یادگاری دست نخورده از دوران «اسکندر مقدونی» در هرات

به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، قلعه «اختیار الدین» که «ارگ بالاحصار» هم نامیده می‌شود، در معنی قلعه‌ای کوچک در میان قلعه‌ای بزرگ به دوران اسکندر مقدونی برمی‌گردد.

قلعه «اختیارالدین» یا ارگ هرات، محل زندگی حاکم یا پادشاه می‌باشد. قلعه در قسمت شمالی شهر بین محل «قطبیچاق» و محله «بردارانی‌ها» بر روی تپه‌ای بلند واقع شده است. این قلعه حدود (۵۰۰۰) متر مربع مساحت دارد و بلندترین نقطه آن ۲۰ متر می‌باشد.

این بنا در حال حاضر دارای ۱۳ برج  می‌باشد و از خشت خام ساخته شده که در قرن هفتم توسط اختیارالدین مرمت شد و پس از خرابی‌های زمان مغول مجدداً توسط ملک «فخرالدین کرت» تعمیر شد.

قلعه اختیارالدین، به‌دلیل مرکزیت حکومتی و نظامی همیشه مورد تخریب و صدمات نیرو های مهاجم بوده است پس از حمله و تصرف شهر هرات توسط وی صدماتی بر آن وارد شد و تا زمان حکومت شاهرخ در هرات به همان شکل باقی ماند که توسط شاهرخ پسر تیمور مجدداً مرمت شد.

برج‌های قلعه اختیارالدین در زمان تیموریان (شاهرخ) دارای تزئینات کاشی‌کاری شد و بقایای حاضر کاشی‌کاری، نشان‌گر آن است که کتیبه‌ای عظیم به خط ثلث بر روی بدنه قلعه کار شده بوده است.

همچنین روی ۲ برج در حال حاضر این تزئینات به چشم می‌خورد در پایین برج، کتیبه‌ای به خط کوفی سفید کار شده و در قسمت بالا در میان گره‌های ترنجی شکل با خطوط کوفی بنائی روبرو هستیم.

به نظر بعضی منابع در دوره «تیموریه» داخل قلعه اتاقی وجود داشته که اتاق «زرنگار» نامیده می‌شود و تمامی دیوارها و سقف‌ها نقاشی و تزئین شده بودند که متاسفانه امروزه وجود ندارد.

همچنین ارگ هرات مشهور به قلعه اختیارالدین، بنایی تاریخی در شهر هرات بجای‌مانده از روزگار «اسکندر مقدونی» نیز خوانده می‌شود.

بنابر روایتی عامیانه اسکندر پس از تصرف شهر «آرتاکوآنا» (هرات امروزی)، در آنجا این دژ را برای نظامیان خود ساخت که بقایای آن هنوز باقی است.

هدف از ساختن این دژ، حفظ نظامیان از شورش احتمالی مردم شهر در برابر سلطه مقدونی‌ها بود.

قبل از اینکه اسکندر از هندوکش عبور کند، از بلخ به طرف هرات لشکر کشیده و مدت ۲ سال در این شهر و اطراف آن اقامت گزید.

«هاردولد لمپ» نویسنده آمریکایی می‌گوید: هنگامی که اسکندر به طرف جنوب می‌رفت به منطقه‌ای رسید که شهری بنام هرات در آنجا وجود داشت.

وی یکی از شهرهای موسوم به اسکندریه را در این منطقه بنا کرد و سربازان ناتوان و سوداگران را در آنجا ساکن کرد و دیواری اطراف این شهر بنا کرد که به صورت موقت وسیله دفاع شهر باشد.

این بنای عظیم هم‌اکنون در وسط شهر هرات موجود است. در اواخر دوره «محمد ظاهرشاه» و دوران سردار «داودخان» بودجه‌ای برای بازسازی آن اختصاص دادند که در پایان دوره داودخان دوباره احیا و بازسازی شد.

برج و باروهای بزرگ این قلعه از دوردست‌ها قابل دیدن است. این قلعه در زمان داوود خان توسط «یونسکو» مرمت آن آغاز شد که متاسفانه به دلیل روی کار آمدن رژیم کمونیستی نیمه‌کار ماند.

خبرگزاری فرهنگ نوشت: قلعه اختیارالدین در سال‌های اخیر به عنوان محل موزه شهر هرات استفاده می‌شده است و به تازگی با تخلیه قلعه اختیارالدین از تجهیزات نظامی به موزه تبدیل شده است.

انتهای پیام/