عمارت عین الدوله میزبان نشست سری سران کشورهای انگلیس، آمریکا و شوروی

به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در روزگاری که شهر تهران محدود به بخش مرکزی، معروف به حصار ناصری بود،  عبدالمجید میرزا معروف به عین‌الدوله، صدراعظم دورهٔ مظفرالدین‌شاه، نوهٔ فتح‌علی‌شاه و از مخالفان سرسخت مشروطیت، عمارتی در شمال شرق تهران و خارج از حصار ناصری ساخت، که امروزه بخشی از منطقه 4 شهرداری تهران به شمار می رود.

عمارت عین الدوله

منطقه 4 شهرداری تهران علاوه بر عمارت تاریخی عین الدوله، عمارت ارباب هرمز یا موزه گرافیک را هم در خود جای داده است، که در آن آثار متنوع گرافیکی ایران اعم از پوستر، جلد مجلات و یک انیمیشن قدیمی که بیش از 60سال پیش ساخته شده بود، به نمایش گذاشته شده است.

عمارت ارباب هرمز

در این گزارش نگاهی اجمالی به تاریخچه و وضعیت کنونی این دو عمارت انداخته‌ایم، تا مورد استفاده علاقمندان به تاریخ تهران قرار بگیرد.

عمارت عین الدوله با مساحت ۱۱۹۰۰ متر مربع و زیربنای ۸۰۰ متر مربع، در فاصله سالهای ۱۳۳۰–۱۳۱۰ ساخته شد و بعدها برای سالیان درازی نیمه ویران و متروکه باقی ماند، تا آنکه در سال ۱۳۷۶ شناسایی و به همان شکل در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

سپس در سال 86 شهرداری تهران این بنا را بازسازی کرد، و به عنوان موزه مورد بهره برداری قرار داد.

آنچه که این عمارت را بیش از هر چیز جالب توجه می کند، برگزاری سری کنفرانس تهران در سال 1322 و اقامت سه روزه سران سه جهانخوار وقت، انگلیس، آمریکا و شوروی است.

چرچیل، روزولت و استالین طی گفتگوهایی که طی سه روز، در این عمارت داشتند، بدون اطلاع دولت ایران به صورت سری، بر سر چهره جدید جهان پس از جنگ جهانی دوم توافق کردند.

این بنا دارای یک عمارت بزرگ، استخر و باغاتی در اطراف خود است که به آن جلوه و شکوهی خاص بخشیده است.

در و پنجره های چوبی عمارت  که با هنر گره چینی و با استفاده از شیشه های رنگی در میان دیوارهای آن جا گرفته اند ، بر زیبایی این عمارت افزوده و هنگام تابش نور خورشید، هر بازدید کننده ای را که داخل آن باشد شگفت زده می کند.

گچ بری های نمای بیرونی، داخل و سر ستون ها همگی یادگار دستان زحمت کش هنرمندان ایرانی است که در گذشته ای دور بدون برخورداری از امکانات امروزی بر روی این بنا کار کردند، تا مبادا هنر ایرانی در گذر تاریخ دفن شود.

همه قسمتهای این عمارت، اعم از در و پنجره های زیبای آن در دوران جدید ساخته شده و با شکل پنجره های قدیمی متفاوت است، و تنها بخشی که از همان دوران گذشته بدون دست خوردگی باقی مانده ستونهای عمارت است که 80 سال از عمر آن می گذرد.

طبقه دوم عمارت دارای بالکنی بزرگ است که تا اندازه ای از یک زمین والیبال هم بزرگتر است و با ایستادن در آن می توان چشم انداز تازه ای از شهر تهران را تجربه کرد.

عمارت ارباب هرمز یا موزه گرافیک

عمارت ارباب هرمز یا موزه گرافیک، دیگر بنای تاریخی منطقه 4 شهرداری تهران است که در تهران پارس واقع شده است.

زمینهای شرقی تهران، از تهران پارس تا جنگل سرخه حصار همگی متعلق به ارباب هرمز بود.

او سازنده محله تهران پارس و یکی از واقفین به نام ایرانی است که چندین مدرسه، مسجد و بیمارستان را وقف کرده و زمینی چندین هکتار را به سازمان هلال احمر هدیه کرده است.

ارباب هرمز که در سال 1351 درگذشت، در اواخر عمر خود برخی از زمینهایش را به رعیتهایش بخشیده و برخی را هم به توسعه شهری اختصاص داد.

این عمارت در اواخر دوره قاجار بنا شده و طبقه اول آن دارای یک حوضخانه است که آب قنات توسط لوله های سفالی از قسمت شمالی ساختمان وارد و پس از سرریز شدن از قسمت جنوبی خارج و به حوضی که در خارج ساختمان بود هدایت می شد.

طراحی این نوع سیستم ورود و خروج آب به منظور خنک سازی عمارت صورت گرفته بود که چرخش آب در آن موجب خنک سازی مجموعه می شد.

در بازسازی این بنا تلاش شده که عمارت به هویت اصلی خود برگردد و تلاش زیادی شده که همه اجزا با همان رنگ اصلی خود بازسازی شوند.

پنجره های این مکان لایه برداری شده اند و به رنگ اصلی رسیده اند.

در دوره پهلوی به پهنای دیوارهای حمال افزوده شد و ستونهای دور عمارت در میان دیوارها مخفی شد، این دیوارها از دو طرف قرینه یکدیگرند و در داخلشان ستونهایی قرار دارد که پایه آنها از سنگ، داخلشان الوارهای چوبی و نمای بیرونی آن با گچبری زینت داده شده بودند.

این مکان سه سال است که به صورت موزه گرافیک درآمده تا تاریخچه ای از هنر گرافیک ایران را به مردم معرفی کند.

این کارت پستالها به مناسبت عید نوروز سال 1340 چاپ شده اند .

بخشی زیادی از آثار گرافیکی طبقه اول آثار مرتضی ممیز پدر گرافیک ایران است.

در طبق دوم تصاویری از یک انیمیشن کارتونی به نمایش گذاشته شده است که در سال 1336 توسط اسفندیار احمدیه اولین انیمیشن ساز ایران ساخته شده است.

در زمانی که کمپانی های معروف مانند والت دیزنی با دستگاهی پیشرفته آن روز تام و جری می ساختند، احمدیه با یک ابزار ساده که شامل یک چارپایه و دوربین بود، کارتون موش و گربه  ساخت.

 بخش دیگر عمارت ارباب هرمز به آرت ورک، اختصاص دارد، آرت ورک، ساز و کار اولیه ای است که یک طراح با قلم فلزی شروع با طراح می کند، و در نهایت تصویر دارای چند رنگ مختلف را به شکل زیر چاپ می کند.

تصویر رنگی سمت چپ، تصویری است که ابزار چاپ آن در بالای آن قرار گرفته است.

اگر حصار ناصری و بخش مرکزی تهران به دلیل تنوع آثار تاریخی آن، نگین تهران خوانده شود، بی شک این دو عمارت هم می توانند نگین منطقه شهرداری تهران باشند.

انتهای پیام/

گزارش از: علی کاظمی