با اینکه دخانیات و مصرف سیگار می‌تواند سودآوری بالایی ناشی از تقاضا و مالیات برای بسیاری از دولت‌ها داشته باشد، اما نمی‌توان اثرات مخربی که بر اقتصاد فردی و کلان جامعه دارد را نادیده گرفت. برای مثال استعمال دخانیات هزینه‌های تحمیلی مستقیم برای درمان سیگاری‌ها و افرادی که در معرض دود سیگار قرار داشته‌اند را به همراه دارد.
افزایش قیمت سیگار در اواخر سال گذشته توسط توزیع‌کنندگان کلید خورد و آنها با احتکار این محصول دخانی، موجب آشفتگی در بازار سیگار شدند. احتکار توزیع‌کنندگان موجب شد تا عرضه سیگار در سطح بازار کاهش یابد و همین مساله موجب گرانی شود.
پس از آن با توجه به اینکه تعادل بازار به‌هم خورده بود، تولیدکنندگان تصمیم گرفتند تا قیمت‌ها را افزایش دهند تا شاید عرضه‌کنندگان از احتکار خودداری کنند و مجددا تعادل به بازار بازگردد؛ مساله‌ای که تا حدودی تاثیرگذار بود، اما نتوانست موجب جلوگیری از افزایش قیمت سیگار شود. در حال حاضر احتکارکنندگان سیگار با نفروختن کارتن‌های سیگار خریداری‌شده از تولیدکنندگان سود چندبرابری را به علت افزایش قیمت‌ها به جیب می‌زنند.
هر فرد سیگاری ایرانی به طور متوسط روزی 10 نخ سیگار می‌کشد؛ یعنی این افراد در سال 3650 نخ سیگار می‌کشند. اگر قیمت متوسط هر نخ سیگار را 300تومان در نظر بگیریم، به این معناست که هر سیگاری سالانه یک میلیون و 95هزار تومان برای دودکردن سیگار هزینه پرداخت می‌کند.
بیشتر بخوانید: نگاهی به پرونده ۴ ساله سیگار در کشور+ جدول
دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران اخیرا گفته است که روزی 30میلیارد تومان در ایران خرج سیگار، قلیان و پیپ می‌کنیم، یعنی سالانه 10هزار میلیاردتومان پول به دود تبدیل می‌شود؛ رقمی معادل خسارتی که زلزله کرمانشاه در سال 96 به جای گذاشت و مبلغی به اندازه کسری بودجه دولت برای اجرای کامل طرح تحول سلامت.
به عبارتی دیگر حدود 15درصد ایرانی‌ها روزی 55میلیارد نخ سیگار می‌کشند؛ هر نخ سیگار 500سانتی‌مترمکعب دود تولید می‌کند. بنابراین ایرانی‌های سیگاری سالانه حدود 28میلیون مترمکعب دود به هوا می‌فرستند که به اندازه برداشت روزانه گاز در یکی از فازهای پارس‌جنوبی است.
سازمان بهداشت جهانی تاکید کرده ایران در زمینه بیماری‌های غیرواگیر به خوبی فعالیت می‌کند، اما ما را زیر سوال می‌برد که چرا کمترین مالیات بر سیگار را داریم. ترکیه ۸۴درصد مالیات بر خرده‌فروشی سیگار دارد، اما این رقم در ایران کمتر از ۱۰درصد است. بالارفتن آمار مصرف دخانیات نه‌تنها در ایران، که در بسیاری از کشورهای جهان حتی کشورهای پیشرفته و صنعتی به معضلی بزرگ تبدیل شده است.
برای مثال در کشور انگلستان به طور متوسط روزانه 570 کودک برای اولین بار سیگار می‌کشند و به این ترتیب هر سال 207هزار کودک بین 11 تا 15 سال مصرف دخانیات را آغاز می‌کنند. در اکثر کشورهای دنیا، قوانین بازدارنده در کنار فعالیت‌های فرهنگی برای از بین رفتن این مشکل وضع و اجرا می‌شود؛ چیزی که جای خالی آن با به صدا درآمدن زنگ خطر در کشور، هر روز بیشتر احساس می‌شود.
تفاوت قیمت در مناطق مختلف
متاسفانه فروش سیگار با قیمت‌های سلیقه‌ای صورت می‌گیرد. اواخر سال گذشته بود که لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ بازار سیگار را به‌هم ریخت و موجب شد سوءاستفاده‌کنندگان به نفع خود از وضعیت پیش‌آمده استفاده کنند و با ایده خرید سیگار و احتکار آن در همان زمان، سود کلانی را در سال جاری به جیب بزنند.
آشفتگی بازار سیگار در این روزها به حدی است که به‌رغم تفاوت قیمت فروش با قیمت درج‌شده بر پاکت‌های بسته‌بندی، شاهد آن هستیم که واحدهای فروش هر منطقه از پایتخت، این کالا را به قیمت دلخواه عرضه می‌کنند. بنابراین هرچند سیگار در اواخر سال گذشته با افزایش قیمت محسوسی روبه‌رو شده و پاکت‌های عرضه‌شده با قیمت بالاتری به فروش رسید، اما این روزها شاهد فروش پاکت‌های سیگار با تاریخ سال گذشته و به قیمت بسیار بالاتری هستیم و واحدهای فروش در هر منطقه از پایتخت قیمت دلخواهی را به مشتریان اعلام می‌کنند.
علاوه بر این، شرایط بهوجودآمده در بازار ارز موجب شده است که مواد اولیه مورد استفاده در تولید سیگار که مواردی نظیر کاغذ سیگار، فویل آلومینیومی، نوار دومیلی‌متری و توتون بریده شده است، کمیاب شود.
طبق گفته محمدرضا تاج‌دار، رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی ۷۰درصد مواد اولیه مورد استفاده در تولید مواد دخانی ارزی برای واردات را دریافت نکرده‌اند.
در شرایط به وجود آمده در بازار سیگار لایه اولیه در شبکه توزیع که تولیدکنندگان و عمده‌فروشان اصلی هستند، فعالیتشان توسط واحدهای نظارتی مورد بررسی و کنترل قرار می‌گیرد، اما در مورد لایه‌های بعدی که شامل خرده‌فروشی‌ها می‌شود، نظارت و کنترلی وجود ندارد و طبیعی است که دلالان و واسطه‌گران از این آشفتگی به سود خود استفاده می‌کنند و برخی واحدهای فروش نیز دست به سودجویی می‌زنند.
بنابراین وضعیت فعلی بهوجودآمده به دلیل نبود نظارت بر شبکه خرده‌فروشی سیگار توسط دستگاه‌های نظارتی است که موجب شده کار به گونه‌ای پیش برود که توزیع‌کنندگان لایه نهایی عرضه، پاکت‌های سیگار را با قیمتی بالاتر از قیمت درج‌شده در واحدهای فروش توزیع کنند و هر یک از این واحدها نیز که عمدتا مجوز فروش ندارند، بر اساس منطقه‌ای که در آن مستقر هستند، کالای خود را به مشتریان عرضه کنند. بند جنجال‌برانگیز الحاقی هفت تبصره شش لایحه بودجه توسط مجلس درباره عوارض سیگار منجر به افزایش قیمت خرده‌فروشی هر نخ سیگار تولید داخل و سیگار وارداتی از ابتدای سال ۱۳۹۷ شد و موجب شد سوءاستفاده‌کنندگان دست به خرید و احتکار بزنند تا با آغاز سال جاری و اجرای لایحه بودجه به بهترین شکل از آب گل‌آلود ماهی بگیرند.
جریمه 1/6 میلیاردریالی قاچاقچیان سیگار
قاچاق سیگار یکی از معضلات اجتماعی استان‌های مرزی است که از مبادی غیررسمی وارد کشور می‌شود. رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی با بیان اینکه در شرایط اینچنینی قاچاق سیگار مشابه تولید داخلی در بازار جایگزین می‌شود، اظهار کرد: وقتی چنین شرایطی در بازار سیگار به وجود می‌آید و به ازای هر کارتن سیگار داخلی ۷۵هزار تومان، هر کارتن سیگار برند خارجی تولید داخل ۲۵۰هزار تومان و هر کارتن سیگار وارداتی ۶۰۰ هزار تومان عوارض تعیین می‌شود، بنابراین سودجویان از شرایط بهوجودآمده حداکثر استفاده را می‌برند و دست به قاچاق سیگار می‌زنند، چراکه شرایطی توسط تصمیم‌گیران بهوجودآمده که هر فردی را تحریک می‌کند تا با خرید و فروش سیگار در بازار سود کلانی به جیب بزند. مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمانشاه، از محکومیت شش میلیارد و 162میلیون ریالی پنج عامل قاچاق سیگار در سه پرونده خبر داد.
داریوش جودکی گفت: با کشف محموله یک میلیون و ۴۸۰هزار نخ انواع سیگار خارجی توسط اداره مبارزه با قاچاق کالا و ارز پلیس آگاهی و ارسال گزارش به تعزیرات حکومتی، شعبه هشتم ویژه مبارزه با قاچاق کالا و ارز تعزیرات کرمانشاه رسیدگی به پرونده را به عهده گرفت. او افزود: با احراز تخلف، سه متهم پرونده را به پرداخت چهارمیلیارد و ۸۵میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت محکوم و حکم به ضبط محموله به نفع دولت صادر کرد.
این مقام مسئول اظهار داشت: در پرونده دیگری، شعبه پنجم مبارزه با قاچاق کالا و ارز این اداره، متهم قاچاق ۳۱۵هزار و ۶۰۰نخ سیگار خارجی را طبق ماده ۱۸ از قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به ضبط کالای مکشوفه و پرداخت ۳۶۱میلیون ریال جریمه نقدی در حق صندوق دولت محکوم کرد.
جودکی با اشاره به کشف ۱۸۴هزار و ۳۰۰نخ انواع سیگار خارجی توسط نیروی انتظامی پلیس آگاهی اداره مبارزه با قاچاق کالا و ارز در محور بیستون از یک خودرو سواری، گفت: متهم این پرونده پس از احراز تخلف در شعبه رسیدگی کننده، به ضبط محموله و پرداخت یک میلیارد و ۷۱۶میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شد.
منبع: روزنامه آرمان
انتهای پیام/