به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ واژه هیجان که با واژه‌های شور، احساس و عاطفه شباهت زیادی دارد، به معنای هر نوع برانگیختگی ذهن، بدن و بخشی از وجود ما است، چرا که انسان‌ها در طول زندگی با احساسات مختلفی درگیر می‌شوند که برخی از این احساسات مثل شادی و عشق، خوشایند و انرژی‌بخش است و برخی دیگر مثل ترس، خشم و غم، ناخوشایندند.
مریم مجد کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با بیان اینکه انسان‌ها برای مقابله با موقعیت‌های تنش زا و کشمکش‌های زندگی نیاز به آموختن برخی مهارت‌ها دارند، گفت: این باور شایع وجود دارد که ما اغلب از سوی دیگران و یا محرک بیرونی برانگیخته می‌شویم و احساسات ناخوشایندی به ما دست می‌دهد، اما واقعیت این است که گاهی این موضوع از جانب دیگران آغاز می‌شود، اما این خود ما هستیم که می‌توانیم آتش را شعله‌ور‌تر کرده و یا آن را خاموش کنیم؛ به عبارت دیگر، محیط، محرک و حوادث ناخوشایند، به تنهایی مهم نیستند، بلکه نوع نگرش، افکار و برخورد ما با آن‌ها است که واکنش‌های احساسی مختلف را در ما به وجود می‌آورد.
وی، احساسات را نه تنها در پویایی زندگی ما، بلکه در برقراری ارتباط یک فرد با محیط، موثر دانست و افزود: در هنگام مواجهه با رویداد‌های ناخوشایند، افکار خاصی در ذهن فعال می‌شوند که بر حسب نوع نگرش و سبک زندگی در افراد مختلف، متفاوت است.
این کارشناس سلامت روان، از «هوش هیجانی» به عنوان یک توانمندی نام برد که به کمک آن بتوانیم در هنگام مواجهه با سختی ها، ناکامی‌ها و تلخی‌های زندگی، هیجانی را بروز دهیم که متناسب با واقعیت باشد.
وی، تصریح کرد: هوش هیجانی توانایی فرد در حفظ انگیزه خود، پایداری در مقابل ناملایمات، مدیریت تکانه‌های خود و به تعویق انداختن کامیابی ست و شواهد بسیاری ثابت می‌کند افرادی که مهارت هیجانی دارند، یعنی احساسات خود را درک و به طرز اثربخشی با آن برخورد می‌کنند، در هر حیطه‌ای از زندگی ممتاز هستند.
مجد، به پنج حیطه در هوش هیجانی اشاره کرد و ادامه داد: «شناخت عواطف شخصی یا خودآگاهی هیجانی» به این معنا است که بتوانیم هر احساس را به همان صورتی که هست، بشناسیم، «به کار بردن درست هیجان ها» نیز به معنی تنظیم احساسات در موقعیت‌های مختلف و «رهبری هیجان ها» نیز یعنی بتوانیم بروز هیجان‌ها را به تاخیر بیندازیم که کامرواسازی و فرونشاندن تکانش‌ها نیز جزو این بخش است.
«شناخت عواطف دیگران» به معنی همدلی و توانایی اتکا بر خودآگاهی عاطفی به عنوان یک اصل مهارت ارتباط با مردم است و «حفظ ارتباط ها» به عنوان بخش عمده‌ای از هنر برقراری ارتباط و مهارت مدیریت عواطف دیگران، برانگیختن احساسات دیگران و اثربخشی بر آنان، دیگر حیطه‌های هوش هیجانی بود که این کارشناس سلامت روان معرفی کرد.
وی، همچنین به مبحث راهبرد‌های مدیریت احساسات ناخوشایند پرداخت و بکار بردن «راهبرد‌های شناختی» و «راهبرد‌های رفتاری» را در این زمینه موثر دانست.
کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه در مورد «راهبرد‌های شناختی» بیان کرد: نخستین قدم در مهار احساساتی مثل غم، عصبانیت و ترس این است که نسبت به احساسات خود شناخت داشته باشیم و به خودآگاهی هیجانی دست پیدا کنیم؛ هر فردی متناسب با باور‌ها و اعتقاداتش، موقعیت‌های مختلف را در ذهن خود پردازش می‌کند و شناخت غلط، سبب بروز احساسات ناخوشایند و بروز رفتار‌های نامناسب می‌شود.
وی «راهبرد‌های رفتاری» را برای خنثی کردن محرک‌ها و تجربیات ناخوشایند مناسب دانست و گفت: در این زمینه با رفتار‌های «بلند مدت» که سبک زندگی فرد را تغییر دهد و در طولانی مدت به مدیریت هیجان کمک می‌کند و «کوتاه مدت» که برای مدیریت هیجان‌های لحظه‌ای موثر است، می‌توان احساسات ناخوشایند را کاهش داد.
انجام «ورزش‌های هوازی» مانند دویدن، شنا کردن، پیاده‌روی، رزمی و دوچرخه‌سواری از جمله توصیه‌های این کارشناس سلامت روان بود و گفت: این روش به دلیل تنظیم ضربان قلب، تنفس و متابولیسم عضلات، روش بسیار خوبی برای آرام سازی عضلانی است که در دراز مدت باعث افزایش توانایی خنثی کردن احساسات ناخوشایند می‌شود.
وی، «پیش بینی کردن» را از دیگر شیوه‌های رفتاری بلندمدت عنوان کرد که با پیش بینی نتایج رفتار‌های خود و تاثیر آن بر روی دیگران همراه است.
به گفته این کارشناس سلامت روان، «آرام سازی» یکی از بهترین راه‌های مدیریت احساسات و هیجانات خویش است که فعالیت بدنی را کم، ضربان قلب را کندتر و تنش عضلات را کمتر می‌کند.
وی افزود: در این روش، عضلات به مدت پنج ثانیه منقبض و سپس، عضلات به ترتیب شامل دست، شانه‌ها، گردن، سر و اجزای صورت، سینه و تنفس، کمر، شکم و پا‌ها به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه به آرامی رها می‌شوند.
«مجد» با بیان اینکه شیوه‌های رفتاری «کوتاه مدت» نیز زمانی استفاده می‌شود که فرد به خودآگاهی هیجانی دست یابد و بداند که در آن لحظه چه احساسی دارد، اضافه کرد: «گفتن عبارت ایست» راهکاری در این زمینه است، این فرمان باعث می‌شود از اسیر بودن احساساتمان رهایی یابیم و موقعیت را بهتر ارزیابی کنیم، «تنفس عمیق» هم در این زمینه موثر است؛ بنابراین باید از چگونگی تنفس خود آگاه بوده و تنفس آرام و عمیق داشته باشیم، با این عمل ساده به طور طبیعی می‌توان ضربان قلب و فعالیت ذهن را آرام کرد.
این کارشناس سلامت روان، «به تاخیر انداختن واکنش به هیجانات خود» را نیز موثر دانست و بیان کرد: سعی کنیم برای مدت کوتاهی به موضوعی که باعث آشفتگی ما شده فکر نکنیم، زیرا در چنین شرایطی ذهن قدرت تصمیم گیری صحیح را ندارد، «ثبت عواطف و احساسات در دفترچه یادداشت روزانه»، «شمردن اعداد در زمان عصبانیت و خشم»، «تلقین جملات مثبت» و «خواندن یک بیت شعر یا جمله» دیگر راهکار‌های اثربخش در این زمینه است؛ همچنین «ترک موقعیت» نیز می‌تواند موثر باشد، سعی کنیم به هیجانات خود مسلط باشیم، زیرا هنگامی که با دیگران هستیم زمان مناسبی برای ابراز هیجانات شدید نیست، بنابراین از دیگران پوزش بخواهیم و برای زمانی موقعیت را ترک کنیم.
انتهای پیام/ن