تأملى بر رويكرد هند براى رسيدن به توسعه اقتصادى و صنعتى/ كشورى فقير كه در جايگاه چهارم اقتصاد جهان ايستاده است

هند با حدود یک میلیارد و 200 میلیون نفر جمعیت در زمره پرجمعیت ترین کشورهای جهان قرار دارد،کشوری که علی‌رغم مواجهه با فقر و نارسایی‌های شدید و عمیق، روند رشد و توسعه اقتصادی را به نحوی مطلوب و خیره کننده‌ای پیموده است.

به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، هند از نمونه کشورهای پرجمعیت جهان به شمار می رود که در طول قرن‌های گذشته فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است.

با همه این اوصاف و با وجود مواجهه این کشور با فقر و تنگدستیِ شدید و حتی استعمار 150 سالة ویرانگر انگلیسی‌ها بر این کشور، امروز هند از حیث اقتصادی، وضعیت و شرایط متفاوتی را تجربه می‌کند.

طرح این موضوع به معنای ریشه کن شدن فقر در این کشور نیست، اما وقتی شرایط و موقعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هند را در نظر می‌گیریم، این واقعیت به اثبات می‌رسد که رشد مستمر اقتصادی هند در طول دهه‌ها و سالیان اخیر بسیار مثبت و سازنده بوده و می‌توان با مطالعه راهکارها و دستور کارهای این کشورِ پرجمعیت با تنوع و تکثر قومی فراوان برای نائل شدن به توسعة اقتصادی و صنعتی، به توفیقات هر چه بیشتری نائل شد.

در ذیل این گزارش (در ادامه سلسله گزارشات بررسی روند توسعه اقتصادی و صنعتی کشور های پیشرفته جهان) به‌صورت دقیق تری به چگونگی حصول توفیقات اشاره شده پرداخته می‌شد.

هند کشوری موفق در مبارزه و مقابله با فقر

موقعیت جغرافیایی هند باعث شد تا کشور انگلستان که در طول تاریخ به استعمار معروف و شهره می باشد،این حوزه عظیم جغرافیایی را به عنوان لَنگَرگاهی برای پیاده سازی سیاست های چپاولگرانه خود در حوزه آسیا بخصوص منطقه جنوبی این قاره کهن و بخش خاورمیانه ، مد نظر قرار دهد.

به واسطه همین حضور استعمارگرانه انگلستان، هندی‌ها از داشتن دولتی متمرکز و ملی محروم شدند و به نوعی جهل و خرافات به صورتی چشمگیر در این کشور سایه افکند.

با مطالعه تاریخ هند، متوجه خواهیم شد که سه چهره شاخص،گاندی، جواهر لعل نهرو و مان موهانگ سینگ، نقش برجسته ای در حرکت این کشور به سمت و سوی توسعه و پیشرفت ایفا کرده‌اند.

در گام اول، مبارزات صلح جویانه مهاتما گاندی در سال 1947، به استقلال این کشور و خروج از چتر استعمار بریتانیا منتهی شد.

اگرچه گاندی 6 ماه پس از انقلاب هند ترور شد، اما پس از وی جواهر لعل نهرو تلاش نمود مسیر را برای توسعه و شکوفایی این کشور هموار سازد.

سیاست‌های اقتصادی نهرو عمدتا بر توسعه روستاها و رشد صنایع سنگین در این کشور متمرکز می‌شد، از دیگر دستورکارهای وی به سد سازی در این کشور معطوف می شد زیرا با توجه به موقعیت جغرافیایی این کشور و استعداد و توانمندی خاص آن در کشاورزی ( از حیث آب و هوایی ) تأمین آب برای اراضی زراعی ضرورتی بود که تا حدود بسیاری مانع افزایش هر چه بیشتر نارسایی ها و چالش‌های اقتصادی در این کشور می شد.

به‌صورت کلی می توان گفت سیاست‌های جواهر لعل نهرو در قالب و چارچوب خودکفایی اقتصادی تعریف و طراحی می شد و با توجه به شرایط زمانه هند و موقعیتی که در آن قرار داشت عمده تلاش وی به تکیه بر ظرفیت های داخلی استوار بود و ضرورت چندانی برای جذب سرمایه گذاری خارجی احساس نمی کرد که البته این سیاست وی و اجتناب از جذب آن، مورد انتقاد برخی از کارشناسان و صاحب نظران قرار می گیرد.

به اعتقاد منتقدان نهرو، اگرچه برخی تدابیر این سیاستمدار باعث شکوفایی هند در برخی حوزه ها شد، اما در صورت تلاش وی برای جذب سرمایه گذاری خارجی، روند توسعه اقتصادی این کشور با سرعت و شتاب فزاینده تری همراه می شد که البته نباید از این واقعیت دور شد که در آن دوران ، کشور مذکور پس از یک قرن و نیم از چتر سنگین استعمار رهایی یافته بود و احتیاط وی در تعاملات و مناسبات اقتصادی با دیگر کشورها چندان غیر منتظره به نظر نمی رسید.

با همه این اوصاف، نمی توان از تأثیرات مخرب استانداردهای بسیار سختگیرانه دولتی بر حوزه های صنعتی و کشاورزیِ را (در دوران وی ) نادیده انگاشت.

در واقع امر، رشد اقتصادی برجسته هند از سال 1990 کلید خورد و این رشد به صورتی استمرار پیدا کرد که با نوسانات حداقلی همراه بود و به تعبیری یک ضرب آهنگ آرام و ثابت در روند رشد و توسعه اقتصادی این کشور جاری و ساری شد.

آنچنان که بررسی ها و مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، آهنگ ملایم رشد اقتصادی در کشور هند از دوران نهرو با ضریبی 3 درصدی در سال های 1950 آغاز شد و تا سال 1980 استمرار پیدا کرد و در دهه 1980 این رشد با اعداد و ارقام 5 درصدی همراه شد و پس از آن نیز رفته رفته بر میزان این رشد افزوده شد.

سرانه مصرف پایین و حداقلی، رمز پیشرفت هندی‌ها

بررسی های انجام شده نشان می‌دهد در کنار تدابیر اتخاذ شده اقتصادی در کشور هند، سرانه مصرف بسیار پایین مردم هند یکی از دلایل اصلی رشد و توسعه پایدار و مستمر این کشور به شمار می رود.

به واقع، در صورت ریخت و پاش و مصرف بالای مردمِ دیارِ هند،محال بود چنین توسعه ای در این کشور جاری و ساری شود.

به واقع در صورتی که سرانه مصرف مردم این کشور با جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و 200 میلون نفر همچون ایرانی ها بود که بنابر آمار موجود هر ایرانی تقزیبا 5 برابر یک هندی مصرف می کند،رشد اقتصادی برای جامعه هند معنا و مفهومی نداشت.

این موضوع یکی از الگوهایی است که می باید با جدیت از سوی جامعه ایران مورد توجه قرار گیرد زیرا برای رسیدن به توسعه اقتصادی، اصلاح الگوی مصرف یک امر اجتناب ناپذیر و غیر قابل انکار است.

رویکرد مذکور صرفا از سوی هندی ها مورد توجه قرار نگرفته،بلکه در دورانی که ژاپنی ها نیز در فقر شدید به سر می بردند، با قناعت توانستند نتیجه فعالیت و تلاش خود را همچون سرمایه ای ارزنده انباشت کنند و همین انباشت سرمایه به یکی از ارکان و اهرم های موثر در شکوفایی و توسعه ژاپنی ها مبدل شد که البته کشور مذکور در حال حاضر موضوع مورد بحث دراین گزارش نیست و طرح این موضوع صرفا از باب یادآوری نقش تعیین کننده قناعت و کنترل مصرف در توسعه اقتصادیِ کشور است.

تعریف استراتژی مشخص یکی از مولفه های تأثیرگذار در رشد و پیشرفت اقتصادی هند

حسین گروسی، معاون حقوقی و امور مجلس مناطق ویژه اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در تشریح راهکارها و سیاست های هند برای نائل شدن به رشد و توسعه اقتصادی و صنعتی اظهار کرد: یکی از مولفه های اثرگذار در حصول چنین موفقیتی در کشور هند که در سال های نه چندان دور گذشته به فقر و تنگدستی شهره بود را باید در تعیین و تعریف استراتژی مشخص و البته پیاده سازی و اجرایی ساختن آن جستجو کرد.

وی افزود:کشور مذکور با سرمایه گذاری و کار و تلاش در حوزهIT وICTموفق به کسب توفیقات فزاینده‌ای شد و امروز جوانان هندی در تمامی دنیا در عرصه برنامه نویسی و نرم افزار کامپیوتر شهرة خاص و عام هستند.

نماینده سابق مردم ملارد، شهریار و قدس در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: یکی دیگر از عوامل موثر در رشد و توسعه اقتصادی هند را باید در مشارکت فعالانه بخش خصوصی این کشور در صنایع کوچک و متوسط و حضور بخش دولتی در صنایع سنگین که اساسا برای بخش خصوصی جذابیت چندانی ندارد،جستجو کرد و در واقع امر، این دستورکار به صورتی اصولی در سالیان اخیر اجرایی و عملیاتی شده است.

عضو سابق کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: مان موهانگ سینگ به عنوان یکی از معمارانِ اصلیِ اقتصادی این کشور نیز نقش نافذ و تعیین کننده ای در پیشرفت های اقتصادی هند ایفا کرده و این مقام مسئول هندی با اصلاح نظام مالیاتی و بستر سازی برای جذب سرمایه گذاری خارجی در طی سالیان گذشته، طراوت و پویایی خاصی را به اقتصاد این کشور بخشیده است.

گروسی گفت: در هندوستان، تلاش شده پایه های مالیاتی افزایش پیدا کند اما از اخذ مالیات هر چه بیشتر از به اصطلاحِ ما، مُوَدیان مالیاتی اجتناب کرده اند و به تبع در کشوری با این جمعیت متکثر و انبوه چنین رویکرد هوشمندانه ای به توسعه و رشد اقتصادی منتهی خواهد شد و جالب اینجاست در نقطه مقابل در کشوری همچون ایران به جای افزایش پایه های مالیاتی و اخذ آن از دایره گسترده تری از مردم به افزایش مالیات ماخوذه از مودیان مالیاتی مبادرت ورزیده می شود که این سیاست به اعتقاد بنده اشتباه و خطا است.

وی افزود: در حال حاضر، تولید ناخالص هندوستان، 611  تریلیون دلار است و طبیعی است که در چنین شرایطی، کشور مذکور با رشد و توسعه هر چه بیشتری همراه خواهد شد.

گروسی گفت: با نیم نگاهی به صنایع هند این واقعیت مُسَجَل می شود که کشور مذکور در بسیاری از حوزه ها همچون نساجی، قطعات خودرو و غیره موفق عمل کرده و به تبع در سایه این تولیدات،روند شکوفایی اقتصادی هندی ها با سرعت هر چه بیشتری همراه خواهد شد.

عضو سابق کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در پایان ضمن تأکید بر لزوم حفظ وحدت و انسجام داخلی یادآور شد: در کشوری همچون هند علی رغم مواجهه با تعدد و تکثر قومی و جمعیتی، اختلافات به نحوی مدیریت می شود که مانع پیشرفت این کشور نشود و به تبع می طلبد در ایران نیز اولویت اصلی بر مبنای توسعه این مرز و بوم متمرکز شود و از دعواها و اختلافات سیاسی و جناحی به صورتی که هزینه ساز و انرژی بَر شود و روند توسعه کشور را کند یا با اختلالات سطحی و جدی مواجه سازد، بطور جِد پرهیز شود و قطعا با پیاده سازی و اجرایِ استراتژی های تعیین و ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری، توسط دستگاه های ذیربط  و تلاش هر چه بیشتر عموم مردم برای تامین منویات معظم له ، مسیر شکوفایی کشور هموارتر از گذشته خواهد شد.

گزارش از ناصر رمضانی

انتهای پیام/