به گزارش حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛برج آزادی، نام برجی است که در میان بزرگترین میدان تاریخی شهر تهران به نام آزادی بنا شده است، میدانی که تا حدودی در مرکزیت پایتخت قرار گرفته است و در طی سالیان گذشته، شاهد روز‌های خوب و بد زیادی بوده است.
روز‌های ساخته شدنش، روز‌های انقلاب، روز‌های جنگ، روز‌های آزادی و بالا رفتن مردم از این برج سفید برای استقبال از آزادی، روز‌های سرد و گرم در تابستان و زمستان، روز‌هایی که مسافران از اقصی نقاط دنیا برای به تصویر کشیدنش آن را ملاقات کردند و ....
اما این میدان سفید رنگ و زیبا برای خود تاریخچه‌ای شنیدنی دارد که شاید هر کسی از آن اطلاع نداشته باشد، در همین راستا باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا شما را با تاریخچه، معماری و نحوه گردش در میدان آزادی تهران، آشنا کند؛ پس با ما همراه باشید.
میدان آزادی که پیش از انقلاب اسلامی میدان شهیاد نام داشت، بزرگترین میدان شهر تهران است. این میدان به همراه برج آزادی در سال ۱۳۴۹ خورشیدی برای یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران توسط حسین امانت طراحی و ساخته شد و پس از انقلاب اسلامی درسال ۱۳۵۷ به نام «میدان آزادی» نام گرفت.
این میدان از شرق به خیابان آزادی (خیابان آیزنهاور)، از شمال به بزرگراه محمدعلی جناح، از غرب به بزرگراه لشگری (جاده مخصوص کرج) و از جنوب به بزرگراه آیت‌الله سعیدی (بزرگراه شهیاد) پیوند دارد.
ببینید: باران بادکنک از برج آزادی
میدان آزادی در بخش غربی تهران جای گرفته‌است و مسافرانی که از فرودگاه مهرآباد و از بزرگراه لشگری (جاده مخصوص کرج) به تهران وارد می‌شوند، به عنوان نخستین نماد شهری، با این میدان و بنای ویژه آن روبرو می‌شوند.
این میدان به شکل بیضی ساخته شده‌است که در مرکز آن برج آزادی قرار گرفته‌است و در حاشیهٔ آن دو مسیر سواره‌رو که در برخی از بخش‌ها به‌صورت زیرگذر ساخته‌شده قرار گرفته‌است.
در فضای میان بنای برج آزادی و مسیر‌های پیرامون میدان نیز باغچه‌های چمن‌کاری شده به‌صورت شش ضلعی ساخته شده‌است.
میدان آزادی با مساحت ۵۰٬۰۰۰ مترمربع پس از میدان نقش جهان با مساحت ۸۹٬۶۰۰ مترمربع، بزرگترین میدان ایران است و برج آزادی، یکی از شناخته‌شده‌ترین نماد‌های تهران، با بلندای چهل و هشت متر در میان آن جای گرفته‌است.
برج آزادی یکی از نماد‌های شهر تهران است که در سال ۱۳۴۹ خورشیدی به دست معمار ایرانی، حسین امانت با نام برج شهیاد آریامهر، به دستور فرح پهلوی برای یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در غرب تهران طراحی و ساخته شد.
ببینید: عکسی جالب از برج آزادی از فراز برج میلاد
این برج، پس از انقلاب ۱۳۵۷ به نام برج آزادی معروف شده است.
تاریخچهٔ برج آزادی به سال ۱۳۴۵ خورشیدی برمی‌گردد. در این سال طرح یک نماد شناسایی ایران میان معماران ایرانی به مسابقه گذاشته شد و در پایان، طرح مهندس معمار حسین امانت، بیست و چهار ساله برنده و برای ساخت برگزیده شد.
عملیات ساخت برج آزادی در یازدهم آبان ۱۳۴۸ خورشیدی آغاز شد و پس از بیست و هشت ماه کار، در ۲۴ دیماه ۱۳۵۰ با نام برج شهیاد به بهره‌برداری رسید.
این برج، در ۲۶ اسفند ماه سال ۱۳۵۰ هجری شمسی، به پیشنهاد مدیر کل حفاظت آثار باستانی و بنا‌های تاریخی، توسط وزیر فرهنگ و هنر وقت، به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.
در جشن گشایش برج آزادی که در سمت غرب شهر تهران جای دارد، محمدرضا شاه پهلوی و همسرش شهبانو فرح پهلوی حضور داشتند و منشور حقوق بشر کوروش بزرگ (نخستین نوشته حقوق بشر از کوروش کبیر، پادشاه هخامنشی) برای نخستین بار در این مکان پرده‌برداری شد.
نقش‌های داخلی برج آزادی، تلفیقی از سنت و مدرنیسم است به خصوص سقف طبقه دوم. در ورودی برج، هر یک از لنگه‌های سنگی درها، حدود ۵/۳ تن وزن دارد. جنس این سنگ‌ها از گرانیت است. برج دو آسانسور دارد که از دیواره‌های برج بالا می‌روند.
آسانسور اول دو طبقه را طی می‌کند و به سقف سیمانی می‌رسد سپس از آسانسور دوم استفاده می‌شود.
هیچ یک از سقف‌ها بسته نیستند و همه آن‌ها به فضای بالاتر راه دارند.
ببینید: دو تصویر متفاوت از میدان آزادی
حسین امانت در طراحی میدان آزادی نیز نقش داشت. او قبلا گفته بود «نقوشی که در میدان دیده می‌شود و باغچه‌ها و گل‌کاری‌ها را شکل می‌دهد، از طرح داخلی گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان الهام گرفته شده است» منتها هندسه دایره گنبد تبدیل به بیضی شده است.
روابط لگاریتمی جالبی در هندسه و ابعاد گنبد مسجد شیخ لطف الله است که دانش عمیق ریاضی معماران ایران در دوره‌های گذشته را نشان می‌دهد.
طرح آب‌نما و فواره‌ها هم ملهم از باغ‌های ایرانی است. همین طور شیب میدان با دقت و به منظور خاصی طراحی شده، حد ارتفاع برج آزادی ۴۵ متر است؛ چون نزدیک فرودگاه مهرآباد قرار گرفته و نمی‌شود بلندتر از این ساخت.
زمین زیر برج کاملا صاف است. این صافی و آن شیب میدان وقتی به هم می‌رسند، خط‌های قوسی جالبی را ایجاد می‌کنند.
این بنا مشتمل بر سه طبقه دارای چهار آسانسور و دو راه پله و ۲۸۶ پلکان است. در محوطه زیرین آزادی چندین سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه، موزه و… قرار دارد. طول این بنا ۶۳ متر، ارتفاع آن از سطح زمین ۴۵ و ارتفاع از کف موزه ۵ متر است.
گفته می‌شود در ساخت برج آزادی چهل و شش هزار قطعه سنگ بریده و پرداخت شده به کار رفته‌است. حسین امانت می‌گوید: «این بنا به گذشته‌های درخشان تاریخ ایران نظر دارد؛ به دورانی که ایران در ادبیات، هنر، معماری، صنایع دستی، علوم مختلف و خیلی چیز‌های دیگر سرآمد بود.
ببینید: بخشی از مراحل ساخت برج آزادی تهران
در این بنا، قوس اصلی وسط برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دوره پیش از اسلام (دوره ساسانی) است و قوس بالایی که یک قوس شکسته‌است از دوران بعد از اسلام و نفوذ اسلام در ایران حرف می‌زند. رسمی سازی‌هایی که بین این دو قوس را پر می‌کند، خیلی ایرانی است.
اساساً تکنیک گنبد سازی در ایران خیلی جالب است و شما در هر مسجدی که می‌روید، یک چیز تازه‌ای می‌بینید. در این گنبد‌ها که نشانه نبوغ ایرانی است، معماران قدیم از قاعده مربع بنا وارد دایره گنبد شده‌اند و این کار را با کمک رسمی بندی‌ها و مقرنس کاری‌های بسیار زیبا انجام داده‌اند.
در برج آزادی هم همین کار انجام شده است؛ هندسه بنا یک هندسه مربع مستطیل است که از روی چهارپایه خود می‌چرخد و ۱۶ ضلعی می‌شود و بالاخره به صورت یک گنبد شکل می‌گیرد. البته شما این گنبد را از بیرون نمی‌بینید اما از داخل برج قابل مشاهده است.
دو طبقه داخل برج، یکی بالای قوس طاق اصلی و دیگری زیر گنبد است که با آسانسور به آن می‌رسید. این طبقه به عنوان نمایشگاه طراحی شده با گنبدی از بتن سفید پوشیده شده. این گنبد مقرنس ایرانی را به نوع تازه‌ای اجرا می‌کند و ارتفاع آن از بام آزادی بیرون می‌زند و از بام دیده می‌شود که با کاشی‌های فیروزه‌ای معرق ایرانی پوشیده شده‌است.
مصرف بتن سفید در این قسمت و در سالن پذیرایی آن، در آن زمان یک کار جدیدی در ایران بود.» «این بنا سنگ‌هایی دارد که در قسمت پایین برج ۳٫۲ متر طول و ۱٫۶ متر ارتفاع دارند و کار دست سنگتراشان است» «این سنگ‌ها با بتن و آهن ضد زنگ به هم چسبیده‌اند و پشت آن‌ها یک سطح خشن است که روی آن نلغزند.
ولی هر سنگی کنار سنگ دیگر با یک ماده قابل انعطاف بندکشی شده چیزی شبیه به لاستیک که قابل انعطاف است. ماده‌ای است به نام (FlEXIBLE SEALANT) درزگیر انعطاف پذیر … اگر … از سیمان برای بندکشی استفاده کنند، این کار باعث شکستن سنگ‌ها می‌شود. به خاطر این که در گرمای تابستان و سرمای زمستان سنگ‌ها و بتن زیر آن‌ها مرتبا منبسط و منقبض می‌شوند و اگر درز‌ها قابل انعطاف نباشد، همگی خرد می‌شوند.
در برج آزادی نیز فضایی مانند بادگیر‌ها در رأس برج شبیه‌سازی شده است؛ از این رو، در چهار سوی طبقه آخر بنا، شیار‌هایی عمودی مشابه دریچه‌های بادگیر (چشمه‌ها) وجود دارد. این شیارها، افزون بر استفاده زیباشناختی و تزیینی در طرح بنا، به تهویه هوای داخل بنا نیز کمک می‌کند.
۱- برخی از کنسرت‌های زمستانی تهران، در سالن همایش‌های برج آزادی تهران برگزار می‌شود. بلیط این نوع کنسرت‌ها را از سایت‌های فروش بلیط تهیه کنید.
۲- بازدید از برج آزادی و بخش‌های مختلف آن، با تهیه بلیط امکان پذیر است که از طریق پرتال، امکان خرید وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: زیبای سابق! تهران با تو شروع می‌شود...
۳- یکی از بهترین نقاط تهران برای عکس برداری در ارتفاع، نوک برج آزادی تهران است که همچون قسمت فوقانی برج میلاد تهران، چشم انداز زیبایی به نقاط مختلف پایتخت دارد.
۴- برج آزادی تهران، بخشی از میراث ملی کشور است و در حفظ آن همه شهروندان تهران باید بکوشند.
۵- از روابط عمومی برج آزادی میخواهیم برای اطلاع رسانی برنامه‌های مختلف فرهنگی و هنری که در طول ماه در این مجموعه برگزار می‌شود، اطلاع رسانی مجازی گسترده‌ای را در دستور کار خود قرار دهد.
۶- اگر مهمان خارجی در زمستان ۹۵ خواهید داشت، بازدید از برج آزادی تهران و مشاهده نمایی هیجانی از تهران سرد این روزها، می‌تواند یکی از لذت بخش‌ترین قسمت‌های گردشگری پایتخت باشد.
ببینید: تصاویری دیدنی از عروسک‌های ایرانی در گذر زمان
۷- برای رفتن به برج آزادی تهران، نیازی به خودرو شخصی نیست و از خطوط مترو می‌توانید استفاده کنید.
۸- از مجموعه‌های فروشگاهی و خدماتی برج آزادی تهران برای خرید آثاری که نماد تهران است، استفاده کرده و به دوستان بین المللی خود هدیه دهید.
۹- محدوده برج آزادی تهران در محدوده طرح زوج و فرد تهران قرار ندارد.
۱۰- برج آزادی تهران در زمستان امسال، برنامه‌های هنری و آموزشی مختلفی را برگزار می‌کند که حتماً از سایت آن، اطلاعات لازم را کسب کنید.
انتهای پیام/