رقص برزیل با شیطان

به گزارش حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ " بعد از شنیدن نام فوتبال دست کم نام اولین کشوری که به ذهنمان متبادر می شود، کشور برزیل است. جایی که کودکان در کوچه پس کوچه های آن، حتی جوراب هایشان را گلوله می کنند و با آن فوتبال بازی می کنند و زندگیشان بدون فوتبال چیزی کم دارد.

بعد از اکتبر 2007 پس از این که فیفا میزبانی جام جهانی 2014 را به برزیل داد، همه خوشحال شدند که حق به حقدار رسید؛ اما از چند ماه قبل از زمان برگزاری مسابقات، خیابان ها مملو از تظاهرکنندگانی بود که عشق اولشان از کودکی فوتبال بود. "

«رقص برزیل با شیطان» کتابی است که ما را مجبور می کند نگاهی متفاوت به جام جهانی داشته باشیم. این کتاب که توسط دِیو رِزِن روزنامه نگار آمریکایی نوشته شده است، در ایام داغ بازی های جام جهانی خواندنی تر است. نویسنده کتاب اعتقاد دارد که در کنار هیجان و زرق و برق بازی ها، جام جهانی نیمه ی تاریکی هم دارد که کمتر دیده می شود. وی تلاش کرده است پشت پرده غیر انسانی این بازی ها را به خواننده نشان دهد.

رزن در نیمه ی اول کتاب خود که با عنوان فرعی «جام جهانی، المپیک و مبارزه برای دموکراسی» به چاپ رسیده است، تلاش کرده با بررسی تاریخ برزیل و افت و خیزهای سیاسی و اقتصادی آن، نگاه دقیقی بر علت محبوبیت این بازی داشته باشد. این نگاه موشکافانه تا جایی پیش می رود که حتی ریشه های اجتماعی انتخاب رنگ زرد برای لباس تیم ملی این کشور و سبک بازی خاص برزیلی ها را نیز بررسی می کند.

"بسیاری این استدلال نظری را مطرح کرده اند که چون فوتبال یک فضای تلفیقی بین نژادهای مختلف در جامعه ی نژادپرست برزیل ایجاد کرده بود، در این فضا اگر بازیکنان آفریقایی-برزیلی هر طور که شده با رقبایشان برخورد می کردند به دردسرهای زیادی می‌افتادند، مبادا که آنها بخواهند دست به اقدامات تلافی جویانه بزنند. همین موضوع سبکی از بازی فوتبال را پدید آورد که به نظر مردم هم از نظر زیباشناختی خوشایند است و هم کارآمد و موثر."

در نیمه ی دوم این کتاب نیز نویسنده با بررسی موردی تعدادی از جام های جهانی و مسابقات المپیک، سعی در آشکار کردن دست های پشت پرده ی نظام نئولیبرال دارد و نشان می دهد که مسابقات این چنینی چطور با استفاده از بهانه «قانون شرایط خاص» و به کمک «دکترین شوک» قوانین اساسی کشورها را دور می زند و تغییراتی را در جامعه و کشور ایجاد می کند که در شرایط عادی، امکان ایجاد چنین تغییراتی به نفع نظام نئولیبرال وجود ندارد. او با مشاهده ی عینی وضعیت کشورهای میزبان، نشان می دهد که چطور هزینه های بهداشت و حمل و نقل عمومی مردم این کشورها صرف ساخت ورزشگاه های لوکسی می شود که فقط در ایام این بازی ها کاربرد دارند و پس از آن عملاً بلا استفاده می مانند.

او همچنین فساد و حرص فیفا را آشکار می کند و نشان می دهد که این سازمان با رشوه و زد و بند و همکاری رسانه های جریان اصلی، چطور مانع از دیده شدن تظاهرات مردمی و جنایات جنگی در دوره ی این بازی ها می شود. او این بازی ها را عاملی می داند که باعث نابودی مردم مظلوم و ضعیف دنیا شده است، به طوری که کسی هم متوجه نشود و خم به ابرو نیاورد. او فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) و کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) را به مثابه شرکت‌هایی تجاری معرفی می‌کند که برای سوداندوزی خود، مردم ضعیف کشورهای هدف را له کرده و با بستن چشمهای خود بر اتفاقات این کشورها، تنها به فکر افزایش درآمد خود هستند.

گفتنی است؛ کتاب «رقص برزیل با شیطان» با ترجمه ی علی عرب زاده توسط نشر اسم به چاپ رسیده است.

یادداشت از محمدعلی شفیعی

دانشجوی ارشد مطالعات آمریکای دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران

انتهای پیام/