به اعتقاد کارشناسان حوزه اقلیم کردستان، این تحول می‌تواند اشاره‌ای به اختلافات و جبهه بندی‌های درون حزبی در حزب دموکرات کردستان عراق باشد، اما حضور مسعود بارزانی به عنوان تصمیم گیرنده اصلی باعث شده است که حداقل در این مقطع، اختلافات داخلی این حزب مانند دیگر احزاب کردی رسانه‌ای نشود.
سعدی احمد پیره سخنگوی اتحادیه میهنی کردستان که حزب متبوع وی شریک اصلی حزب دموکرات کردستان در کابینه جدید اقلیم خواهد بود در واکنش به اقدام شورای رهبری حزب دموکرات کردستان اعلام کرد که این حزب در معرفی نامزد‌های خود برای پست‌های اقلیم کردستان آزاد است. وی در عین حال بر استحقاق پست معاونت نخست وزیری اقلیم تاکید و این حق را برای اتحادیه میهنی نیز محفوظ دانست که نامزد‌های خود برای پست‌های تعیین شده را با آزادی عمل و بدون دخالت دیگر احزاب معرفی کند.
اما حرکت نسل جدید که پیشتر اعلام کرده بود در این دوره از پارلمان اقلیم کردستان عراق به عنوان اپوزیسیون فعالیت می‌کند، معرفی نامزد‌هایی از حزب دموکرات کردستان را برای پست‌های نخست وزیری و ریاست اقلیم، غیر قانونی دانسته است. نسل جدید اعلام کرده است در صورتی که احزاب دیگر اقلیم کردستان نامزدی برای هر یک از این دو پست داشته باشند از آن حمایت خواهد کرد، ضمن اینکه در هیچ ائتلافی برای تشکیل کابینه جدید اقلیم حضور نداشته و هیچ پستی را در این دوره نخواهد پذیرفت.
به اعتقاد تحلیلگران سیاسی اقلیم کردستان عراق، اگرچه بر اساس نتایج انتخابات پارلمانی محلی، حزب دموکرات کردستان مامور تشکیل کابینه شده است، اما در خصوص پست ریاست اقلیم کردستان با وضعیت متفاوتی روبرو خواهد بود. نخست آنکه تکلیف این پست در صورت اصلاح قانون انتخابات ریاست اقلیم از سوی صندوق‌های اخذ رای مشخص خواهد شد و ممکن است نامزد معرفی شده حزب دموکرات کردستان عراق حائز اکثریت آراء نشود. دوم آنکه بخش زیادی از احزاب سیاسی اقلیم کردستان به ویژه احزاب حوزه استان سلیمانیه ترجیح می‌دهند سیستم حکمرانی اقلیم از ریاستی به پارلمانی تغییر یابد و در چنین صورتی که اختیاراتی تشریفاتی به ریاست آینده اقلیم داده خواهد شد ممکن است نچیروان بارزانی پذیرای چنین پستی نباشد.
مسرور بارزانی که مسئولیت شورای امنیت محلی اقلیم کردستان عراق به عنوان عالیترین نهاد امنیتی این منطقه را به دور از دخالت و نظارت حکومت و پارلمان اقلیم در دست داشته است اینک با انتخاب به عنوان نخست وزیر اقلیم تلاش خواهد کرد این نهاد امنیتی را تحت سیطره حکومت اقلیم درآورد، نهادی که نچیروان بارزانی در دوران صدارت چندین ساله خود در حکومت اقلیم کوچکترین نظارت و تداخلی در آن نداشته است. اما مسرور بارزانی با یک تیر دو نشان را هدف قرار خواهد داد، وی به عنوان نخست وزیر جدید اقلیم کردستان با تعیین فردی وابسته به خود همچنان پرونده امنیتی این منطقه را در اختیار خواهد داشت. گفته می‌شود که تیم امنیتی حزب دموکرات کردستان در کابینه فعلی نچیروان بارزانی هم دستخوش تغییراتی خواهد شد و کریم سنجاری وزیر داخله اقلیم جای خود را به نزهت حالی خواهد داد که رئیس دستگاه اطلاعاتی حزب دموکرات کردستان موسوم به پاراستن و از وابستگان نزدیک مسرور بارزانی است.
از سوی دیگر، حضور چهره امنیتی اقلیم کردستان عراق در عالیترین پست اجرایی این منطقه ممکن است پایانی بر دوران قباد طالبانی به عنوان معاون نخست وزیر باشد. وی در کابینه نچیروان بارزانی به عنوان معاون نخست وزیر و در واقع شخص اول منطقه سلیمانیه محسوب می‌شد، وضعیتی که به جغرافیای سیاسی اقلیم و نوع شراکت دو حزب دموکرات و اتحادیه میهنی کردستان در کابینه محلی برمی گردد. اما با حضور مسرور بارزانی که دیدگاهی امنیتی دارد بعید به نظر می‌رسد قباد طالبانی انگیزه‌ای برای حضور در ترکیب کابینه جدید اقلیم داشته باشد، خبر‌ها از اقلیم کردستان حاکی از آن است که ممکن است دفتر سیاسی اتحادیه میهنی کردستان حاکم قادر محمدجان را که پیشینه‌ای امنیتی دارد به عنوان معاون نخست وزیر اقلیم معرفی و قباد طالبانی در منصب ریاست پارلمان محلی این منطقه قرار گیرد.
نامزد معرفی شده حزب دموکرات کردستان برای پست نخست وزیری اقلیم با دو چالش روبرو خواهد بود. نخست، هر یک از دو حزب دموکرات و اتحادیه میهنی کردستان افرادی را به عنوان تیم مذاکره کننده در راه تشکیل کابینه جدید اقلیم کردستان تعیین خواهند کرد. اطلاعات رسیده به رسانه‌ها حاکی از آن است که در تیم مذاکره کننده اتحادیه میهنی کردستان هر یک از پاول طالبانی و لاهور شیخ جنگی به عنوان افراد امنیتی و صاحب نفوذ حضور خواهند داشت که روابط آن‌ها با مسرور بارزانی به ویژه در پسا رفراندوم و حوادث ۱۶ اکتبر ۲۰۱۷ کرکوک به شدت تیره شده است، بنابراین مشکل است که اتحادیه میهنی با چنین افرادی در قبال برنامه حزب دموکرات به آسانی کوتاه بیاید، به ویژه آنکه مسئولین حزب دموکرات کردستان به صراحت اعلام کرده اند که دوران تقسیم پست‌های اقلیم به شیوه پنجاه پنجاه با اتحادیه میهنی به سر آمده است و استحقاق انتخاباتی مبنای عمل آن‌ها خواهد بود، در مقابل سران اتحادیه میهنی کردستان هم تاکید کرده اند که واقعیت سیاسی اقلیم به شیوه‌ای است که تشکیل کابینه، بدون رضایت این حزب حداقل به معنی حکومت متحد کنونی میسر نخواهد بود.
دومین چالش مسرور بارزانی به تقسیم اختیارات ریاست اقلیم کردستان با نچیروان بارزانی برمی گردد، البته همچنانکه اشاره شد در صورتیکه پس از اصلاح قانون انتخابات ریاست اقلیم، رضایت دیگر احزاب و برگزاری انتخابات ریاستی، نچیروان بارزانی به عنوان رئیس جدید اقلیم انتخاب شود. وی خواهان تقسیم اختیارات ریاست اقلیم با حکومت است و بعید است آنچنانکه مسعود بارزانی سال‌ها بر پست ریاست اقلیم تکیه زده بود چنین جایگاهی را برای عموزاده خود تعریف شده ببیند.
در تحولات کنونی اقلیم کردستان عراق که حزب دموکرات خالق آن بوده است آینده سیاسی مسعود بارزانی جای سوال دارد. آیا بارزانی تنها به عنوان رئیس حزب دموکرات کردستان عراق بسنده خواهد کرد؟ گفته می‌شود که این حزب جایگاه مرجعیت سیاسی اقلیم را برای بارزانی تعریف کرده است، جایگاهی که در آن نچیروان و مسرور بارزانی در امورات مهم این منطقه، مشاوره و تصمیم گیری‌های اصلی را به اتاق مسعود بارزانی خواهند برد.
نخست وزیر ۴۹ ساله اقلیم کردستان عراق در چهار سال پیش رو پرونده‌های دیگری را هم روی میز خود خواهد داشت: عادی سازی روابط اربیل – بغداد، چاره یابی ده‌ها مشکل انباشت شده میان طرفین به ویژه قانون نفت و گاز، سهم اقلیم از بودجه عراق، وضعیت داخلی اقلیم و روابط میان احزاب سیاسی این منطقه، بهبود وضعیت معیشتی ساکنین اقلیم و پرداخت حقوق کامل به کارمندان حکومت و..
آیا تعیین یک چهره امنیتی به عنوان نخست وزیر جدید اقلیم کردستان عراق می‌تواند در مرتفع ساختن این مشکلات موثر واقع شود؟ در گزارش‌ها و مصاحبه‌های آینده تسنیم به این مسئله خواهیم پرداخت.
منبع: تسنیم
انتهای پیام/