به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از آبادان ؛ماه مُحَرّم نخستین ماه تقویم اسلامی (هجری قمری) است.
محرم نخستین ماه از ماه‌های دوازده‌گانه قمری و یکی از ماه‌های حرام است که در دوران جاهلیت و نیز در اسلام، جنگ در آن تحریم شده بود. محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در قتل امام حسین بن علی ع است.
با فرارسیدن ماه محرم مردم نقاط مختلف کشور با سیاه پوش کردن شهر ومساجد به استقبال از این ماه میروند وجوانان در ماه محرم با برپایی تکایا وسقاخانه از عابران با شربت ، چای و شیرینی پذیرایی می کنند.
ماه محرم همچنین در شهرهای مختلف دارای آداب و رسوم خاصی است و شهرهای آبادان و خرمشهر در نخستین روزهای این ماه همانند دیگر شهرهای میهن اسلامی در غم واندوه سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) سیاهپوش و غرق ماتم می شوند.
آبادان و خرمشهر از گذشته های دور بدلیل ساختار صنعتی و تجاری میزبان کسانی بوده اند که برای اشتغال از سراسر کشور و حتی کشورهای آسیایی و اروپایی به این شهرها سفرمی‌کردندبه همین خاطر در این دوشهر اقوام مختلفی از اقصی نقاط کشور حضور دارند.
در جای جای آبادان ، اولین چیزی که جلب توجه می کند وجود مساجد، حسینیه ها و تکایای هماهنگ با فرهنگ مناطق مختلف کشور است.بطوری که در این شهر هر یک از اقوام ایرانی دارای مسجد وحسینه هستند که درماه محرم به عشق سرور آزادگان عزاداری می کنند و این نشان‌دهنده آن است که همه گروه‌ها و اقوام در آبادان و خرمشهر به شکل برادرانه و کاملاً مسالمت‌آمیز در حال زندگی هستند و در واقع این نیز جلوه‌ای از اتحاد اقوام مختلف کشور را نشان می‌دهد.
در این بین می توان در آبادان به عزاداری بوشهری ها، آذری ها، لرها، کردها، اصفهانی ها، بلوچ ها، خراسانی ها، یزدی ها، بندری ها و عربها که بافرهنگ و زبان مادری خود درعزای امام حسین (ع) اشک ماتم می ریزند ، را مشاهده کرد.
نذورات آنها هم برپایه پخت سنتی مناطق خود آنهاست .
عزاداری کردها، بلوچ ها، ترک ها، بختیاری ها و... خاص خود آنهاست که دراوج ارادت به آقا امام حسین(ع) در دسته های عزاداری به هم می پیوندند و با شکوهترین جلوه های بندگی را در ماتم شهدای کربلا به نمایش می گذارند.
یکی از آیین هایی که در شب های دهه نخست ماه محرم در شهر آبادان جلوه ای خاص به عزاداری مردم این شهر می دهد نوع نوحه ها و سینه زدن است که معروف به نوحه خوانی "بوشهری" و سینه زنی "واحد" است.
درآبادان و خرمشهر شور سینه زنی و نوحه خوانی گرم بوشهری را می توان در مسجد بوشهری ها دید. مردم این منطقه با نوحه خوانی بوشهری و سینه زنی "واحد" به سوگواری می پردازند.
یکی دیگر از سنت های زیبای مردم آبادان در ماه محرم ، سینه زنی و نواختن سنج و دمام این مناطق است که از سابقه ای طولانی برخورداراست.
"سنج و دمام و بوق" آهنگی حماسی را خلق می کند و ضمن اینکه عزاداران را به سوی محل برپایی هیاتهای عزادار فرا می خواند، در حرکت دسته های سینه زنی و زنجیر زنی انسجام خاصی ایجاد می کند.
سیاوشی کارشناس مذهبی گفت : تعداد نوازندگان فرد است یعنی گاهی ۵ یا ۷ و یا ۹ نفر می شوند و شخصی به نام " اشکون "در جلوی بقیه ایستاده و بقیه در کنار او می ایستند. آن ها با نت های خاص این روز با هم هماهنگ شده و می نوازند.
وی افزود : بوق و سنج دمام بیش از یکصد سال در جنوب کشور قدمت دارد و این سازها را ملوانانی که به شرق افریقا از جمله بندر زنگبار مسافرت میکردند بدلیل همخوانی با فرهنگ بومی منطقه با خود آوردند و این ساز ها چنان در فرهنگ آنان رسوخ کرده که دیگر گسستنی نیست .
رودباری از پیشکسوتان برگزاری هیات های مذهبی در آبادان گفت: بوق مورد استفاده در سنج دمام معمولا از شاخ حیوانات تهیه می شد. استفاده از این بوق بیشتر برای تحریک احساسات مذهبی مردم و تهییج آنان به برگزای مراسم سوگواری بوده است .
رودباری همچنین افزود : بوق در قدیم مورد استفاده دیگری داشته و آن اینکه مردم را برای برگزای مراسم سوگواری با خبر میکردند . در واقع بوق در سنج دمام به مردم اطلاع میداد که مراسم سوگورای در حال شروع شدن است تا مردم خود را به مراسم برسانند.
از دیگر آداب و رسومی که در بین مردم آبادان بسیار مرسوم است مراسم ها مخصوص عرب زبان های شهرستان است .
مردم عرب زبان خوزستان با هوسه، لطمیه و چلاب به سبک های مختلف از جمله کربلایی، خرمشهری، بوشهری و آبادانی به زیبا‌ترین شکل ممکن، خاطراتی را در عزای حسین رقم خواهند زد که حضور در صفوف عزاداران و حتی تماشای آن واقعه عاشورا در صحرای کربلا در سال 61 هجری را برای هر شیعه ای تداعی می کند.
هوسه یک چهار بیتی است که بیت آخر آن کوبنده تر و بلندتر خوانده می شود و مردان و زنان حاضر در مجلس آن را چند بار تکرار می کنند.
در آبادان مردم برای روا شدن حاجت هایشان در شب هشتم ماه محرم به حضرت قاسم (ع) متوسل می شوند، سینی را با پارچه سبز پوشانده و آجیل مشکل گشا، شمع و گلاب و میوه درون سینی می گذارند. سینی نذری را روی سر می گذارند و عزاداری می کنند.
یزله یکی از پایکوبی های خاص اعراب منطقه است که با ریتم های متفاوت هم در مراسم شادی و هم در مراسم سوگواری استفاده می شد.
یک برگزار کننده هیات مذهبی گفت: یزله خوانی مواکب عزاداری، آیین مذهبی و بومی خرمشهر است که در آن عزادارانِ یک تکیه یا حسینیه یا مسجد میهمان تکیه دیگری می شوند. تکیه ی میزبان به استقبال آن ها آمده و با هم "سعدالله عزاكم مولانا من مولاكم" می خوانند. پس از ورود میهمان، عزاداران میزبان نیز وارد تکیه یا حسینیه می شوند و به نوحه خوانی و سینه زنی می پردازند.
در آبادان تعزیه‌خوانان ماهر و خوش‌ذوقی به اجرای تعزیه در ایام محرم به‌ویژه تاسوعا و عاشورا می‌پردازند، در این شهر از قدیم سنت حسنه‌ای مرسوم است که بر اساس آن هر هیئت یا حسینیه از یک یا چند نوحه‌خوان رسمی استفاده کرده و حتماً از یک روحانی برای وعظ و ایراد خطابه در شب‌های دهه اول محرم و شب و روز تاسوعا و عاشورا دعوت و از مجلس وعظ و خطابه او استفاده می‌کند.
نوحه خوانی و عزاداری در این خطه دارای ویژه گیهایی است که مبتنی بر فرهنگ دیرینه مردم خطه جنوب کشور است ، این نوع عزاداری ها در جنوب بویژه در آبادان و خرمشهر که معمولا با آوای سنج و دمام نیز همراه است حکایت از سوز دل عزاداران و انعکاسی از باورها و اعتقادات مردمی است که با فرهنگ خاص خود هر آنچه که دارند در مراسم سوگواری سرور و سالار شهیدان ارائه میکنند.
انتهای پیام/ د