سید رضا میرطاهر کارشناس مسائل اروپا در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره دلایلی که اروپا تصمیم به ایجاد SPV گرفت، توضیح داد: خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام در 8 می 2018 باعث شد تا گروه 1+5 به گروه1+4 تبدیل شود، یعنی مرکب از سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان باشد. البته کل کشورهای اتحادیه اروپا هم در واقع شامل این گروه می‌شوند به علاوه روسیه و چین. از طرف دیگر یکی از شروط مهمی که ایران برای حفظ برجام و ماندن در این توافق اعلام کرد، این بود که دیگر اعضای برجام به ویژه اعضای اروپایی آن باید تدابیری را اتخاذ کنند که منجر به کاهش قابل ملاحظه اثرات منفی اعمال مجدد تحریم‌های هسته‌ای آمریکا علیه ایران شود؛ این تحریم‌ها در دو نوبت اوت و نوامبر 2018 علیه ایران اجرا شد و در حال حاضر آمریکایی‌ها تاکید زیادی بر تحریم نفتی ایران دارند، تا در واقع از دیدگاه خودشان با استفاده از این موضوع بتوانند ایران را از استفاده از منابع مالی خود محروم کنند و در شرایط فوق‌العاده دشواری قرار دهند.
میرطاهر در رابطه با اینکه اروپایی‌ها تا چه حد در مورد حفظ برجام و تشکیل SPV جدی هستند، اظهار کرد: اروپایی‌ها با توجه به منافعی که از قِبَل برجام دارند مانند حفظ صلح و امنیت بین‌الملل، عدم اشاعه هسته‌ای، افزایش حضور و نفوذ در منطقه غرب آسیا و ملاحظات دیگر به طور جدی خواهان حفظ برجام هستند؛ مضاف بر اینکه برجام از دیدگاه آنان حاصل دیپلماسی اروپایی و یک موفقیت برای دیپلماسی اروپا محسوب می‌شود، در این مسیر اروپاییان تدابیری را اتخاذ کرده یا در مورد انجام آنها وعده دادند.
وی ادامه داد: در این مسیر دو تدبیر اروپایی ها قابل توجه است؛ تدبیر اول اعمال مجدد قوانین مسدود کننده یا مسدودساز است که در چارچوب این قوانین مسدود کننده اتحادیه اروپا به شرکت های اروپایی که درگیر تجارت با ایران هستند این امکان را می‌دهد که اگر مورد تحریم های آمریکا قرار گرفتند و ضرر و زیان متوجه آنها شد، این اتحادیه ضرر ها را جبران کند و همچنین اگر این شرکت‌ها تحریم‌های واشنگتن را رعایت کردند آنها را مورد مجازات قرار دهد. تدبیر دوم در چارچوب عنوانی تحت اسم SPV یا همان ساز و کار مالی ویژه است که در این چارچوب قرار است تبادلات و مبادلات تجاری و انرژی اقتصادی بین ایران و اروپا با استفاده از یورو انجام گیرد تا به این ترتیب اسنفاده از دلار در جریان معادلات کاهش پیدا کند و در واقع قرار است که معاملات بدون دخالت دلار و از طریق موسسات و نهادهایی که بین ایران و اروپا تشکیل می‌شود شکل بگیرد تا بدین ترتیب ایالات متحده نتواند با استفاده از تحریم‌ها تهران را تحت تاثیر قرار دهد.
این کارشناس مسائل آمریکا و اروپا در ادامه درباره مهم ترین و اصلی ترین تدبیر اتحادیه اروپا توضیح داد: مهمترین تدبیری که اتحادیه اروپا برای کاهش و حذف اثرات منفی تحریم‌های آمریکا مدنظر دارد SPV است، اما متاسفانه حداقل تا الان سه کشور اروپایی که آخرین آن لوکزامبورگ است اعلام کردند که نمی‌توانند میزبان نهاد SPV باشند؛ زیرا این ساز و کار ویژه مالی باید دارای محل، مکان و کارکنان و دفتر باشد و لازمه تحقق این سازوکار این است که یک کشور اروپایی میزبانی SPV را قبول کند. با توجه به امتناع دولت ها، دو کشور قوی و مهم اتحادیه اروپا یعنی آلمان به عنوان مهمترین کشور اتحادیه اروپا و فرانسه به عنوان دومین قدرت این اتحادیه اعلام آمادگی کردند که ساز و کار ویژه مالی را در سرزمین خودشان و توسط آنها اداره شود و این موضوع به این ترتیب خواهد بود که یا محل این ساز و کار در آلمان باشد و فرانسه ریاست آنها را برعهده خواهد داشت و یا اینکه به صورت برعکس انجام شود.
وی در ادامه اظهار کرد: حتی اگر SPV در مقیاس کوچک شروع شود، گامی بسیار مهم نه تنها در مسیر خوداتکایی اروپا در زمینه تجاری، مالی و پولی محسوب می‌شود، بلکه به نظر می‌رسد که به ساختار تحریمی آمریکا علیه ایران هم ضربه محکمی وارد خواهد کرد؛ کما اینکه اگر ساز و کار ویژه مالی تشکیل شود صرفا مختص ایران نخواهد بود و اتحادیه اروپا خواهد توانست با دیگر کشورهایی هم که مورد تحریم آمریکا قرار دارند مخصوصا کوبا روابط مشابهی را در قالب این ساز و کار ایجاد کند. در حال حاضر باید منتظر ماند و دید که با توجه به هشدارهای شدید ایران درباره لزوم تسریع اروپا در قالب این ساز و کار و اخطار و هشدارهای شدید درباره امکان خروج ایران از برجام در صورت عدم تحقق وعده‌های اروپا ، این اتحادیه تا چه حد در این زمینه سرعت عمل به خرج خواهد داد. به نظر می‌آید که اروپایی‌ها در راستای منافع امنیتی، اقتصادی و ژئوپلتیکی خودشان به شدت مشتاق و خواستار حفظ برجام هستند و طبیعتا این موضوع مترادف با ایجاد ساز و کارهایی است که ضامن حفظ ایران در برجام باشد؛ در هرصورت ساز و کار ویژه مالی یکی از مهمترین موضوعاتی خواهد بود که ایران را در برجام نگه دارد؛ بنابراین اروپاییان در این زمینه جدی بوده ولی در عین حال با دشواری‌های مهمی هم در این زمینه رو به رو هستند.
میرطاهر با اشاره به اظهارات مسولین کشورمان در رابطه با SPV گفت: ما شاهد بودیم که ظریف وزیر امور خارجه، عراقچی معاون وزیر خارجه و حتی صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در هفته‌های اخیر هشدارهای بسیار شدیدی در زمینه ساز و کار ویژه مالی اروپا مطرح کردند و حتی در جریان نشست کمیسیون امنیت ملی اروپا که با حضور عراقچی و صالحی انجام شده بود، ما شاهد این بودیم که عراقچی به اروپایی‌ها در مورد تاخیری که در این زمینه اتفاق افتاده هشدار داد و در واقع بر این موضوع تاکید کردند که صبر ایران پایان‌ناپذیر نیست و در صورتی که اقدام مهم و موثر و معناداری هر چه زودتر انجام نشود، نباید اروپاییان انتظار داشته باشند که ایران به پایبندی خودش به برجام ادامه دهد.
این کارشناس مسائل آمریکا و اروپا در پایان عنوان کرد: در چارچوب ساز و کار ویژه مالی اروپا قرار است بین بانک‌ها و دولت‌های ایران و اروپایی معاملات تهاتری انجام شود و این گونه معاملات طبیعتا مکانیزم و جزئیاتش به نظر نمی‌آید که زیر نظر آمریکا باشد، بنابراین حتی اگر آمریکایی‌ها بخواهند در این مورد تحریم‌هایی اعمال کنند، از اطلاعات لازم در این مورد برخوردار نخواهند بود؛ ضمن اینکه باید دید کدام دسته از شرکت‌ها حاضر به شرکت در SPV هستند. به نظر می‌آید شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی در این زمینه از قابلیت بیشتری برخوردارند و احتمال اینکه آنها در چارچوب ساز و کار ویژه مالی اروپا بخواهند با ایران معامله کنند وجود دارد.
انتهای پیام/