در این مطلب تحلیلی آمده است: وضع دریای خزر در توافقات صورت گرفته میان ایران و اتحادیه جماهیر شوروی، تا پیش از فروپاشی آن، مشخص شده بود. اما پس فروپاشی شوروی، کشورهای آذربایجان، قزاقستان، روسیه، ترکمنستان و ایران بیش از 20 سال تلاش دیپلماتیک را برای دستیابی به توافق جدیدی را درباره این مسئله در پیش گرفتند؛ زیرا پس از فروپاشی شوروی بهره‌برداری از منابع دریای خزر به موضوع رقابتی میان این کشورها تبدیل شده بود. توافق جدید که به تازگی میان کشورهای حاشیه خزر به امضاء رسیده، بر اساس قوانین بین المللی بر ایجاد نااطمینانیها خط بطلان کشید. در این توافق موضوعاتی از جمله ماهیگیری و ایجاد خط لوله و قوانین مربوط به ناوگان دریایی تعیین شد و هر گونه فعالیتی که تهدیدی برای منابع بیولوژیک دریای خزر باشد، ممنوع اعلام شد.
بنا به گفته رئیس موسسه مطالعات اورسیای مرکزی در دانشگاه ایندیانای آمریکا، امضای توافقنامه خزر چشم‌اندازهای گسترده‌ای را برای همکاری در بخش نفت و گاز میان این کشورها فراهم کرد. همچنین این توافق امکان دستیابی به فرصت‌های اقتصادی بزرگ را میسر می‌کند. مهمتر از آن حدود 68 میلیارد بشکه نفت و 535 تریلیون مکعب گاز طبیعی برای استخراج این کشورها در دسترس خواهد بود. علاوه بر کاهش هزینه‌های انرژی داخلی برای این کشورها، بهره‌برداری تجاری امکان تبدیل این منطقه را به یک بازیگر محوری در عرصه جهانی را فراهم می‌کند. همچنین توافق دریای خزر انگیزه‌ای تازه برای ساخت خط لوله انتقال خزر ایجاد می‌کند که انتقال گاز منطقه از طریق آذربایجان به بازارهای اروپا را میسر می‌کند.
همچنین تحلیلگر مسائل نفتی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی آمریکا اعلام کرد: این توافق احتمالا منجر به همکاری بیشتر میان ایران و ترکمنستان و همچنین ایران و قزاقستان خواهد شد. این دو کشور به علت شرایط جغرافیای خود تمایل زیادی برای صادرات نفت و گاز خود از این طریق دارند. گفتگوهای بسیاری بر سر ایجاد خطوط لوله در دریای خزر صورت گرفته است. تحلیلگران این توافق را راهی برای بهبود روابط میان تمامی این کشورها و یکپارچگی منطقه می‌دانند. تحلیلگران ابراز امیدواری کردند این توافق به بهبود شرایط زیست محیطی نیز منجر شود.
امضای توافق خزر در حالی صورت گرفت که آمریکا قرار است تحریم‌های نفتی خود علیه ایران را از سر بگیرد و اولین دور آنها در 6 اوت اجرا شد. بر اساس تحلیل اسپوتنیک، ایران حتی با وجود اجرای تحریم‌های آمریکا، از طریق مبادله نفت و گاز با همسایگان شمالی خود به طور موثری قادر به ادامه صارات نفتی خود خواهد بود. به گفته تحلیلگران، یکی از راهکارهای تهران برای از سرگیری صادرات نفتی خود مربوط به خط لوله پیشنهادی در توافق دریای خزر است که ایران با ساخت بخش مربوط به خود به منافع سیاسی دست خواهد یافت. تحلیلگران خط لوله خزر را یک خط لوله صرفا سیاسی می‌دانند؛ زیرا بیشتر مسیرهای اقتصادی از ایران می‌گذرد. مانع اصلی عبور این مسیر اقتصادی از ایران، آمریکاست.
اسپوتنیک به نقل از تحلیلگران می‌گویند احتمالا دولت آمریکا تلاش‌های را برای ممانعت از دستیابی ایران به دستاورد مثبت از این توافق آغاز خواهد کرد.
کشورهای حاشیه دریای خزر قرار است در ماه نوامبر برای برگزاری اولین نشست کار گروه اجرای توافق مذکور، در آذربایجان دیدار کنند.
در انتهای این مطلب آمده است: توافق خزر قطعا تمایل قدرت‌های خارجی از جمله آمریکا و ناتو، پیمان آتلانتیک شمالی، برای نفوذ در منطقه خزر را ناکام خواهد گذاشت. این توافق قدرت‌های خارجی را از نفوذ به این منطقه محروم می سازد. بر اساس توافقنامه مذکور، دریا خزر صرفا برای 5 کشور حاشیه آن است و ورود آمریکا و ناتو به این منطقه برای ایجاد پایگاه نظامی اکیدا ممنوع اعلام شده است.
انتهای پیام/