طوفان، آذرخش، تندر و رعدوبرق واژه‌هایی است که مترادف هم هستند، البته با کمی تفاوت که در ماه‌های سرد و بارش‌زا، پدیده‌های خطرآفرین محسوب می‌شوند. آذرخش (Lightning) به تخلیه الکتریسیته بین ابر و زمین می‌گویند؛ از آن تحت عنوان «صاعقه» یا «رعد و برق» نیز یاد می‌شود. تندر (Thunder) به تخلیه الکتریسیته «بین دو ابر» یا در حالت خاص به تخلیه الکتریسیته «درون یک ابر بسیار بزرگ» می‌گویند.
اصابت صاعقه اگرچه در زمان بسیار کوتاهی اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند موجب مرگ آنی افراد شود. مرگی که ناشی از ایست قلبی و تنفسی است. در هنگام رعدوبرق بهترین کار این است که به سرعت از محل‌های خطرناک دور شویم.
حتما دقت کرده‌اید که بین شنیدن و دیدن صاعقه یا رعدوبرق، یکی دو ثانیه زمان وجود دارد؛ این فاصله ثانیه‌ای همان سرعت صوت است. هر قدر فاصله میان ما با کانون آذرخش کمتر بوده و جهت حرکت ابر‌های خطرناک نیز به سمت ما باشد؛ باید بدانیم با شرایط دشوارتری مواجه خواهیم بود. بر اثر برخورد ابر‌های دارای بار‌های غیرهم‌نام، واکنش‌های الکتریکی شدیدی به صورت نور و صدای شدید یا همان صاعقه تولید می‌شود که با نور و صدای شدید همراه است. براساس مطالعات و بررسی‌های به عمل آمده توسط متخصصان امر تعداد رعدوبرق در هر لحظه در سراسر دنیا بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ بار است. به عبارت دیگر حدود ۶هزار جرقه الکتریکی در هر دقیقه در دنیا زده می‌شود. شدت جریان الکتریکی در رعدوبرق ممکن است بین ۱۰هزار تا ۴۰هزار آمپر باشد؛ به بیان دیگر این تخلیه انرژی ابر‌های متراکم بر روی زمین چنان قدرتی دارد که می‌تواند قلب انسان را از کار بیندازد؛ شش‌ها را پاره کند و سبب سوختگی جدی در بدن شود. از جمله صدمات ناشی از برخورد مستقیم و غیرمستقیم صاعقه با افراد می‌توان به ایست قلبی، سوختگی‌های سطحی و عمقی اشاره کرد. ایجاد نوع خاصی از پختگی و التهاب در پوست (با سوختگی اشتباه نشود)، صدمات خفیف یا شدید مغزی، پارگی پرده گوش‌ها، کاهش شنوایی و ناشنوایی، فلج شدن موقتی یا دایمی در اندام، از کار افتادن کلیه‌ها و خونریزی داخلی و درنهایت به کما رفتن و مرگ به ترتیب از سطحی‌ترین تا جدی‌ترین آسیب‌هایی است که هر فرد در معرض صاعقه را تهدید می‌کند.
در محیط داخل ایمن بمانید
جالب است بدانید اگر رعدوبرق به خانه شما برخورد کند، می‌توانید راهی برای ایجاد مقاومت و دور شدن خطر فراهم کنید؛ یک میله برق‌گیر را به سقف خانه‌تان اضافه کنید. البته خودتان نه، بهتر است از یک برقکار معتبر برای نصب این سیستم برقی کمک بخواهید. از حمام کردن، دوش گرفتن یا استفاده از سینک تا حد امکان اجتناب کنید، زیرا اگر طوفان و رعدوبرق به خانه شما ضربه وارد کند، از طریق لوله‌های آب منتقل می‌شود، پس تا زمانی که طوفان تمام نشده سمت حمام نروید، حتی دوش یا حمامی که بدون پنجره هم باشد، به علت وجود لوله‌های آب شما را در معرض برق‌گرفتگی قرار می‌دهد. نواحی مرطوب خانه مثل زیرزمین، انبار یا پاسیو هم در زمان رعدوبرق و طوفان ایمن نیست.
کلید‌های برق را وقتی حس می‌کنید رعدوبرق در راه است، خاموش کنید و از اتصالات الکترونیکی دوری کنید، همچنین از تلویزیون، ماشین‌لباسشویی و تلفن‌ها استفاده نکنید. از ایستادن در کنار پنجره‌ها یا در‌های باز در طول رعدوبرق خودداری کنید؛ اگرچه نادر است، ولی هنگام طوفان رعدوبرق می‌تواند از طریق پنجره منتقل شود.
مخروط امنیت را بشناسیم
اگر هنگام وقوع رعدوبرق و صاعقه در نزدیکی‌تان یک درخت بلند و تک وجود دارد، می‌توان از زیر بخشی از آن درخت به شیوه ذیل به عنوان چتر ایمنی بهره گرفت: بر اساس شکل زیر، بهتر است از یک‌سوم میانی جهت استقرار موقت استفاده کرد. نزدیک‌شدن به یک‌سوم داخلی و یا یک‌سوم خارجی، ضریب اصابت صاعقه را بشدت افزایش می‌دهد. خروج از امنیت نیز به‌وضوح موجبات اصابت آذرخش به فرد را فراهم می‌سازد. در شکل زیر محدوده غیرایمن با unsafe و محدوده ایمن با safe نمایش داده شده است.
خودرو ایمن‌ترین گزینه
هنگامی که گزینه‌های شما این است که داخل یا خارج از خودرو بمانید، خودرو همیشه امن‌ترین گزینه است. اگر در محل رعدوبرق قرار دارید، تا آرام شدن هوا در خودرو بمانید و شیشه‌ها را بالا نگه دارید. روشن کردن خودرو در طول رعدوبرق و صاعقه خطرناک نیست، اما تحت هیچ شرایطی خودرو را تا زمان تمام‌نشدن طوفان حرکت ندهید.
اگر رعدوبرق به بدنه خودرو اصابت کند، جریان از فلز بیرونی بدنه خودرو عبور می‌کند و به زمین منتقل می‌شود. دستان خود را در بغل نگه دارید و از تکیه بر در‌های خودرو یا دست زدن به هر فلز داخل خودرو خودداری کنید. وقتی داخل خودرو هستید، از رادیو و سیستم جی‌پی‌اس یا حتی شارژر تلفن همراه استفاده نکنید، این بخش‌ها می‌توانند از طریق اتصالات سیمی جریان برق را منتقل کنند.
وقتی مو‌های سر و بدنتان سیخ می‌شود
علایمی وجود دارد که اگر در طبیعتی مثل جنگل و کوهستان باشید، می‌توانید نزدیک‌بودن صاعقه و رعد برق را بر اساس آن پیش‌بینی کنید و خودتان را به مناطق امن برسانید: جذب الکتریسیته در تماس دست یا بدن با صخره‌ها و سنگ‌های تیز؛ نوع خاصی از گزیدگی و برق‌گرفتگی ضعیف احساس می‌شود، استشمام بوی سیرمانند در هوا؛ به علت وجود گاز اوزون، مشاهده هاله نور آبی‌رنگ پیرامون اجسام فلزی یا نوک‌تیز، شنیدن صدای وز وز در هوا، مشاهده ابر گل کلمی شکل در آسمان و درنهایت سیخ شدن مو‌های سر و بدن. بیایید موارد را به بیان ساده با هم مرور کنیم. اگر هنگام رعدوبرق احساس کردیم که مو‌های سر یا دستهای ما سیخ شده و یا از سنگها و اشیای فلزی اطراف خود صدای وزوز شنیدیم و یا بوی اوزون به مشام‌مان رسید، باید فورا آن محل را ترک کنیم. از درختان تک و بلند، تپهها، تیرکها، سیم‌های برق هوایی، فنس‌ها، لوله‌های فلزی آب، علفزار‌های مرطوب وجویبار‌ها و مکان‌های پر آب و رودخانه‌ها باید فاصله بگیریم. ایستادن زیر درختان روی تپه به هنگام صاعقه بسیار خطرناک است. از لبه صخره‌ها و بلندی قله‌ها باید فاصله بگیریم و با کاهش ارتفاع خود را از خطر مرگ نجات دهیم. اگر غار عمیقی در آن حوالی بود، به آن پناه ببریم. یادمان باشد غار‌های کم‌عمق نیز می‌تواند خطرناک باشد. هر گونه شیء فلزی ازقبیل کلنگ، باتوم کوهنوردی، لوازم فنی سنگ‌نوردی، عینک با فریم فلزی و هر وسیله فلزی دیگر را از خود دور کنیم. اگر در فضای مسطحی هستیم در محلی باز، بدون درخت، به حالت خمیده دست را روی زانو‌های خود قرار دهیم. در نقاط مرتفع پناه نگیریم. لباس‌های خیس‌مان را به‌سرعت با لباس خشک تعویض کنیم. در مکان‌های خشک وبدون گیاه پناه بگیریم. طناب‌هایی را که به همراه داریم از خودمان دور کنیم، به‌خصوص اگر خیس و مرطوب باشند. از تلفن همراه و هرگونه وسیله الکترونیک دیگر استفاده نکنیم. بهتر است آن‌ها را خاموش کنیم. به محض وقوع صاعقه به‌سرعت روی زمین بنشینیم و به حالت دولا زانو‌های خود را در بغل بگیریم. بهتر است از یک زیرانداز فوم یا کوله‌پشتی خود به عنوان عایق زمین استفاده کنیم. تجمع نکنیم و از همنوردمان فاصله بگیریم.
منبع: روزنامه شهروند
انتهای پیام/