کامران ندری عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق و کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه کاهش ارزش پول ملی در ماه‌های اخیر به دلیل شوک ناشی از تحریم‌ها بود، گفت: طی سال‌های قبل، کالا‌ها با افزایش قیمت مواجه شده بودند، اما تلاش دولت‌ها این بود که نرخ ارز خارجی را ثابت نگه دارند. نگرانی اقتصاددانان این بود که نرخ ارز ثابت در این افزایش قیمت کالا‌ها موجب آسیب به بخش تولید می‌شود.
ندری با بیان اینکه دلایل زیادی موجب رشد نقدینگی می‌شود، اظهار کرد: به دلایل تاریخی رشد نقدینگی در کشور ما به طور متوسط از بقیه کشور‌ها بالاتر بوده است در مقاطعی به ویژه در جنگ، علت رشد نقدینگی استفاده دولت از منابع بانک مرکزی بوده است. در مقاطعی علت رشد نقدینگی افزایش دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بود و در سال‌های اخیر هم مهمترین عامل در رشد نقدینگی افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است.
موسی شهبازی غیاثی، کارشناس مسائل اقتصادی هم در این برنامه، پولی بودن تورم، فشار ناشی از نقدینگی و متناسب نبودن نقدینگی با بازار را از عوامل اصلی افزایش تورم دانست و گفت: نوع مواجهه دولت‌ها با ارز حاصل از فروش نفت و نحوه استفاده از ارز در بودجه عامل اصلی تعیین‌کننده نرخ تورم است.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: اگر درآمد دولت‌ها ناشی از فروش کالا، خدمات و مالیات‌های حاصله باشد اقتصاد سالم است. اما اگر کالای صادراتی نفت باشد و پول نفت به طور مستقیم در بودجه وارد شود طبیعی است که به نظام اقتصادی کشور ضربه می‌زند.
علی سعدوندی کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه در ۵۰ سال گذشته با معضل تورم روبرو بوده‌ایم، گفت: البته طی سال‌های اخیر بسیاری از کشور‌ها به کمک علم اقتصاد موفق به کنترل و مهار تورم شده‌اند. تنها ۲۰ کشور در جهان، تورم بالای ۲۰ درصد دارند. کشور افغانستان نرخ تورم ۰/۲ درصدی دارد یا تورم در کشور عراق که کشوری نفتی بوده و با جنگ هم مواجه بوده است از ۰/۲ درصد به ۰/۱ درصد کاهش یافته است. باید ببینیم چرا کشورمان نمی‌تواند علم اقتصاد را در نظام بانکی خود اجرایی کند.
ندری با بیان اینکه به دلیل صادرات نفت در درآمد‌های ارزی تراز مثبت داریم، اظهار کرد: این امکان برای ما وجود دارد که بتوانیم تورم را کنترل کنیم. متاسفانه ماحصل تصمیم مسئولان اقتصادی این بوده است که نرخ ارز را مدیریت کنند. پیش از اعمال تحریم‌ها کارشناسان اقتصادی این موضوع را مطرح می‌کردند که ما نباید ارز را در این قیمت پایین نگه داریم.
غیاثی هم با بیان اینکه اینطور نیست که وجود تورم همواره برای کشور مضر باشد، گفت: هرچه انقباض پولی در سیاست‌های اقتصادی وجود داشته باشد اعتبارات بخش‌های تولیدی کاهش می‌یابد. تورم پیش بینی پذیر است. حتی پیش‌بینی تورم مهمتر از عدد تورم است. بسیاری از صاحبان بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی با پیش‌بینی تورم در سال بعد، به فعالیت‌های اقتصادی خود می‌پردازند، اما متاسفانه در کشورمان به دلیل اجرای سیاست‌های اشتباه پولی، پیش بینی تورم نداشته‌ایم و لذا با یک شوک اقتصادی، عرضه و تقاضا در کشور به هم می‌خورد.
سعدوندی با اشاره به اینکه ایران و چین هر دو مازاد درآمد ارزی دارند، خاطر نشان کرد: چین درآمد ارزی را بر اثر فروش تولیدات صنعتی خود به دست آورده است؛ در حالی که ایران درآمد ارزی خود را با فروش منابع طبیعی به دست می‌آورد. دولت ایران سعی می‌کند دلار حاصل از فروش نفت را به بانک مرکزی بفروشد. سال‌ها دولت‌ها کسری بودجه دارند و می‌خواهند به کمک ارز حاصل از فروش نفت کسری بودجه خود را جبران کنند؛ در حالی که دولت چین ارز حاصل از فروش تولیدات صنعتی خود را در کشور‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌کند.
شهبازی غیاثی کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه رشد نقدینگی سبب ایجاد تورم و کاهش ارزش پول ملی شده است خاطرنشان کرد: اصلی‌ترین عامل افزایش نقدینگی در ۴-۵ سال گذشته سپرده‌های بلند مدت مردم و فعالان اقتصادی بوده است لذا، یکی دیگر از عوامل اصلی نقدینگی ساختار شبکه بانکی است، باید ترازنامه شبکه بانکی اصلاح و نرخ سود بانکی مشخص شود.
ندری کارشناس اقتصادی با بیان اینکه استفاده از نرخ ارز برای افزایش صادرات یک ابزار است، افزود: افزایش نرخ ارز در کوتاه مدت مزیت برای ما ایجاد کرده است و شرکت‌های صادرکننده پتروشیمی و میعانات گازی به نوعی مرتبط با نفت خام هستند لذا مزیت رقابتی که در اثر افزایش نرخ ارز ایجاد شده است. بعد از مدتی مجددا با افزایش قیمت‌ها از بین می‌رود.
وی با بیان اینکه فرصتی به دلیل افزایش نرخ ارز به وجود آمد و صادرکنندگان از این وضعیت استفاده کردند، ولی در بلند مدت با افزایش قیمت‌ها در داخل نیز این فرصت از بین می‌رود، تصریح کرد: استفاده از نرخ ارز برای افزایش صادرات یک ابزار است، ولی همه مشکلات را حل نمی‌کند، صنعت ما باید از جهاتی ظرفیت صادرات را داشته باشد و این ظرفیت متاسفانه الان بیشتر در بخش خام فروشی وجود دارد حتی اگر نرخ ارز کاهش ارزش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد منتهی به صادرات نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه نزدیک به ۵ دهه است که گرفتار معضل تورم هستیم گفت: در اقتصاد دولتی و شبه دولتی بهره وری بسیار پایین است لذا فضای کسب و کار هم بسیار نامساعد است. دولت‌ها برای جذب و جلب نظر مردم و رای دهنده‌ها در کوتاه مدت در ظاهر سیاست حمایتی را اتخاذ می‌کنند که در بلند مدت آثار مطلوبی در اقتصاد ندارد.
ندری عملکرد اقتصاد را یکی از عوامل کاهش ارزش پول ملی دانست و عنوان کرد: سرمایه گذاران خارجی انگیزه‌ای برای سرمایه گذاری در این اقتصاد ندارند، لذا ضعف اقتصادی باعث تضعیف پول ملی شده است.
وی با اشاره به سیاست‌های پوپولیستی اظهار کرد: در کوتاه مدت مردم تصور می‌کنند که سیاست دولت به نفع آن‌ها است در صورتی که در بلند مدت تورم به شدت گریبان گیر آن‌ها شده است.
علی سعدوندی کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از این برنامه با اشاره به اینکه در سال ۹۲، حجم نقدینگی کشور ۴۶۰ هزار میلیارد تومان بود که این رقم امروزه به هزار و ۷۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است، اظهار کرد: در ۵ سال گذشته نیاز بانک‌ها به بانک مرکزی افزایش یافته است لذا متاسفانه در این مدت رکود تشدید پیدا کرد، در سال ۹۵_۹۶ نرخ تورم تولید کننده به زیر ۵ درصد رسید به طوری که در آن زمان بانک‌ها از تولیدکنندگان نرخ بالای ۲۰-۳۰ درصد دریافت می‌کردند، در واقع تولید کننده مجبور بود نرخ بهره ۲۷/۵ درصد را تقدیم نظام بانکی کند.
این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه سیاست ما تهدید و تحقیر تولید ملی است، ادامه داد: تورم و یا مازاد نقدینگی انباشته شده در نهایت به بازار ارز منتقل می‌شود، ریال قدرت خرید بالا را ایجاد می‌کند لذا به دلیل افزایش مقدار ریال در جامعه به دلیل افزایش قدرت خرید، مردم به سمت خرید دلار پیش می‌روند.
سعدوندی با اشاره به اینکه چگونه است که در طی ۵۰ سال گذشته نتوانسته ایم نرخ رشد نقدینگی را کنترل کنیم، افزود: نرخ بهره واقعی منجر به رکود در بخش تولید کشور شده است.
وی با بیان اینکه با تغییرات ظاهری نمی‌توانیم مشکلات عمیق اقتصادی خود را حل کنیم، گفت: ما باید به تولید ملی بازگردیم. معمولاً راه‌های اصلاح اقتصادی کوتاه‌مدت در بلند‌مدت نتیجه عکس می‌دهند. امروز صد‌ها شرکت در بازار بورس داریم. میلیون‌ها نفر در بازار بورس حضور دارند. اگر بتوانیم بخشی از نقدینگی خود را وارد بازار بورس کنیم می‌توانیم بخشی از این سیل ویرانگر را کنترل کنیم. اما اگر این شرایط مدیریت نشود با کاهش اشتغال، مصرف کاهش پیدا می‌کند و این دایره خبیث آسیب به نظام اقتصادی تکمیل می‌شود تا حتی دیگر، قدرت جذب نقدینگی را هم نداشته باشیم. اگر به تولید توجه نشود سیل اقتصادی پشت سر جمع شده و در نهایت این سد را خواهد شکست و نظام اقتصادی متضرر خواهد شد.
ندری هم با اشاره به استقلال بانک مرکزی افزود: همواره ملاحظات سیاسی به دنبال نفع سیاستمداران در کوتاه مدت است. سیاستمداران به دنبال جذب آرا هستند و استقلال بانک مرکزی مانع از اقدامات اشتباه سیاستمداران می‌شود.
غیاثی هم در خصوص استقلال بانک مرکزی یادآور شد: خلق نقدینگی جدید و حفظ نقدینگی موجود بسیار مهم است. ما در تولید به نقدینگی نیاز داریم، اما نباید این نقدینگی به بازار ارز یا مسکن هجوم بیاورد.
انتهای پیام/