آدمی پیوسته در معرض شرایط و انتخاب‌های مختلفی قرار می‌گیرد که سبب می‌شود اندکی تامل و فکر کند تا بتواند بهترین راه ممکن را پیدا کرده و موفق شود، البته در برخی موارد گرفتن مشاوره از سایرین و بقولی افرادی که پیش‌تر چنین تجربه مشابهی را داشتند بد نیست و می‌تواند کمک خوبی در راه رسیدن به مقصد محسوب شود.
یکی از این شرایط و انتخاب‌هایی که شاید هر کسی را درگیر خود کند مساله ازدواج و ملاک‌های مدنظر افراد برای این امر است که باید منطقی و بنیانی باشد.
در این مطلب قصد داریم تا گریزی به ملاک‌ها و شروط کلی ازدواج و ملاک‌های انتخاب همسر از منظر قرآن و روایات ائمه بزنیم تا شاید نقطه‌ای را در ذهن شما روشن نماییم، پس با باشگاه خبرنگاران جوان همراه باشید.
امام صادق (ع) درباره اهمیت توجه به ملاک‌های انتخاب همسر فرمودند:
«انظر این تضع نفسک و من تشرکه فی مالک و تطلعه علی دینک و سرک؛ خوب دقت کن که خودت را در کجا می‌نهی و چه کسی را در مالت شریک می‌گردانی و بر دین و اسرارت آگاه می‌سازی.»
بیشتر بدانید: چه کار کنیم پسری به ما علاقمند شود؟!
و نیز فرمودند: «انما المرائة قلاده فانظر ماتتقلد؛ زن به منزله گردنبندی است که به گردن می‌افکنی، سپس مراقب باش که چه چیزی را به گردن می‌افکنی.»
این ملاک‌ها هم باید در مورد مردان باشد و هم درباره زنان، چنین نیست که تنها زنان باید این صفات و ویژگی‌ها و ملاک‌ها را دارا باشند و مردان از آن مستثنا شوند.
ملاک ها
متون دینی ما، اولین و مهمترین ملاک در انتخاب همسر را دینداری معرفی کرده است.
قرآن کریم در همین زمینه می‌فرماید: «ولا تنکحوا المشرکات حتی یومن ولامه مؤمنه خیر من مشرکه ولو اعجبتکم و لا تنکحو المشرکین حتی یومنوا و لعبد مؤمن خیر من مشرک ولو اعجبکم اولئک یدعون الی النار واللّه یدعو الی الجنه؛ با زنان مشرک تا زمانی که ایمان نیاورده اند ازدواج نکنید.
اگر چه بخاطر مال یا جمال و مقام (موقعیت)، شما را به شگفتی آورند و زنان خود را به ازدواج مردان مشرک و بت پرست تا ایمان نیاورده اند در نیاورید اگر چه (مال و زیبایی و موقعیت) آنان شما را به شگفتی آورد (زیرا) آن‌ها شما را به سوی آتش دعوت می‌کنند و خداوند شما را دعوت به بهشت و آمرزش می‌نماید.»
امام صادق (ع) می‌فرماید:
«اگر مرد با زنی برای جمال یا مال ازدواج کند به همین امر واگذار می‌شود، ولی اگر برای دیندار بودن او ازدواج کند خدا مال و جمال را نیز نصیبش می‌گرداند.»
و نیز رسول خدا (ص) می‌فرماید:
«هر کس با زنی برای مالش ازدواج کند خدا او را به همین امر واگذار می‌نماید و هر کس که برای جمالش ازدواج کند به چیزی می‌رسد که از آن کراهت دارد و هر کسی که برای دینداری ازدواج کند خداوند هر سه را برایش جمع می‌کند.»
از این آیه و روایات بخوبی استفاده می‌شود کسانی که درصدد انتخاب همسر هستند باید ایمان و دینداری را به عنوان شرط اصلی و ضروری محسوب بدارند و برای یافتن آن کمال سعی و جدیت را به عمل آورند. والدین پسر و دختر نیز باید در انتخاب همسر برای فرزندان خود موضوع ایمان و دیانت و تقید به ضوابط و مقررات شریعت را شرط اساسی بدانند و دریافتن چنین فردی به پسر و دخترشان کمک نمایند.
بعد از دینداری، عقل و زیرکی از مهمترین معیار و ملاک یک همسر خوب محسوب می‌شود، اداره و تداوم و پیمودن راه راست و حل مشکلات زندگی کار آسانی نیست. اگر دو همسر با هم تفاهم داشته باشند و موقعیت یکدیگر و شرایط و امکانات زندگی را خوب درک کنند، می‌توانند زندگی را بر پایه صحیحی استوار سازند و به انجام وظیفه مشغول باشند و به کانون خانواده صفا و محبت و گرمی دهند و با عقل و درایت مشکلات را حل و فصل کنند. همسر عاقل امکانات خانواده و شرایط و اوضاع زندگی را خوب درک می‌کند، توقعات بیجا و بلندپروازی ندارد تا همسرش را در فشار قرار دهد. اکثرا اختلافات خانوادگی و کشمکش‌های زندگی معلول جهالت و نادانی زن و شوهر، یا یکی از آن‌ها می‌باشد؛ زوجین هر چه عاقل‌تر باشند بهتر می‌توانند همسرداری کنند و وسیله آسایش و خوشی همدیگر را فراهم سازند و از اختلافات و مشکلات بکاهند. همسر عاقل، گذشت و بردباری دارد و با بهانه‌های کوچک و جزئی زندگی را متلاشی نمی‌سازد.
بیشتر بدانید: معیارهای نادرست انتخاب همسر
به علاوه، عقل و هوش زن و شوهر در فرزندان نیز تأثیر دارد، فرزندان خانواده خوش فهم و باهوش، غالبا زیرک می‌شوند، و برعکس حماقت و نادانی پدر و مادر نیز در فرزند تأثیر دارد، همسر باهوش و عاقل بهتر می‌تواند نسبت به تعلیم و تربیت فرزندانش انجام وظیفه نماید. باری عقل و درایت یکی از معیار‌ها و ملاک‌های مهم و بسیار با ارزش محسوب می‌شود که به هنگام گزینش همسر باید کاملاً مورد توجه قرار بگیرد.
امام علی (ع) می‌فرماید:
«ایاکم و تزویج الحمقاء فان صحبت‌ها بلاء و ولد‌ها ضیاع؛ با انسان احمق و نافهم ازدواج نکنید، زیرا معاشرت با او بلایی است عظیم و فرزندانش نیز ضایع خواهند شد.»
همچنین رسول خدا (ص) به حضرت علی (ع) فرمودند:
«یا علی لا فقر اشد من الجهل و لا مال اعود من العقل؛ یا علی! هیچ فقری بدتر از نادانی و جهالت نیست و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست.»
و نیز امام صادق (ع) می‌فرماید:
«العقل دلیل المؤمن؛ عقل دلیل و راهنمای مؤمن است.» از این روایات بخوبی استفاده می‌شود که عقل و هوش از بزرگترین معیار‌ها و ملاک‌هایی است که در انتخاب همسر باید مورد توجه دختر و پسر باشد.
سومین معیار و ملاک در انتخاب همسر اخلاق حسنه است و این مطلب را می‌توان از قرآن کریم و روایات معصومان (ع) بخوبی استفاده کرد.
قرآن کریم می‌فرماید:
«فانکحوا ما طاب لکم من النساء؛ با زنان پاک ازدواج کنید.»
همچنین رسول خدا (ع) می‌فرماید:
«اذا جائکم من ترضون خلقه و دینه فزوجوه الا تفعلوه تکن فتنه فی الارض و فساد کبیر؛ اگر کسی به عنوان خواستگاری به نزد شما آمد که خلق و دینش را می‌پسندید با او ازدواج کنید و اگر به این دستور عمل نکنید. فتنه و فساد بزرگی در زمین به وجود خواهد آمد.»
و نیز در روایات دیگر می‌فرماید:
«زوج‌ها من رجل تقی فانه ان احب‌ها اکرم‌ها و ان ابغض‌ها لم یظلمها؛ دخترت را به ازدواج انسان متقی و پرهیزکار در آور، زیرا اگر دخترت را دوست داشته باشد او را اکرام و احترام می‌کند و اگر نسبت به او بغض داشته باشد به او ظلم نمی‌کند.»
حسین بشار واسطی می‌گوید:
«به امام رضا (ع) نوشتم، یکی از خویشاوندان از دخترم خواستگاری کرده است، اما بد اخلاق است امام (ع) فرمود: «اگر بد اخلاق است دختر به او نده.»
زن و شوهر یک عمر در کنار هم اند و ارتباط کلامی و غیر کلامی فراوانی با هم دارند. بدین روی اخلاق حسنه و خوش رفتاری و نیک گفتاری در همه زندگی‌ها بسیار ضروری است و بدون آن زندگی بی روح و خسته کننده خواهد بود.
زندگی با زن و مردی دارای کمالات و زیبایی، اما بد اخلاق و بد رفتار و تندخو، رنج آور خواهد بود و انسان هر روز آرزوی مرگ می‌کند.
بیشتر بدانید: ملاک های انتخاب همسر؛ دینداری و اخلاق + تصاویر
زیرا دیدن حالات و رفتار و مشاهده گفتار‌های تند و خشن او از تحمل هر انسان صبور و شکیبایی خارج است بنابراین شرط اساس زندگی سالم، صمیمی، با نشاط و با صفا، داشتن همسری خوش اخلاق و عفیف و نیک گفتار است.
از جمله ملاک‌های بسیار مهم و ضروری در انتخاب همسر، عفت و پاکدامنی است.
اگر به قرآن کریم و روایات معصومان مراجعه کنیم بخوبی می‌فهمیم که آنان به عفت و پاکدامنی تأکید فراوان می‌کردند.
قرآن شریف در همین زمینه می‌فرماید:
«الزانی لاینکح الا زانیه او مشرکه و الزانیه لا ینکح‌ها الا زان او مشرک و حرم ذلک علی المؤمنین؛ مرد زناکار جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نمی‌کند، و زن زناکار را جز مرد زناکار یا مشرک، به ازدواج خود در نمی‌آورد، و این کار بر مؤمنان حرام شده است.»
بنا بر روایت خداوند متعال می‌فرماید: «وقتی اراده کنم که خیر دنیا و آخرت را برای یک مسلمان جمع کنم قلبی خاشع و زبانی ذاکر و تنی صابر بر بلا به او عطا می‌کند و همسری به او می‌دهم که از نگاه کردن به وی شادمان شود، و آن زن در غیاب شوهر از نفس خودش و مال شوهرش نگهداری کند.»
همچنین امام صادق (ع) می‌فرماید:
«کفو بودن در این است که عفیف باشد و از امکانات اقتصادی نیز برخوردار باشد.
امام صادق (ع) درباره پاکی درونی و منش زنان در سرنوشت و تربیت بهتر و برتر کودکان فرموده است: «طوبی لمن کانت امه عفیفه؛ خوشا به حال کسی که مادرش پاکدامن باشد.»
در فرهنگ دینی و سفارش پیشوایان معصوم (ع) که اینقدر به پاکی و عفت مردان و زنان تأکید شده است برای آن است که اگر پدر و مادر بد رفتار و ناپاک باشد و توجه به دستورات شرعی نداشته باشند، در اخلاق و روش کودک اثر نامطلوبی برجای خواهد گذاشت و اغلب کودکان و بخصوص دختران قدم جای قدم مادران می‌گذارند.
پنجمین ملاک در انتخاب همسر اصالت و شرافت خانوادگی است که باید مورد توجه قرار بگیرد در همین زمینه قرآن کریم می‌فرماید:
«والبلد الطیب یخرج نباته باذن ربه والذی خبث لایخرج لا نکدا؛ سرزمین پاکیزه (و شیرین) گیاهش به فرمان پروردگار می‌روید، اما سرزمین‌های بد طینت (و شوره زار) جز گیاه ناچیز و بی ارزش از آن نمی‌روید.»
بیشتر بدانید: دختران امروز چه پسرانی را برای ازدواج می پسندند؟
همچنین رسول خدا (ص) می‌فرماید:
«ای مردم از گیاهانی که بر مزبله‌ها می‌روید اجتناب نمایید، گفته شد: یا رسول اللّه مقصود شما از گیاه و سبزی که بر مزبله می‌روید چیست؟ زن زیبایی که در خانواده پست و فرومایه پرورش می‌یابد.»
بنابراین باید در انتخاب همسر بسیار دقت کرد و از خانواده دارای کرامت و شرافت و اصالت همسر را برگزید.
در غیر این صورت آثار منفی رشد و تربیت خانوادگی در آینده زندگی مشترک و نسل آینده تأثیر زیادی برجای خواهد گذاشت.
پیامبر اسلام فرمودند:
«وانظر فی‌ای نصاب تضع ولدک فان العرق دساس؛ بنگر که فرزند خود را در چه مکانی قرار می‌دهی، زیرا رگ و ریشه در فرزند اثر می‌گذارد.»
و نیز فرمودند: «تزوجوا فی الحجرالصالح، فان العرق دساس؛ با خانواده‌ای خوب و شایسته وصلت کنید، زیرا خون اثر دارد.»
در ازدواج باید به نکات اصلی بسیار اهمیت بدهیم و نکات دیگر اگر چه مثل معیارهای کلیدی نیست، امّا نمی‌توان از آن‌ها نیز غافل بود، ولی نباید ملاک‌های فرعی را به عنوان اصل نگاه کرد به عنوان مثال نباید به زیبایی به عنوان یک معیار اصلی نگاه کرد.
چرا که زیبایی در سن جوانی باقی می‌ماند و با زوال آن نیز زندگی رو به سردی پیدا می‌کند، ولی ایمان و اخلاق نیکو تا ابد پایدار است.
در انتخاب همسر نباید به یک بعد نگاه کردن باید بین صفات او معدل گیری کنیم اگر که معیارهای اصلی او معدل او را بالا کشید به نظر مورد مناسبی برای ازدواج می‌باشد (چرا که اغلب از نظر زیبایی متوسط هستند عده‌ای خیلی کم یا خیلی بدقیافه اند یا خیلی زیبا) گاهی ممکن است فردی دیگر پیدا شود که معیار اصلی (ایمان، عفت، اخلاق) را نداشته باشد، ولی زیبایی اش بالا باشد که این فرد شایسته همسری را ندارد، چون معیار اصلی اخلاق و ایمان را ندارد.
برخورداری از علاقه‌های مشترک
داشتن فعالیت‌های مشترک یا سرگرمی‌های مشترک
ببینید: کدام دختر یا پسر برای ازدواج مناسب‌تر است؟ + فیلم
اظهار محبت نسبت به همدیگر
اعتماد داشتن به یکدیگر
- رد نکردن یا کمتر رد کردن انتخاب همدیگر
موفقیت در روابط جنسی
داشتن زمینه‌های خانوادگی همسان
احترام به عقاید و دوستان و آشنایان همدیگر
انتهای پیام/
2. با حیا باشد.