سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد؛

مدرک یا مهارت؛ جوانان و بازار کار به کدام نیاز دارند؟

داشتن یک برگه کاغذ به نام مدرک تحصیلی این روزها موجب شده تا هر شخصی بدون داشتن مهارتی، در هر پست و مقامی که می‌خواهد بنشیند.

به گزارش، خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ «مدرک گرایی» پدیده‌ای است که این روزها منجر شده تا جوانان و دانشجویان ایرانی به کاغذی تمایل پیدا کنند که پس از گذراندن یک دوره تحصیلی در دانشگاه، آن را از محل تحصیل خود دریافت می‌کنند.

این روزها جوان ایرانی با داشتن تمایل به مدرک گرایی دیگر به دنبال کسب علم به معنای واقعی آن نیست و تنها هدف او از ادامه تحصیل، دستیابی به مدرک است. حال کسب نمره قبولی جای خود را به علم آموزی داده است و دانشجویان تنها به کسب نمره‌ای که تنها منجر به قبولی آن ها شود، اکتفا می‌کنند.

امروزه هر دانشجویی با هر ضریب هوشی می‌تواند به دانشگاه برود و مدرک تحصیلی مد نظر خود را کسب کند. به نظر می‌رسد که پدیده مدرک گرایی طی چند سال اخیر رشد قابل توجهی کرده و در میان اقشار مختلف جامعه رواج یافته است، چرا که در گذشته رقابت برای ورود به دانشگاه و عرصه علم آموزی تنگاتنگ بود و متقاضیان به راحتی نمی توانستند از مرحله سختی به نام کنکور عبور کنند.

حال باید از خودمان بپرسیم که چرا مدرک گرایی در میان ما ایرانیان مد شده است و یا اینکه چرا باید دست کم هر شخصی در جامعه ما باید مدرک لیسانس داشته باشد؟

برای یافتن جواب این سوال‌ها به یکی از دانشگاه‌های شهر تهران سری زدم و با چند تن از دانشجویان این دانشگاه به گفتگو نشستم.

 از حمیدرضا که یکی از دانشجویان این دانشگاه بود، پرسیدم: شغلت چیست؟، او با لبخندی سرد جواب داد: شغل؟ شغل من و امثال من فقط گذران عمر است. به امید یافتن شغل و کسب درآمد ۴سال درس خواندم و لیسانس گرفتم و بعد از گذشت ۲ سال هم مدرک ارشد خود را از دانشگاه گرفتم و بعد از آن هم به خدمت سربازی رفتم، اما آب از آب تکان نخورده است.

در این میان محمود که دکتری جغرافیای طبیعی داشت، گفت: ای کاش وقت خودم را تلف نمی‌کردم و تا دیپلم را گرفتم، به سربازی می‌رفتم و بعد از آن کار فنی یاد می‌گرفتم. اکنون یک نقاش یا یک سفیدکار آن چنان درآمدی دارد که صدتا مدرک دکتری هم آن درآمد را ندارد.

یاسین که تازه مدرک ارشد خود را گرفته بود، گفت: برادر من مدرک دیپلم دارد، اما کار او مکانیکی و تعویض روغن است، کمترین درآمد او روزانه ۲۰۰ هزار تومان است. بدون اینکه مدرک خاصی داشته باشد، اما مهارت مکانیکی را دارد. ای کاش به جای این همه درس خواندن، دنبال یک «مهارت» بودیم که بشود از آن استفاده کرد.

مدرک گرایی، سیاست چند دهه کشور بود که هر شخصی برای انتخاب شغل خود باید مدرک تحصیلی مربوطه را کسب می‌کرد. این سیاست باعث شد که بیشتر جامعه و به خصوص جوانان به سمت مدرک گرایی سوق پیدا کنند.

مدرک گرایی چیست؟ چه اهمیتی دارد؟ آیا داشتن یک برگ کاغذ این همه می‌تواند مهم باشد؟ از همه این‌ها گذشته، مدرک داشتن هم یک نوع تلاش تلقی می‌شود، یعنی هرکس مدرک بالاتری دارد، کلاس بیشتری دارد. شخصی 4 سال یا بیشتر زمان صرف می‌کند تا یک برگ کاغذ را به دست آورد. کاغذی که مدرک نامیده می‌شود.

در سیستم آموزشی کشور ما  اگر دانشجویی حتی در طول ترم هم درس  نخوانده باشد، چند روز قبل از امتحان هم می‌تواند  با خواندن،  چند برگ کاغذ یا صرفا کتابی که  معرفی شده است،  از پس آزمون مورد نظر برآید.

در این نوع سیستم آموزشی قطعا دانشجو با  روحیه مدرک گرایی پرورش پیدا خواهد کرد و میل محض به مدرک از آن جهت که دیگر به دنبال کیفیت علم آموزی نخواهد بود و صرفا اهداف خود را در جهت رسیدن به مدرک تعیین  می‌کند، در جوان ایرانی پرورش می‌یابد. شاید باید گفت که یکی از عوامل مهم مدرک گرایی یا  بی سوادی علمی همین موضوع تعداد زیاد دانشگاه ها در کشور است که در ابتدای گزارش نیز به آن اشاره شده است.

حدود 10 تا 15 سال گذشته با وجود تنها یک دانشگاه که همان دانشگاه دولتی بود، رقابت تنگاتنگی میان افراد برای ورود به دانشگاه وجود داشت و در نتیجه هم سواد این مدرک و هم مهارت آن وجود داشت، اما امروزه تعداد بسیار و تنوع دانشگاه‌ها مانند غیردولتی، پیام نور، غیر انتفاعی و دانشگاه آزاد باعث شده که عملا هیچ رقابتی برای ورود به دانشگاه وجود نداشته باشد.

شاید یکی دیگر از عوامل مهم  در امر مدرک گرایی توجه به این قضیه باشد  که شغل و آینده شغلی ما مرهون همین برگه کاغذ است. پس نمی‌توان به راحتی از کنار آن رد شد. گاهی مدرک دانشگاهی برای فرد شأن و جایگاه اجتماعی می‌آورد، بدون اینکه حتی ذره‌ای علم و دانش پشت آن باشد، چراکه این روزها رسیدن به این برگ کاغذ، بسیار راحت است و به همین دلیل تمایل افراد برای دستیابی به این برگه کاغذ روز به روز بیشتر می‌شود.

سیاست‌های چند دهه گذشته برای به دست آوردن جایگاه اشخاص، مدرک بوده است و نه مهارت. همین موضوع باعث شد که جامعه به سمت مدرک گرایی سوق پیدا کند و این فرهنگ در میان اقشار مختلف جامعه باب شود. به طوری که اگر فردی مدرک لیسانس داشته باشد به او یک نمره و عدد را می‌دهیم و اگر دیپلم داشته باشد یک عدد و نمره دیگر را به او اختصاص می‌دهیم.

چه بخش های خصوصی و دولتی در دراز مدت به مردم پیامی داده اند که به دنبال مدرک بروید. امروزه اینکه به دنبال آدم متخصص باشیم، به ندرت پیدا می شود.

اسماعیل ظریفی آزاد، مدیر کل روابط کار و جبران خدمت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفتگو با خبرنگارحوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛  با اشاره به اینکه، در گذشته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نظام ارزیابی و طبقه بندی مشاغل داشته است، اظهار کرد: در این نظام اولویت و اهمیت با مدرک تحصیلی بوده است، یعنی اشخاص با داشتن مدرک تحصیلی، امتیازی را کسب کرده و از حقوق و مزایای شغل مدنظر بهرمند می‌شدند.

ظریفی آزاد، افزود: در بخش دولتی هم تقریبا همین طور بود، اکنون هم این موضوع وجود دارد که اگر شما برای یک شغل کارشناس باشید، باید مدرک تحصیلی لیسانس داشته باشید، به محض گرفتن مدرک تحصیلی، در جایگاه مورد نظر خود استخدام خواهید شد. حال این مسئله طی زمان نسبتا طولانی چند دهه گذشته، این پیام را به جامعه داده است که به  دنبال مدرک باشید و اگر در شغلی که مشغول به کار هستید، مدرک داشتید از حقوق و مزایای آن بهرمند می‌شوید که همین رفتار باعث ایجاد مدرک گرایی در جامعه شد.

وی با بیان اینکه تا زمانی که افراد بر اساس مدرک تحصیلی استخدام می‌شوند، به تنها چیزی که عملا به آن توجه نمی‌شود، میزان کارآیی و بهره‌وری آن‌ها است، افزود: ایران از جمله کشورهایی است که بیشترین مدرک دکتری را دارد. از سال 1390، بازاندیشی و بازنگری در نظام طبقه بندی مشاغل و جبران خدمت در وزرات کار را آغاز کرده‌ایم. در این میان یکی از مهم ترین موضوعاتی که برای وزارت کار مطرح شده، این مسئله است که اولویت را از مدرک تحصیلی به سمت مهارت گرایی تغییر دهیم.

اولین گام به سمت مهارت گرایی

مدیر کل روابط کار و جبران خدمت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با تاکید بر اینکه، اولین گام برای سوق دادن به سمت مهارت گرایی، تغییر دادن زمینه‌های قانونی و مقررات  است، تصریح کرد: بر اساس، ماده 48 قانون کار که آیین نامه نظام ارزیابی و طبقه بندی مشاغل است، الزام دخالت تام و تمام مدرک تحصیلی را از دوش کارفرمایان برداشته ایم و در حال حاضر کارفرمایان می‌توانند نظام مزدی داشته باشند که به جای اینکه اولویت را به مدرک تحصیلی بدهند، اولویت را به مهارت دهند.

ظریفی آزاد خاطرنشان کرد: وزارت کار این زنجیر را باز کرده است. آیا  این بدان معنا است که همه کارفرمایان به سمت مهارت گرایی رفته‌اند؟ خیر، هنوز راه درازی در پیش داریم، چرا که در طول 40 سال فرهنگی را درست کرده ایم و موضوع مدرک گرایی در ذهن مردم جامعه جا شده است، بنابراین زمان زیادی لازم است تا جامعه به سوی مهارت گرایی پیش رود و سوق یابد.

وی با اشاره به اینکه وزارت کار به عنوان سازمان مرجع و در رأس امور جامعه، کسی را مجبور نمی‌کند که فقط افراد با مدرک تحصیلی را مشغول به کار کنند، بلکه مدرک تحصیلی می‌تواند یک ملاک باشد، اما کارفرمایان می‌توانند مهارت را هم ملاک قرار دهند. این گام اول وزرات کار بوده است که در سال 95 برداشته است. چنین الزامی از لحاظ قانونی وجود ندارد، اما تغییر این فرهنگ و مطلع کردن کارگران و کارفرمایان نیازمند کار تدریجی است.

کسب مهارت

مدیر کل روابط کار و جبران خدمت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی،  با تاکید بر اینکه، 99 درصد کارفرمایان کشور مطلع نیستند که می‌توانند در نظام مزدیشان، مهارت گرایی را هم به جای مدرک تحصیلی که حرف اول و آخر را می‌زند، مد نظر داشته باشند، اضافه کرد: بعد از اینکه همه متوجه این موضوع شدند که مهارت هم می‌تواند ملاک قرار گیرد، چطور باید این مهارت شناسایی شود؟ مهارت سخت است، ارزیابی می‌خواهد، در حال حاضر به این موضوع رسیده ایم که حرف اول و آخر را مدرک نمی‌زند.

وی با بیان اینکه مهارت را از چه طریق و چگونه باید اندازه گیری و ارزش گذاری کنیم؟، افزود: چگونگی ارزش گذاری و تشخیص مهارت افراد موضوعی است که راه طولانی را باید طی کند. وزارت کار در این راستا اقدامات قانونی لازم را انجام داده است و در حال ترویج آن است. یعنی باید بنگاه های اقتصادی جامعه را از ایجاد تحول در زمینه منابع انسانی کشور آگاه و به آن ها آموزش‌های لازم را ارائه کند تا با قدرت هرچه بیشتر بتوانند افراد با مهارت را شناسایی کنند. حال اگر این موضوع در جامعه ترویج یابد، هر شخصی که مهارت بیشتری دارد از جایگاه بهتری در جامعه برخوردار می‌شود و مزد بالاتری می‌گیرد.

حال امیدواریم که با اهمیت دادن به موضوع مهارت افراد در جامعه بتوانیم گامی موثر در زمینه مهارت آموزی کسب کنیم، چراکه از این طریق افراد بر اساس میزان مهارتی که دارند به مقام و جایگاه مناسب خود دست می‌یابند و بر اساس مهارت در مشاغل مختلف فعالیت خواهند کرد و رفاه اقتصادی جامعه در گرو کسب مهارت خواهد بود.

انتهای پیام/

برچسب ها: جوانان ، اشتغال
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۸
در انتظار بررسی: ۰
محمود
۰۰:۱۶ ۲۰ آذر ۱۳۹۹
خدا نگذره ازشون از کسایی که جوونی مارو نابود کردن
سی سالمه لیسانس گرفتم
بعد رفتم کارگری یکی دوبارم ازمون دادم اما قبول نشدم الانم میخام ارشد پیام نور شرکت کنم اما نمیدونم درسته یا نه
مجردم و هیچ سرمایه ای ندارم
از بیکاری میخام درس بخونم خودمم نمیدونم چی میخام
خدا نگذره ازتون
اینم ایدی منه اگه کسی خواست مشورتی بده
mnk50
ناشناس
۱۵:۱۴ ۲۰ خرداد ۱۳۹۷
متاسفانه الان مدرک گرایی شده و توجهی به مهارت ها نمیشه اگر فردی پارتی داشته باشه توجهی به کارآندی آن نمیشه
محمد
۱۵:۱۴ ۲۰ خرداد ۱۳۹۷
اگر فارغ التحصیل شدین و کار ندارین و پیدا نمی کنین، برین فنی حرفه ای یه مهارت فنی لااقل یاد بگیرین که بتونین گلیمتون رو از آب بکشید بیرون. در ضمن دوره های فنی حرفه ای رایگان هست و از این بابت نگران نباشید. هیچ کس به فکر ما نیست باید خودمون تلاش کنیم تا فرجی بشه. سطح توقع رو بیارین پایین میشه کار پیدا کرد. برای همه آرزوی موفقیت دارم
ناشناس
۲۰:۰۲ ۱۷ خرداد ۱۳۹۷
اصلا کاری وجود نداره، چه با مهارت چه با مدرک
آمیر
۲۳:۵۰ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
من دانشجو بودم 5 سال خیلی رک بگم دانشگاه به غیر از یک کارگاه برق و دوتا آزمایشگاه دیگه هیچ چیز مفیدی بهتون یاد نمیده مخصوصاً رشته مهندسی که فقط تئوریه ...برین از یک جای دیگه فن بیاموزین خدا میدونه چقدر پشیمونم از دانشگاه رفتن هیچی از یک رسته مهندسی نصیبم نشد هیچی
ناشناس
۲۳:۲۳ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
پــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــارتی !!!! پارتی!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
ناشناس
۲۳:۱۶ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
منم شغل میخوام تا برم خواستگاری دختر مورد علاقم
ناشناس
۲۱:۳۵ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
بجای ایده پرداز، نیاز به تکنسین و امور یدی دارن و معلومه تو این شرایط هرچه که سواد هم داشته باشی بدرد نمیخوره و فقط مدرکی برای حقوق بیشتره
علی اکبر
۲۱:۱۷ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
هم دانش و هم فن و حرفه یعنی هم مدرک و مهارت
ممکن است در بعضی جاها مدرک از مهارت و یا مهارت از مدرک پیشی بگیرند ولی در کل هر دو مکمل همند
فرزاد
۲۱:۰۷ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
هیچ کدومش لازم نیست فقط پارتی
علی
۱۹:۵۲ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
هرچه که گفتید واقعا راست گفتید چه میشود کرد, خدا به داد این جوانان برسه, واین فقر اقتصادی انشاالله ریشه کن شود.
ناشناس
۱۹:۵۱ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
اصلا بازار کاری در کار هست ؟!
ناشناس
۱۹:۵۱ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
من در سال ۸۲ رشته کشاورزی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شدم و الان سوپر مارکت دارم. در صورتی که علاقه زیادی به کشاورزی داشتم. انتظار نداشته باشید تا زمانی که ما در مزرعه ها مشغول به کار نشویم, راندمان آبیاری افزایش پیدا کند. این عمر تلف شده ما را چه کسی پاسخگوست؟
گذشته
۱۷:۵۰ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
این موضوع ازچنددهه پیش برنامه ریزی شده بود
ناشناس
۱۷:۳۸ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
شما پارتی داشته باش مدرک و مهارت اصلا مهم نیست .
Saeed
۱۶:۳۶ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
تو کشور ما نه مدرک نیازه نه مهارت فقط و فقط و فقط پارتی نیازه
ناشناس
۱۵:۳۱ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
هم مدرک نیاز هم و مهارت !
ناشناس
۱۶:۰۵ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
من هر دو رو دارم ولی بیکارم
ناشناس
۱۵:۱۸ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
با سلام
در استخدام دولتی مدرک حتی اگر با اون شغل مربوط نباشد و در استخدام خصوصی مهارت حتی اگر مدرک هم نباشد---لذا اگر دولت کوچک و بخش خصوصی بزرگ شود عدالت که همان استعداد متناسب با شغل است محقق میشود
ناشناس
۱۴:۳۵ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
من هم لیسانس معماری گرفتم برای ادامه تحصیل میرم خارج از کشور بدلیل بیکاری، مادرم میگه اگه اینجا بمونی بیکار و بدبخت میشی خودم هم وقتی که زندگی فارغ التحصیلان را می بینم می فهمم برای ما دهه 70 ای ها اصلا جا نیست دیگه، تو دانشگاه های خارجی یک درصدی از میزان کار پیدا کردن کار توسط فارغ التحصیلان می زنند در دانشگاه من این میزان برای رشته من 90 درصد است البته این برای شهروندان اون کشور هستش برای ما مهاجران کارپیدا کردن سخته، اگه حتی کارپیدا نکردم تا پست دکترا اونجا می مونم وکار آکادمیک می گیرم برگشتن اینجا حکم خودکشی برای یک فارغ التحصیل داره، 40 ساله داریم بدبخت و بدبخت تر میشیم اگه کار هم پیدا کنی با این وضع دلار واینها باز هم فقیری حقوق یک دومیلیونی عملا به معنی بیگاری است حتی فاندی که دانشگاه های خارجی برای زندگی میدن 4تا 5 میلیون حداقل در ماه هست. به این میگن مدیریت اسلامی، بهرحال حق مردم نفهمی هست که در سال 57 این غلط را کردن.
محمد صادق
۱۷:۲۹ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
آقا رشته فنی مهندسی و معماری و از این قبیل رشته ها با مدرک که تو دانشگاه به شما می دهند کاری نمی تونی بکنی چون مهارت کافی نداری و باید خودت با تلاش زیاد و حقوق کم کار کنی مهارت بدست بیاری همین جوری یک مدرکی گرفتی هیچ مهارت کاربردی نداری بلندگو گرفتی دستت به عالم و آدم فحضش نثار می کنی.
ناشناس
۱۴:۰۹ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
در کل یه سری از جوانها تنبل هستن و فقط میرن دانشگاه و میگن مدرک داریم و باید پشت میز بشینیم.قدیم از بچگی تابستانها میرفتن توی یه شغلی و مهارت به دست میاوردن.تنبلی جوانهای این دوره تقصیر پدر و مادرهاشونه
ناشناس
۱۶:۱۰ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
خودت تنبلی فکر میکنی همه عین شما هستن ؟
من از کودکی هم درس خوندم هم کار کردم با وجود نداشتن پدر و بچه روستایی بودن تا مدرک فوق لیسانس مهندسی مکانیک با معدل الف درس خوندم با رتبه ۱ دانشگاه، ولی گناه من چیه که پارتی ندارم برم سر کار، اونوقت ما شدیم تنبل و بی مهارت ؟؟؟
ناشناس
۱۳:۰۷ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
در دبیرستان و دانشگاه با تلف کردن اوقات گرانبهای جوانان در مغز آنها فرو می کنیم به علت کاربرد نداشتن بعد از مدتی به کلی از بین می روند و اگر تصور کنیم که برای یادگیری این اطلاعات بدون کاربرد عمر دانش آموز و بودجه سیستم آموزشی کشور و خانواده ها تلف شده عمق ضرر و زیان را متوجه خواهیم شد.
ناشناس
۱۱:۳۸ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
بروید خانه بخرید تابیشتر گران نشده است.
مدرک به چه دردتان میخورد
محمد
۱۱:۳۸ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
واقعاکه حرف تون حق بود...
من که مدرک دانشگاهی ندارم ولی در آموزشگاه های آزاد بیش از 6 سال درس خواندم و اگر مهارتم رو با یک دکتری حسابداری مقایسه کنید خودتان متوجه خواهید شد که چه کسی کار را بیشتر بلد است.
اما متاسفانه وقتی برای استخدام یا حتی کارآموزی در جایی میرم میگن حداقل مدرک لیسانس میخاد. این یه فاجعه عظیم تو کشور ماست.
کسایی که مهارت و پشتکار و علاقه تو وجود دارن استعداد هاشون می سوزه و یک مشت انسان هایی که ذره ای از نوآوری و کارآفرینی در وجودشون نیست و فقط به دنبال حقوق پایه بیشتر و عیدی پایان سال و... هستند پشت میز می شینن و جای چند کارمند حرفه ای رو اشغال می کنن.
علی
۱۱:۲۰ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
سلام .بنده ۳۱ ساله هستم ،فارغ التحصیل فوق لیسانس ریاضی محض_آنالیز از تبریز می باشم،اما #بیکار و# مجرد می باشم .به هر اداره و کارخانجات مراجعه می کنم کسی پاسخگو نیست(#فقر و# گرسنگی در خونه ی ما داد میزنه دیگر زندگی برام سخت تر شده چه طور در همچین زندگی روزه بگیریم.خدایا به خودت قسم میدم حافظ و نگهبان زندگی ما باش....) .لطفا مسئولان چاره ای بیندیشند.باتشکر
علی
۱۱:۱۴ ۱۶ خرداد ۱۳۹۷
سلام .بنده ۳۱ ساله هستم ،فارغ التحصیل فوق لیسانس ریاضی محض_آنالیز از تبریز می باشم،اما #بیکار و# مجرد می باشم .به هر اداره و کارخانجات مراجعه می کنم کسی پاسخگو نیست(#فقر و# گرسنگی در خونه ی ما داد میزنه دیگر زندگی برام سخت تر شده چه طور در همچین زندگی روزه بگیریم.خدایا به خودت قسم میدم حافظ و نگهبان زندگی ما باش....) .لطفا مسئولان چاره ای بیندیشند.باتشکر