مهران آزاد شد؛ قلب امام شاد شد

به گزارش خبرنگار حوزه  دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ هشت سال جنگ تحمیلی آمریکا به انقلاب اسلامی ایران با بازیگری صدام یکی از سخت ترین اقدامات یانکی ها بر علیه جمهوری اسلامی ایران بود. در آن روزها نه تهدیدی بود و نه تحریمی، عملیات نظامی مستقیم در دستور کار قرار گرفت و به بعثی‌ها اعلام شد. در این میان برخی روزها در تاریخ جنگ 8 ساله کشور با عراق هیچگاه از بین نمی‌رود، تاریخ هایی که که در آن رزمندگان اسلام کاری کردند کارستان، مانند آزادسازی مهران، خرمشهر، سومار، سوسنگرد و هزاران نقطه دیگر که بر تارک تاریخ ماندنی شد. 

تصرف فاو در عملیات والفجر 8 به دست رزمندگان اسلام شوک سختی به صدام و حامیانش وارد کرد. در پی این شکست مفتضحانه، دستگاه­های اطلاعاتی غرب و کمپانی ­های عظیم تسلیحاتی آمریکا، اروپا و شوروی کمک­ های آشکار و پنهان خود را به سوی بغداد سرازیر کردند. بغداد با کمک مشاوران خارجی، استرات‍ژی جدید نظامی خود را با عنوان «دفاع متحرک» پایه ریزی کرد. اولین قربانی دفاع متحرک، شهر مهران بود؛ شهری که هنوز زخم ­های گذشته ­اش التیام نیافته بود در 27 اردیبهشت ­ماه 1365 برای سومین بار به تصرف بعثی ­ها درآمد.

پس از اشغال مهران برخی شواهد نشان­‌دهنده این بود که دشمن از حملات زمینی خود دست برنداشته و همچنان در محورهایی خود را آماده تک می­ کند و شاید در صورتی که نیروهای خودی به دشمن فرصت بدهند، قصرشیرین و سپس سومار نیز مانند مهران به اشغال عراق در خواهد آمد. در صورت ادامه این روند، آثار و تبعات سیاسی نظامی نامناسبی برای کشور به رقم می ­خورد. همین ضرورت ­های سیاسی و نظامی برای اجرای عملیات بود که حتی امام خمینی (ره) را پی­گیر تسریع در آزادسازی مهران کرده بود تا جایی که ایشان مکرراً درباره مهران سؤال می­ کردند؛ به­ طوری که دو بار به مسؤلان جنگ فرمودند: «پس مهران چه شد؟»

مهران، شهر عشق و خون

زمانی که عراقی ها تبلیغات گسترده رسانه ای را پس از تصرف مهران آغاز کردند، امام خمینی (ره) این موضوع را از رسانه های بیگانه شنیده بود و متوجه شد که عراقی ها می خواهند عملیات جدیدی آغاز کنند؛ به همین علت به تعدادی از پرسنل سپاه که خدمت ایشان می رسند دستور می دهد و به آنان تکلیف می کند که مهران باید آزاد شود که متعاقب این فرمان صریح فرمانده کل قوا، 45 روز از این جریان نگذشت که نیروهای زیادی از لشکرهای سپاه در منطقه مستقر شدند.

«شهر مرزی مهران در اوایل جنگ همانند دیگر شهرهای مرزی مورد تجاوز همه جانبه دشمن بعثی قرار گرفت و در تاریخ 59/07/02 به طور کامل به تصرف نیروهای عراقی درآمد. بعثی ها با ورود به مهران تبلیغات گسترده ای انجام دادند و سعی کردند اشغال مهران را بزرگ نمایی و آن را در مقابل تصرف فاو قرار دهند و وانمود کنند که عملیات دفاع متحرک را انجام داده و موضوع تصرف مهران را در مقابل شکست و از دست دادن فاو قرار دهند و هدف آنها بیشتر تقویت روحیه نیروهای شکست خورده خود و برون رفت از لاک دفاعی و برگشتن به حالت آفندی بود.

ارتش عراق، ساعت یک بامداد 65/2/27، در منطقه مهران دست به تهاجم زد و شهر و حومه آن و برخی از ارتفاعات منطقه را تصرف کرد. در این زمان واحدهای ارتش، مرکب از 6 گردان پیاده و 2 گردان زرهی، مسئولیت خطوط پدافندی را در این منطقه به عهده داشت و نیروهای سپاه پاسداران نیز هنوز پشتیبانی از این منطقه را به طور کامل بر عهده نگرفته بود. منطقه عملیاتی این عملیات از جنوب به ارتفاعات قلاویزان، از شمال به ارتفاعات نمه کلان کوچک، از غرب به امتداد غربی ارتفاعات قلاویزان و پاسگاه مرزی بهران آباد، و از شرق به جاده مهران – دهلران منتهی می شد.

پس از اشغال مهران توسط ارتش بعثی، موانع متعددی توسط دشمن ایجاد شد. در محور شمالی (جاده ایلام – مهران و باغ کشاورزی) هفت ردیف مین همراه با کانال و بیش از پنج ردیف سیم خاردار رشته ای کار گذاشته شده بود. در محور میانی (حد فاصل رودخانه گاوی و جاده دهلران – مهران) به لحاظ کوهستانی بودن منطقه، استحکامات نسبتاً ضعیف بود. در محور جنوبی (ارتفاعات قلاویزان) سنگرهای کمین و در بعضی شیارها، یک ردیف سیم خاردار و مین وجود داشت.

منطقه مورد نظر برای عملیات، تحت مسئولیت لشکر 17 زرهی از سپاه دوم عراق بود. حفظ پدافندی این لشکر از رودخانه کنجاپنجم به سمت میان کوه امتداد می یافت. علاوه بر یگان های سازمانی این لشکر (تیپ های 70 زرهی، 59 زرهی و 705 پیاده) یگان های زیر نیز تحت امر آن بودند تا بتوانند راح‌تر مهران را اشغال کنند:

- تیپ های 433 ، 417 و 425 پیاده.
- تیپ 1 کماندویی و گردان کماندو لشکر 40 پیاده.
با شروع عملیات، یگان های زیر نیز وارد منطقه شدند:
- تیپ 1 مکانیزه، 4 و 5 پیاده، 3 نیروی مخصوص، 2 و 10 زرهی از گارد ریاست جمهوری.
- تیپ های 71، 72 و 3 پیاده از لشکر 35 پیاده.
- تیپ های 501، 113، 95، 118 و 108 پیاده.
- تیپ 24 مکانیزه.
- تیپ های 2، 3 و 5 کماندو، گردان کماندویی لشکر 20 پیاده و گردان کماندویی لشکر 2 پیاده.
- تیپ 65 نیروی مخصوص.
- گردان های 763، 110، 15، 766، 217، 238، 53، 247 و 489 توپخانه.

آغاز عملیات آزادسازی

مرحله اول عملیات آزادسازی مهران در ساعت 22:30 روز 65/4/9 با رمز یا ابا الفضل العباس(ع)، ادرکنی آغاز شد و نیروهای خودی در اغلب محورها خطوط دشمن را شکسته و تا قبل از روشنایی صبح ضمن انهدام بیش از 10 گردان پیاده عراق، اهداف مرحله اول و قسمتی از مرحله دوم عملیات را پس گرفتند.

ساعاتی بعد، دشمن با به کارگیری نیروهای احتیاط خود به محور امامزاده سید حسن پاتک زد که با مقابله قوای خودی خنثی شد. سپس، یگان های خودی با مشاهده از هم گسیختگی نیروهای دشمن، عملیات را – طی روز اول – بدون وقفه ادامه دادند. در شب دوم، کلیه یگان های عمل کننده ضمن پیشروی در باقی مانده محدوده مرحله دوم عملیات، تا قبل از روشنایی صبح، خط سراسری – از هرمزآباد تا شیار مگ سوخته – را کاملا تامین کرده و مقداری از محدوده مرحله سوم عملیات را نیز تامین کردند.

از آغاز روز دوم (1365/4/11) عملیات در کلیه محورها ادامه یافت و نیروهای رزمنده ضمن به اسارت درآوردن تعدادی از نیروهای دشمن، به باغ کشاورزی وارد شدند و سپس در حدود ساعت 12 این روز نیز شهر مهران آزاد شد. ساعت 6 صبح روز سوم، دو تیپ گارد ریاست جمهوری به ارتفاع 210 پاتک کرد، پس از یک درگیری سخت ارتفاع مذکور را تصرف کرد. به همین خاطر، نیروهای خودی مستقر در این منطقه حدود 200 متر عقب آمدند. در ادامه عملیات، رزمندگان از محورهای قلعه کهنه و فرخ آباد به طرف تپه های غلامی و پاسگاه دراجی حرکت کرده و ضمن پاکسازی کامل منطقه، تعداد زیادی از نیروهای دشمن را به اسارت درآوردند.

در جریان مرحله چهارم عملیات، که از ساعت 24 روز 12/4/1365 آغاز شد، با ورود قوای خودی به روستای فیروز آباد، دشمن عقب نشینی کرد. سپس، خاکریزی از فیروزآباد تا یال های ارتفاعات قلاویزان احداث کردند. درگیری، همچنان در اطراف ارتفاعات 223 ادامه داشت و دشمن، فشاری قابل ملاحظه در نقاط مختلف وارد کرده، تنها ارتفاعات فوق را در تصرف خود نگه داشته بود. حدود ساعت 7 صبح روز چهارم (13/4/1365) پاتک شدید دشمن روی ارتفاعات قلاویزان – به منظور تصرف قله 200 – شروع شد؛ اما با مقاومت و حملات پی در پی قوای خودی، این پاتک شکست خورد.

در روز پنجم، ارتفاع 210 مجددا به تصرف نیروی خودی درآمد و در سحرگاه روز ششم نیز رزمندگان در مرحله پنجم عملیات با حمله به ارتفاع 223، ضمن تامین اهداف تعیین شده، قرارگاه تاکتیکی لشکر 17 زرهی عراق را به تصرف درآوردند. در تاریخ 18/4/1365، علاوه بر تصرف باقی مانده یال های غربی ارتفاع 223، قرارگاه تاکتیکی تیپ 24 مکانیزه عراق منهدم و فرمانده آن به همراه تعدادی دیگر اسیر شد.

عملیات کربلای یک، پایانی بود بر استراتژی دفاع متحرک عراق و نیز نقطه شروع امیدوار کننده ای برای نیروهای خودی جهت انجام عملیات محدود ایذایی، ارتش تا بن دندان مسلح عراق در این عملیات به طرز عجیبی زمین‌گیر شد و همه سیاست های تهاجمی اش شکست خورد. ده روز جنگ و مقاومت در منطقه مهران با انهدام چندین تیپ و لشکر رژیم بعث به آزادسازی ۱۷۵ کیلومترمربع از خاک ایران و عراق، از جمله جاده دهلران ـ مهران ـ ایلام، شهر مهران و بیش از ۸ روستای اطراف آن، ارتفاعات حساس قلاویزان و «حمرین» خصوصاً بلندترین قلّه منطقه (قلّه۲۲۳) و دو پاسگاه مرزی منجر شد. همچنین عقبه­ های دشمن از جمله شهرهای «بدره» و «زرباطیه» در دید و تیر رزمندگان اسلام قرار گرفت؛ اما خون­ های پاکی نیز تقدیم اسلام شد. در این عملیات ۷۰۰ تن از نیروهای خودی شهید و ۴۵۰۰ تن مجروح شدند.

در میان شهدا نام سردار رضا دستواره قائم مقام لشکر27 محمدرسول الله، سردار امیر مسعودی یکتا فرمانده گردان المهدی حضرت سیدالشهدا، حجت الاسلام ملک زاده امام جمعه موقت کرج و سلمان ایزدبار جانشین گردان حمزه لشکر 10 سیدالشهداء (ع) به چشم می­ خورد.

جمهوری اسلامی ایران نماد امنیت در منطقه و حتی در جهان محسوب می‌شود، امنیتی که از فردای انقلاب اسلامی کلید برپایی آن توسط فرزندان انقلاب خورد و در این راه تا توانستیم هزینه دادیم، صیادها و باکری‌ها و همت‌ها تنها بخشی از این هزینه ها است که باید ارزش های آنها بیش از پیش شناخته شود. با وجود آشوب های بسیاری که دهه ها است در گوشه گوشه گوشه جهان در حال رخ دادن است و هر روز شاهد اتفاقات ناگوار هستیم، امنیت در مرزهای جمهوری اسلامی ایران به طور مداوم و یکنواخت جریان دارد و این امنیت مدیون خون شهدایی است که در این مسیر بر خاک افتادند.

انتهای پیام/