاضر دیگر چیزی به نام سینمای دفاع مقدس نداریم و کار این ژانر تمام شده است.
به نظر می‌رسد در دهه ۷۰ سینمای دفاع مقدس فعالیت گسترده و پررنگی داشت. نقش آفرینی‌های خودتان هم در آثار این چنینی بیشتر در این دهه اتفاق افتاده است.
بله همچنان فعال بود و حتی نسبت به دهه ۶۰ پررنگ‌تر هم شد.
اما ناگهان در دهه ۸۰ افول عجیبی کرد.
هم دهه ۸۰ و هم ۹۰. در دهه ۷۰ هم تا سال‌های میانی این دهه فعالیت‌های خوبی داشتیم، اما بعد به مرور زمان فیلم‌های کمتری ساخته شد تا این که کلا این سینما به محاق رفت. نمی‌دانم چه سیاستی پشت پرده است، خبر ندارم، اما اصولا پس از پایان جنگ، زمان مناسبی بود برای ساختن آثار سینمایی درباره آنچه در آن ۸ سال بر کشور گذشته بود.
همین الان رزمندگان کلی خاطره از آن دوران دارند که می‌تواند دستمایه ساخت آثار نمایشی قرار گیرد و اتفاقا بسیار جذاب‌تر از موضوعاتی است که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ بر اساس آن‌ها فیلم ساخته می‌شد. در سال‌های اخیر که سینمای دفاع مقدس کاملا به دست فراموشی سپرده شده است؛ نگاه نکنید که آقای حاتمی کیا هر چند سال یک فیلم در این ژانر می‌سازد، این‌ها نقش مسکن مقطعی را دارد.
رصد کارنامه هنری شما در سینمای دفاع مقدس نشان می‌دهد که نزدیک به ۲۰ فیلم در این حوزه دارید...
بیشتر از ۲۰ فیلم است. من پرکارترین بازیگر سینمای جنگ هستم. هیچ بازیگری به اندازه من کار دفاع مقدسی ندارد. خیلی کار‌ها کرده‌ام؛ در قالب فیلم سینمایی، سریال و تله فیلم. یک بار هم در جشن خانه سینما جایزه بهترین بازیگر سینمای دفاع مقدس را از طرف مردم به من اهدا کردند.
خودتان چه قدر دغدغه جنگ را داشتید که باعث شد چنین فعالیت پررنگی در این حوزه داشته باشید؟ قطعا پیشنهاداتی برای بازی در ژانر‌های دیگر را هم داشته‌اید به خصوص در دهه ۷۰.
بدون شک، اگر دغدغه دفاع مقدس نداشتم به پیشنهاد‌های دیگری که از راه می‌رسید فکر می‌کردم. جنگ، دغدغه بزرگم بود. من جوانی و همه وجودم را برای سینمای دفاع مقدس گذاشتم. عاشق این ژانر بودم و واقعا دوستش داشتم.
خودتان هم در جبهه حضور داشته‌اید؟
بله، اما دوست ندارم درباره آن صحبت کنم.
اوج فعالیت شما در سینمای دفاع مقدس به دهه ۷۰ بازمی گردد، اما به نظر می‌رسد فیلم‌های این دهه از مضامین ارزشی و ایدئولوژیک دهه ۶۰ فاصله گرفته و بیشتر شبیه آثار اکشن هستند.
به خاطر این بود که سینمای دفاع مقدس از اصالت و رسالت اصلی خود که بیان مفاهیم و ارزش‌های جنگ تحمیلی ۸ ساله و معنویات و حالات روحی رزمندگان است فاصله گرفته و به سمت گیشه تمایل پیدا کرد، در صورتی که اصولا سینمای دفاع مقدس با نگاه تجاری قرابتی ندارد.
این معضل هم بازمی گشت به سیاست مدیران وقت سینمایی که اتفاقا باید مساعدت‌های خالصانه می‌داشتند با کسانی که می‌خواستند در این عرصه فعالیت کنند. اگر می‌خواهیم سینمای دفاع مقدس را زنده نگه داریم تا برای نسل‌های آینده حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد باید از آن حمایت کنیم. بخش خصوصی چندان رغبتی به سرمایه گذاری در این حوزه ندارد.
نقش آفرینی در آثار دفاع مقدس چه تفاوت‌ها و تمایز‌هایی در قیاس با سایر ژانر‌ها برای یک بازیگر دارد؟
اتفاقا مشکل‌تر هم هست. برای بازیگر ذاتا فرقی ندارد که در کدام نقش بازی کند. شخصیت‌های این ژانر هم همان‌هایی هستند که دور و اطراف مان حضور دارند و هر روز با آن‌ها زندگی می‌کنیم. هیچ تفاوتی با آدم‌های معمولی ندارند، اما برای بازیگر کار دشوارتر است. تصور کنید بازیگر یک بازی کاملا حسی و درونی دارد، اما درست در چند قدمی اش انفجار‌های مهیب اتفاق می‌افتد. او آن قدر باید درست در نقشش فرو رفته باشد که تمرکزش را از دست ندهد و از حس بیرون نیاید. برای همین می‌گویم بازیگری در سینمای دفاع مقدس نسبت به سایر ژانر‌ها دشوارتر است.
شما علاوه بر آن که رکورددار حضور در آثار سینمای دفاع مقدس هستید شاید رکورد همکاری مشترک با یک کارگردان را نیز به نام خودتان ثبت کرده باشید. منظورم جمال شورجه است.
وقتی یک کارگردان با بازیگرش راحت است و همکاری درستی دارد به طور مسلم دلش نمی‌خواهد او را از دست بدهد. برعکسش هم صادق است؛ بازیگر هم وقتی با کارگردان برای درآوردن نقش و احیای شخصیت، تعامل مناسب دارد، دلش می‌خواهد به این همکاری ادامه دهد. جمال شورجه از کارگردان با اخلاق و با سواد ماست. کارگردانان خیلی کمی داریم که اخلاق در وهله اول برایشان اهمیت داشته باشد.
شما در فیلم بوی پیراهن یوسف یک تجربه موفق و ماندگار با ابراهیم حاتمی کیا داشتید، چرا این همکاری ادامه پیدا نکرد؟
این سوال را باید از آقای حاتمی کیا بپرسید. من برای نقشم در فیلم بوی پیراهن یوسف هرچند کوتاه بود، اما خیلی زحمت کشیدم. دوست داشتم باز هم با حاتمی کیا کار کنم، اما این اتفاق نیفتاد. شاید ایشان احساس می‌کرده است که شخصیت‌های آثارش به من نزدیک نبوده‌اند؛ و در عین حال چند همکاری خوب را هم با مرحوم رسول ملاقلی پور داشتید، در آثاری مانند بلمی به سوی ساحل و پرواز در شب.
خدابیامرز ملاقلی پور همیشه دغدغه سینمای دفاع مقدس را داشت، خیلی خیلی. انسان دوست داشتنی‌ای بود، شوخ و مهربان. متاسفانه خیلی زود رفت. شاید اگر ملاقلی پور می‌ماند سینمای دفاع مقدس هم یتیم نمی‌شد. رسول همیشه تلاش داشت که کار کند. دعا کنید برای افراد دغدغه‌مند سینمای دفاع مقدس تا زنده بمانند و شاهد آثارشان باشیم.
خودتان همچنان مشتاق بازی در فیلم‌های دفاع مقدسی هستید؟
تا جایی که توانم اجازه دهد حتما.
پیشنهاد‌هایی نداشته‌اید در سال‌های اخیر؟
نه، کلا این ژانر به سمتی سوق پیدا کرده که باب طبع من نیست.
با توجه به تجربه حضورتان در آثار دفاع مقدس وسوسه نشده‌اید که به عنوان کارگردان به این حوزه ورود کنید و فیلم خودتان را بسازید؟
چرا، دوست دارم و در برنامه هایم هست. اما احساس می‌کنم هنوز زود باشد. دلم می‌خواهد پس از خداحافظی از دنیای بازیگری به کارگردانی روی بیاورم تا همه هم و غمم را برای آن بگذارم.
همین اواخر و در حضور در برنامه «خاک پاک» موزه دفاع مقدس با امیر برات پور که در فیلم حمله به اچ ۳ نقش ایشان را بازی می‌کردید روبرو شدید. چه احساسی داشتید؟
من با امیر برات پور ۵ سال پیش آشنا شده بودم و ایشان را می‌شناختم. انسانی وارسته و مهربان هستند. شخصیت‌های این چنینی در زمان جنگ تحمیلی دست به کار‌های بزرگی زده‌اند که بسیاری از آن‌ها هنوز برای مردم ناشناخته است. امیر برات پور و همرزمانش با طراحی یک نقشه حساب شده و با پرواز در ارتفاع ۲۰ متری از زمین و سوخت گیری در آسمان توانستند ۴۸ فروند هواپیمای عراقی را که در دورترین نقطه عراق در مرز این کشور با اردن قرار داشت منهدم کنند و سالم به ایران بازگردند. آدم‌های این چنینی در جنگ کم نداشته‌ایم که امیدوارم به مردم معرفی شوند تا قهرمانان واقعی خود را بشناسند.
شما در فیلم هفت گذرگاه با حسین گیل همبازی بوده‌اید، از این بازیگر خبری دارید؟
خیلی خیلی دلم برایش تنگ شده است. انسان خیلی خوبی است و یک هنرمند واقعی. متاسفانه سال هاست که از ایشان خبری ندارم.
منبع: روزنامه جوان
انتهای پیام/