به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از همدان؛ کاروانسراها بهترین پناهگاه شبانه روزی برای امنیت کاروان ها در زمان های دور بودند،که اغلب با سقف گنبدی و با معماری های منحصر به فرد در درون شهر وبیرون شهر ساخته می شدند،گفتن این موضوع که کاروانسراها دارای یکی از بی نظیر ترین معماری این سرزمین هستند خالی از لطف نیست.
در روزگاران کهن بازار که همواره نبض تپنده شهر بود درکنار بازارها کاروانسراهایی ایجاد می شد که موجب رونق بازار وزندگی بازاریان و تبادل کالا بود که دوران صفوی را می توان بعنوان دوره طلایی احداث کاروانسراها برشمرد، گذری بر وضعیت کاروانسرا های همدان بیانگر آن است که برخی از این میراث به جا مانده از دوران گذشته که قدمتی به بلندای تاریخ دارند و باید حفظ وماندگار شوند به حال خود رها شده و خیلی توجه آنچنان به آن ها نمی شود.
باید گفت همدان که روزگاری با وجود 180 کاروانسرا وسرا مرکز تجارت کشور محسوب می شد اما این روزها تنها با 22 کاروانسرای نه چندان مطلوب و با حالی نه چندان خوش،انتظار مرمت را می کشد ونیازمند توجه مسئولین است ، حال باتوجه به اینکه امسال همدان شاهد برگزاری دو رویداد بزرگ گردشگری 2018 است و این آثارهای تاریخی وفرهنگی که در جذب گردشگر بسیار تاثیر گذار است. آیا همدان 2018 می تواند مددرسان آنها باشد.
براساس اهمیت این موضوع و زنده نگه داشتن کاروانسراها بعنوان تاریخ نهفته همدان به سراغ مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استانک ه متولی اصلی این موضوع است رفتم و در این خصوص با وی به گفتگو نشستم.
علی مالمیر مدیر کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان همدان با اشاره به اینکه کاروانسراهای تاریخی و بازارهای همدان شناسنامه شهرمحسوب می شوند گفت: اگر این آثار از بین برود در واقع شناسنامه شهر از بین رفته است.
وی با اشاره به اینکه کاروانسراها محل استراحت تامین کننده امنیت وآسایش کاروانیان بوده است گفت: نقش کاروانسراها در توسعه راه ها و تجارت در دوران گذشته برکسی پوشیده نیست و تاکنون هم زنده وپویا بوده است.
وی افزود: کاروانسرهای همدان بعنوان یکی از راه های بازرگانی مهم دنیا در جهت توسعه گردشگری پایدار می تواند نقش بسزایی ایفا کند.
مالمیربا اشاره به اینکه امروزه می توان از این امکان در راه دیگری استفاده کرد اما هنوز موانع تحقق این مهم برداشته نشده است. ادامه داد: در دوران صفویه منسجم ترین اقدامات برای احداث کاروانسراها صورت گرفته است.
وی اضافه کرد: کاروانسراها بناهای نسبتا وسیعی هستند که تعداد زیادی حجره و مغازه در داخل آن ها وجود دارد که در گذشته در مجارت بازار بنا می شدند بشکلی که قسمت تجاری سراها به نوعی نقش بازاره های امروزی را ایفا می کرد و قسمت مسکونی آن مورد استفاده کاروانیان و تجار بوده است.
وی در پاسخ به این سوال آیا رویداد 2018 می تواند گام موثری برای شناساندن این مکان به گردشگران باشد اظهار داشت: امیدوراریم رویداد همدان 2018 بهانه ای باشد تا بتوانیم ازظرفیت این مکان برای معرفی آداب و رسوم مذهبی در قالب گردشگری مذهبی استفاده کنیم.
وی خاطر نشان کرد: در استان همدان 180 کاروانسرا وجود داشته و همدان یکی از گمرک ها ومراکز داد وستد در دوره قاجاربوده چرا که در آن زمان ایران ارتباط خوبی با ترک ها و امپراتوری عثمانی نداشته و به همین دلیل هم فعالیت اقتصادی از غرب کشور و استان همدان انجام می شد.
مدیرمیراث فرهنگی همدان بیان کرد: استان همدان 2 کاروانسرای برون شهری شاخص دارد که شناسایی ومرمت شده اند وتلاش می کنیم به واسطه برگزاری این دو رویداد گردشگری حداقل یک یا دو رویداد فرهنگی را در آن ها برگزار کنیم.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه یکی از کاروانسرا ها به نام تاج آباد نزدیک گردنه اسد آباد مربوط به دوره صفویه و در کشور نادر است ، اظهار داشت: کاروانسرای فرسفج نیز در منطقه قلقل رود کاروانسرای شاخص دیگر این استان است که در مسیر اصلی جاده عتبات و عالیات و میزبان زائران بوده است.
مالمیر به بازسازی و زنده کردن این ظرفیت تاریخی تاکید کرد و ادامه داد: از سال گذشته مرمت و بازسازی آن آغاز شده و همچنین ساخت سرویس بهداشتی و نورپردازی وایجاد روشنایی در این مکان در حال انجام است.
وی با اشاره به اینکه مرمت بافت های سنتی و کاروانسراها بشکل جدی پیگیری می شود وتعدادی از آنها بازسازی و تعدادی در حال بازسازی ومرمت هستند بیان کرد: این اقدام می تواند بعنوان یکی از برنامه های جدی در حوزه گردشگری به ویژه در آستانه برگزاری رویداد بین المللی 2018 مورد توجه قرار گیرد.
مدیر میراث فرهنگی و صنایع دستی همدان یادآور شد: هم اکنون 22 کاروانسرای فعال و نیمه فعال مانند گلشن ،میرزا کاظم، گمرک،شریفیه وروحانی، در همدان وجود دارد که در گذشته هر کدام به شغلی خاص اختصاص داشت و برای خریداران امکان انتخاب بهتر و ایجاد رقابت بیشتر در فروشندگان فراهم می شد.
علی مالمیر با اشاره به اینکه هم اکنون بازار سنتی وقدیمی همدان از 36 بازار و راسته بازار و 26سرا و کاروانسرا تشکیل شده است گفت: این بازارها با سبک معماری دوره قاجاریه ساخته و وسعتی حدود 30 هکتار دارد که بخشی از آن شامل کاروانسراها است که باید بگوییم که حال روز برخی از آن ها چندان رضایت بخش نیست.
این مسئول با اشاره به کاروانسرای میرزا کاظم که در ضلع شرقی خیابان اکباتان همدان بعنوان زیباترین وسالم ترین سرای همدان محسوب می شود و دارای وسعتی حدود 4 هزار متر مربع است ، افزود:کاروانسرای گلشن هم از قدیمی ترین سرای همدان است که روبروی کاروانسرای حاج میرزا قرار گرفته که از وسط ضلع غربی به بازار صحاف انه همدان مرتبط می شود.
وی به کاروانسرای صفر خانی وسرای نو در ضلع شمال وشرق مسجد پیغمبر و واقع در راسته فلسطین ،اشاره و ابراز کرد: ورودی آن در کنار ورودی سرای قلمدانی واقع شده وبا مساحت 4 هزار مترمربع ، 165 باب حجره را در خود جای داده و در سال 77 به ثبت آثار تاریخی رسیده است، که در صدد مرمت آن نیز هستیم.
مدیر میراث فرهنگی همدان با بیان اینکه کاروانسراها بعلت قدمت تاریخی که داردو برای مردم وگردشگران داخلی وخارجی همدان دارای اهمیت است، افزود:براین اساس اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان همدان در سال های اخیر نسبت به مرمت وتعمیر برخی از این کاروانسراها اقدام کرده است که از جمله آن می توان به سرای گلشن ، شریفیه،سرای حاج صفرخان،سرای نو و سرای یعقوب یاری اشاره کرد.
مریم روانبخش ،رئیس کمیسیون اقتصاد، سرمایه گذاری و گردشگری شوراری شهر همدان هم گفت: باید با ایجاد زیر ساخت ها و جاذبه های گردشگری زمان ماندگاری مسافران و گردشگران در همدان را افزایش دهیم.
وی با اشاره به اینکه اقتصاد شهر همدان بر مبنای گردشگری تعریف شده است، ادامه داد: باید به سمت توجه به بافت های سنتی شهر حرکت کرده و از این ظرفیت برای رونق صنعت گردشگری بهره گرفت.
بیشتر بخوانید:با پایتخت گردشگری آسیایی در سال ۲۰۱۸ آشنا شوید + فیلم
روانبخش با بیان اینکه گردشگران خارجی به اماکن تاریخی و فرهنگی تمایل بیشتری دارند اظهار داشت:همدان دارای ظرفیت های تاریخی،فرهنگی وطبیعی است که می توان از آن برای جذب و ماندگاری گردشگران استفاده کرد.
رئیس گروه اقتصاد،سرمایه گذاری و گردشگری شورای شهر احیای بافت های تاریخی وفرهنگی را نیازمند همت وتعامل دستگاه های اجرایی از جمله میراث فرهنگی دانست وادامه داد: این موضوع باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
وی گفت: سراها وکاروانسراهای عنوان شده به علت قدمت تاریخی وکاربری آن برای مردم وگردشگران داخلی و خارجی همدان دارای اهمیت هستند.
کاروانسراها که خود به تنهایی گنجینه ای ارزشمند از دوران گذشته محسوب می شوند می توانند راه را هموار کنند و پذیرای گردشگران داخلی و خارجی باشند، اگر بتوان در دل حیاط این کاروانسراها یک مرکز سنتی ایجاد کرد، علاوه برجذب گردشگر،می توان معرفی چنین مکان هایی در دل بازار را داشت که هم بازاریان بتوانند هنگام استراحت بهره ببرند و هم افرادی که از بودن چنین مکان هایی لذت می برند.
حال که پایتخت ایران زمین در سال 2018 به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی معرفی شده است می طلبد با معرفی همه جانبه همدان بتوان این شهر تاریخی با قدمت بیش از 3هزارو100 ساله را به جهان معرفی کرد.
انتهای پیام/ج