اما در این زمانه و با وجود اینکه امپراتوری عثمانی نزدیک به 100سال است که با اعلام حکومت جمهوری توسط مصطفی کمال آتاتورک به همان افسانه‌های قدیمی پیوسته است، به‌نظر می‌رسد با پیروزی حزب عدالت و توسعه و شخص رجب طیب اردوغان در انتخابات سراسری این هفته ترکیه، بار دیگر سلطانی تازه پیدا کرده و این‌بار بینندگان سریال حریم‌سلطان همانندی واقعی برای سلطان‌سلیمان پیدا کرده‌اند.
چرا عدالت و توسعه دائم می‌برد
شاید سوال اصلی برای شنوندگان خبر پیروزی اردوغان، دلیل موفقیت‌های ممتد وی و حزب عدالت و توسعه در طول ۱۶ سال اخیر باشد. واقعیت این است که اردوغان و حزب او میوه توفیقات اقتصادی دوره زمامداری‌شان در ترکیه را می‌چینند. توفیقاتی که با اصلاحات کمال درویش، وزیر وقت اقتصاد ترکیه بین سال‌های 2003 تا 2005 آغاز شد.
درویش با استفاده از موج حمایت اجتماعی ناشی از سقوط وحشتناک «لیر»، واحد پول ملی ترکیه، صدها قانون مزاحم را اصلاح و سازوکارهای جدیدی در حوزه حمایت از سرمایه‌گذاری به اجرا گذاشت. نتیجه این اصلاحات درخشان بود. با اصلاحات درویش، متوسط رشد اقتصادی بین سال‌های ٢٠٠٠ تا ٢٠١٠ به هفت درصد رسید و تورم به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد.
میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی مستقیم(IDE) در طول مدت 10 سال از 2.1 میلیارد دلار به نزدیک 20 میلیارد دلار رسیده و برخی از مهم‌ترین صنایع اروپایی ازجمله زیمنس، تاسیسات تولیدی خود را به‌منظور استفاده از نیروی ارزان ترک‌ها به این کشور منتقل کرده است. در سال 2003 مردم ترکیه رای به شخص اردوغان و حزب عدالت و توسعه را به‌عنوان بهترین راه برای مقابله با طبقه دیکتاتورهای نظامی و همپیمانان آنها می‌دیدند. حزب عدالت و توسعه می‌خواست نشان دهد که می‌تواند مسجد و مدیریت اقتصادی را با هم آشتی دهد و اردوغان توانست تصویر سیاستمداری مذهبی هماهنگ با دنیای مدرن را از خود ارائه دهد. به این ترتیب حزب عدالت و توسعه توانست قدرت خود را از ارائه تصویر حزبی مردمی که سیاست‌های لیبرالی را دنبال می‌کنند، به‌دست آورد.
فرسایش پیروزی اردوغان
با گذشت نزدیک به ۱۶ سال از اولین پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات سراسری ترکیه، همچنان این حزب و رهبرش با تکیه بر میراث گذشته خود پیشتاز است. ترکیه همچنان رشد بالای چهار درصد خود را حفظ کرده و در حال بهره‌برداری از موقعیت ممتاز خود در منطقه است. البته نمی‌توان از این واقعیت هم چشم‌پوشی کرد که سال‌های درخشان پیشین رو به افول بوده و تنها در ابتدای سال جاری میلادی ارزش لیر ترکیه نزدیک به 30 درصد کاهش پیدا کرده است. در کنار این سیاست منطقه‌ای اردوغان که با تکیه بر احیای نفوذ بر قلمرو سابق دولت عثمانی در شمال سوریه و عراق استوار بود به تنش‌های بی‌سابقه در این کشور و روابط ترکیه با همسایگان خود منجر شده است. انفجارهای مداوم و عملیات‌های انتحاری در استانبول و آنکارا که اغلب از سوی حامیان داعش انجام شد، صدها کشته و مجروح به‌جای گذاشت. زمانی که ترکیه احساس کرد دیگر در جنگ‌های نیابتی نمی‌تواند در مقابل دولت سوریه و همپیمانان وی به توفیق برسد و از سوی دیگر کانتون‌های مستقل کردی در شمال سوریه به استقلال نظامی و سیاسی نزدیک شده‌اند، ارتش ترکیه را به‌صورت مستقیم وارد خاک خود کرد. با این حال هنوز بخش زیادی از جامعه ترکیه، به اردوغان ایمان دارند.
آرای ترکیه در کجا متمرکز بود
همین اعتقاد به اردوغان و رقابت سرسختانه سایر احزاب با حزب عدالت و توسعه بود که مشارکت بی‌نظیر 85 درصدی در این انتخابات را به ارمغان آورد. در انتخابات ریاست‌جمهوری که رقابت بین اردوغان و محرم اینجه نامزد حزب جمهوری‌خواه خلق بسیار نزدیک بود، 50 میلیون و 700 هزار رای به صندوق ریخته شد که نزدیک به 26 میلیون رای به اردوغان رسید. محرم اینجه هم توانست نزدیک به 30 درصد کل آرا را به خود اختصاص دهد. در انتخابات پارلمانی نیز حزب عدالت و توسعه با کسب 42 درصد آرا توانست از 600 کرسی موجود نزدیک به 293 کرسی را به‌دست آورد. با این نتایج عملا زمینه برای تبدیل حکومت ترکیه به یک حکومت تک‌نفره فراهم شده است. نگاهی به‌نحوه ترکیب آرا در ترکیه نشان می‌دهد اردوغان همچنان در مناطق سنتی ترکیه ازجمله در قلب آناتولی، طرفداران سفت و سختی دارد. مناطقی که تفاوت اساسی با مناطق شهری و اروپایی ترکیه همچون استانبول دارد و اتفاقا در رسانه‌های جهانی نیز کمتر تصویری از آنها منتشر می‌شود. در کنار این، رقبای اردوغان اغلب در مناطق شهری و اروپایی ترکیه، همچون استانبول و ازمیر صندوق‌های رای را نصیب خود کردند. البته نمی‌توان منکر این ماجرا شد که اختلاف و چند دستگی رقبای اردوغان نقش اساسی‌ای در پیروزی وی داشت.
تا سال 2023 با اردوغان
اردوغان نظام پارلمانی را به یک نظام ریاستی تبدیل کرده است. در نظام جدید، اردوغان شخصا وزرا و معاونان را تعیین می‌کند و تنظیم بودجه، اعلام وضع فوق‌العاده و انحلال پارلمان را در دست دارد. نیمی از قضات دادگاه قانون‌اساسی را تعیین کرده و عملا ارتش را دست بسته نگاه می‌دارد. نظام ساختاری دولت نیز از سوی اردوغان به‌شدت تغییر داده شده است. از 26 وزارتخانه که در حیطه عملکرد و مدیریت نخست‌وزیر قرار داشته تنها 16 وزارتخانه باقی مانده است. بقیه وزرا یا نیازی به گرفتن رای از پارلمان ندارد یا به زیرمجموعه منتقل شده‌اند. حالا تا سال 2023 عملا اردوغان می‌تواند یکه‌تاز عرصه سیاسی باشد و در 100 سالگی اعلام حکومت جمهوری توسط کمال آتاتورک، خود را حاکم مطلق بداند.
منبع:فرهیختگان
انتهای پیام/