باتوجه به جایگاه ممتاز بریکس در عرصه تجارت جهانی می‌توان امیدوار بود تا عملکرد این گروه تاحد قابل قبولی در مقابله با تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران نیز موثر باشد.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، خروج از برجام و نقض تمام تعهداتی که بر پایه این توافقنامه بین ایران و 5+1 انجام شد، بار دیگر بی‌ثباتی ترامپ رئیس جمهور آمریکا و بدعهدی این کشور در تمام توافقنامه‌هایی را نشان داد که او به عنوان یکی از طرف های مذاکره به نوعی پای آنها را امضا کرده است.
آمریکا دشمن قسم خورده ایران به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره به طرق مختلف به دنبال براندازی نظام بوده است و تلاش های واشنگتن با تشدید تحریم‌ها و اعمال فشارهای بیشتر به ایران به منظور پیشبرد اهداف خود در منطقه گسترش یافته است و این تلاش ها با واکنشها و مخالفتهای جهانی مواجه شد. در این میان اتحادیه اروپا و اعضای بریکس از جمله مخالفان اصلی سیاستها و تحریم‌های یکجانبه آمریکا و بدعهدی آن در بحث برجام هستند.
اهداف بریکس می‌تواند در مقابله با تحریم‌های اقتصادی آمریکا امیدوارکننده باشد
بریکس از نام پنج کشور عضو آن یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی گرفته شده است. این گروه با هدف ایجاد عدالت اقتصادی در جهان تحت سیطره نظام پولی و بانکی غرب آغاز به کار کرد و ایده تشکیل آن در سال 2001 در حاشیه شصت و یکمین اجلاس سازمان ملل در پی گفت‌و‌گویی میان چهار عضو آن به جز آفریقای جنوبی شکل گرفت. اولین نشست رسمی «بریک» در سال 2009 در یکاترینبورگ روسیه با حضور مقامات ارشد چهار کشور برگزار شد. در ادامه برگزاری سالانه این نشست ها، آفریقای جنوبی، پنجمین عضو بریکس، در سال 2013 به این گروه پیوست و باعث تغییر نام آن از بریک به بریکس (BRICS) شد.
مخالفت بریکس با خروج آمریکا از برجام و تحریم های یکجانبه این کشور علیه ایران، براساس شعارش مبنی بر ایفای نقش موثر و بیشتر در امور اقتصادی جهان، افزایش مبادلات تجاری با یکدیگر، همکاری ارزی، کاهش وابستگی به اروپا و ایالات متحده آمریکا، طرح تأسیس بانک توسعه جنوب-جنوب، تمرکز زدایی از دلار، پیشبرد اقتصادهای کلان خودموازی با درک و همیاری کشورهای خواستار توسعه، رشد بدون طرد، و راه حل‌های قابل اجرا، می‌تواند تا حد قابل قبولی در مقابله با تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران امیدوارکننده باشد.
اگر اعضای بریکس متحدانه عمل کنند بی‌شک تاثیرگذار خواهند بود
سید داود آقایی کارشناس مسائل حقوق بین‌الملل معتقد است: پنج کشور عضو بریکس از کشورهای با موقعیت‌های ممتاز در عرصه بین‌الملل محسوب می‌شوند و دارای توانمندی‌های تاثیرگذاری در عرصه تجارت و اقتصاد بین‌الملل هستند؛ لذا به طور یقین اگر اراده کنند و درخصوص مقابله با جنگ تجاری که آمریکا علیه برخی کشورها از جمله چین و اتحادیه اروپا مبنی بر افزایش تعرفه‌ها به راه انداخته، متحدانه عمل کنند بی‌شک تاثیرگذار خواهند بود.
به اعتقاد آقایی، کشورهای عضو بریکس درصد بالایی از تجارت بین‌الملل را برعهده دارند و یقینا می‌توانند بر سیاستها و برنامه‌های تجارت بین‌الملل آمریکا اثر بگذارند. در مورد توانایی این کشورها در مقابله با تحریم های یکجانبه آمریکا هم می‌توان گفت این موضوع به ارزیابی اعضای بریکس از منافع خودو بررسی این نکته که شرکت های آنها چقدر در تقابل با آمریکا هستند، بستگی دارد.
تحریم‌های یکجانبه راهی برای حفظ وجهه و جبران ناکامی‌ها
از سوی دیگر در جریان نشست‌های متعدد و ممتد بین ایران و گروه 5+1 ، آمریکا متعهد شد تا در صورت اجرای برخی شروط از سوی ایران که توقف فعالیتهای هسته‌ای یکی از آنها بود، تحریم‌های وضع شده علیه کشورمان را لغو کند. به دنبال پیگیری‌های سازمان ملل به عنوان ناظر بر رفتارهای ایران در اجرای برجام، پایبندی کشورمان به این تفاهنامه ثابت شد. ناگفته نماند آمریکا از هیچ تلاشی فروگذار نکرد تا خلاف این را نشان دهد که البته با حمایت‌های اتحادیه اروپا از ایران روبه‌رو شد و زمانی که در این کار ناکام ماند، فرار را بر قرار ترجیح داده و از برجام خارج شد.
آمریکا برای جبران این ناکامی، با هدف حفظ وجهه خود، تحریم‌های یکجانبه‌ای را علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کرد که بیشتر کشورهای طرف قراردادهای تجاری و اقتصادی با ایران را هم شامل می‌شد. در این میان اتحادیه اروپا و اعضای بریکس ضمن محکوم کردن این اقدام آمریکا، مخالفت خود را با سیاستهای ترامپ به‌خصوص درباره برجام اعلام کردند.
بر همین اساس اتحادیه اروپا در یک بسته پیشنهادی به ایران، تلاش کرد تا در مقام حمایت از ایران برآید. اروپاییها در این بسته به ایران پیشنهاد دادند که برای جبران با شرکتها و مؤسسات کوچکتر فعالیتهای تجاری خود را ادامه دهد، پیشنهادی که چندان جای مانور نداشت. رهبر انقلاب هم در دیدار اخیر خود با مقامات وزارت خارجه و برخی سفیران کشورمان ضمن تاکید بر ادامه مذاکره با اروپاییها، گفتند: نباید معطل بسته اروپاییها ماند و اقدامات لازم باید در داخل کشور انجام شود.