افزایش چشم گیر مصرف «گُل» در بین لایه‌های جامعه

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛  علی‌رغم اینکه فاصله خانه‌مان تا دانشگاه و محل تحصیل و کارم زیاد بود هیچ‌گاه خوابگاه‌ را انتخاب نکردم و با وجود تمام خستگی‌ای که در پایان روز داشتم به خانه برمی‌گشتم و استراحت می‌کردم و صبح‌ها هم به خاطر همین فاصله زودتر از خیلی دیگر از دوستانم از خانه راه می‌افتادم و به دانشگاه می‌رفتم.

بیشتربخوانید : همه چیز درباره هولناک ترین مخدر!

با این تفاسیر گاهی می‌شد که به خاطر مشغولیت‌های زیاد و گذشتن ساعت از وقت برگشتن به خانه، شب‌ها را کنار دوستانم در خوابگاه صبح می‌کردم؛ به‌خصوص بعضی از شب‌های امتحان را که صبح خیلی زود باید سر جلسه حاضر می‌شدم و نمی‌شد که به خانه بروم و برگردم. همین تجربه مقطعی از فضای خوابگاهی باعث شد با اتفاقاتی روبه‌رو بشوم که شاید برای دوستان عادی بود اما برای من عجیب و غیرقابل‌باور. یکی از عجیب‌ترین این اتفاقات خوردن انواع و اقسام قرص و انرژی‌زا‌های گوناگون و استعمال مخدری به نام گل بود.

در اینکه گل کشیدن اتفاق بدی است شکی نیست. اینکه آیا ضرر جسمی و روحی برجای می‌گذارد هم به عهده پزشکان و صاحب‌نظران آن حوزه است، اما اینکه یک ماده مخدر با هر درجه‌ای از تاثیرگذاری توسط قشر فرهیخته در محیط خوابگاهی به این آسانی استعمال می‌شود جالب و البته تاسف‌آور است. توجیه دانشجویان انرژی و حال خوب ناشی از توهمی بود که این مواد به آنها می‌داد و اینکه استرس شب قبل از امتحان را برای آنها آسان می‌کرد. این ماجرا همیشه در ذهنم بود و همین امر باعث شد همان اندک رفت‌و‌آمدم به محیط‌های خوابگاهی را هم کمتر و کمتر کنم. آنجا هم شده بود همچون گیم‌نت، پارک‌ و برخی دیگر از جمع‌های دوستانه‌ای که محل نهی خانواده و دلسوزان بود، پس بهتر بود که در آنجا هم حاضر نشوم.

این ماجرا همیشه در ذهنم بود اما یک‌بار دیگر و در فضایی دیگر دوباره در ذهنم زنده شد و مقابل چشمانم قرار گرفت. برای یکی از بازی‌های تیم محبوبم به ورزشگاه رفتم تا آن را تماشا کنم. از سال‌ها پیش که سن و سال کمی داشتم تا همین امسال ورزشگاه نرفته بودم. این وقفه شور و شعفم را چندبرابر کرده بود. به‌خاطر حساسیت بازی چند ساعتی زودتر به ورزشگاه رفتم. روی صندلی نشستم و منتظر آغاز بازی بودم که متوجه شدم بغل دستی‌ام در حال سیگار‌سازی است؛ یعنی من این‌گونه فکر می‌کردم، چون دقیقا ندیده بودم که برای گل کشیدن چه مراحلی باید طی شود. برای همین وقتی دیدم آقای بغل‌دستی‌ام یک کاغذ را با محتویاتی لوله می‌کند، فکر ‌کردم خودش سیگار‌سازی می‌کند، اما یکی از دوستانم که همراهم بود گفت این کار برای بار کردن ماده مخدر گل است قبل از کشیدن آن.

عجیب بود. مثل قلیان کشیدن بازیکن‌های فوتبال، گل کشیدن هم در محیط ورزشی اتفاق عجیب و ناخوشایندی بود که مشاهده کردم. از آن به بعد توجهم در ارتباط با اخبار این حوزه و اطلاعات و آماری که در این ارتباط منتشر می‌شود، جلب شد. متوجه شدم این مخدر خوش‌نام، به سرعت در حال نفوذ در تمام گروه‌های سنی و پایگاه‌های اجتماعی است و جایگزین بسیاری از موادمخدر دیگر شده است. این رخداد زنگ خطری جدی را برای متولیان کنترل و نظارت بر این حوزه به صدا در‌آورده است.

مصرف گل بین دانشجویان

فاطمه عباسی، رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی در ارتباط با مصرف گل در بین دانشجویان اظهار کرد: «15 درصد مصرف‌کنندگان گل در کشور دانشجویان هستند. دسترسی راحت، نگرش مثبت به گل، کسب لذت ناسالم و دروازه ورود برای مصرف سایر مواد مخدر ازجمله دلایل پیشرفت مصرف گل بین جوانان و نوجوانان است.»

مهدی وکیلی کارشناس امور اجتماعی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان همدان نیز درباره مصرف گل بین دانشجویان خاطرنشان کرد: «بسیاری از دانشجویان از طریق دستبندی که به دست خود آویزان کرده‌اند، «گل» مصرف می‌کنند به‌طوری‌که دیگران هیچ‌گاه متوجه وجود این ماده‌مخدر نمی‌شوند. متاسفانه بسیاری از جوانان از سر کنجکاوی به این عرصه وارد می‌شوند و تصور می‌کنند گل، یک گیاه است و مصرف آن آسیبی به آنها نمی‌زند در حالی که زیان مصرف این نوع موادمخدر بسیار است.»

محسن روشن‌پژوه معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور هم در این باره گفته است: «براساس نتایج پیمایش ملی اعتیاد، 14.8 درصد مصرف‌کنندگان مواد مخدر از نوع گل (افراد دارای تجربه مصرف گل) را دانشجویان تشکیل می‌دهند.»

وی با بیان اینکه 3/33 درصد مصرف‌کنندگان مواد مخدر گل بیکار هستند، بیان داشت: «براساس پیمایش ملی اعتیاد، 51.9 درصد مصرف‌کنندگان گل در گروه سنی 15 تا 29 سال قرار دارند.»

بیکاری، استرس‌های ناشی از وضعیت تحصیلی و خانوادگی، جوزدگی، دسترسی آسان و قیمت به نسبت پایین و... از‌ انگیزه‌های اصلی دانشجویان و جوانان برای گرایش به مصرف گل است که بسیاری از این متغیرها ریشه‌ای خارج از اختیارات فردی دارد و باید در سطح کلان فکری برای این معضل آنها شود.

مصرف گل بین دانش‌آموزان

پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ‌اعلام کرد که شروع مصرف مخدر گل به جمعیت دانش‌آموزی و افراد در ۱۵، ۱۶ و ۱۷ سالگی رسیده است. او تبلیغات اغواکننده را یکی از مهم‌ترین دلایل برای گرایش دانش‌آموزان به این مخدر دانست و بیان کرد: «سال 95، ۲۴ سایت درباره گل را به ناجا معرفی کردیم. در تبلیغات سایت‌ها اعلام می‌شده بود گل وابستگی ندارد. این تبلیغات اغواکننده بود. دو درصد جامعه دانش‌آموزی در مقطع دوم متوسطه تجربه حداقل یک بار مصرف مواد مخدر را داشته‌اند.»

پرویز افشار، بین آمارهای مختلفی که از کشفیات مواد مخدر در سال گذشته ارائه کرد، به یک آمار کلیدی هم اشاره کرد. او از پاکسازی حاشیه مدارس تا شعاع 500 متری در سال گذشته خبر داد و گفت: «‌سال 96 در شعاع 500 متری مدارس، سینماها و مراکز آموزش عالی، یک تن و 900 کیلوگرم انواع مواد مخدر، کشف شد.»

براساس ارزیابی سال 80، نیم درصد دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم تجربه مصرف داشته‌اند که این میزان در سال 90 به یک درصد و در سال 95 به حدود دو درصد دانش‌آموزان که تجربه مصرف مواد در متوسطه دوم را داشته‌اند، رسیده است.

فاطمه عباسی رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی هم در این باره گفته است: «7.3 درصد مصرف‌کنندگان گل در کشور دانش‌آموزان هستند.»

همه اینها در حالی است که آموزش و پرورش در سال ۱۳۸۷ برای اولین بار آمار دانش‌آموزان معتاد کشور را ۳۵هزار نفر اعلام کرد و از همان سال از اجرای برنامه‌های فوق‌العاده جهت کنترل و کاهش این جمعیت دانش‌آموزی خبر داد. اما اعلام آمار ۷۵هزاری دانش‌آموزان معتاد در سال ۹۲ خط بطلانی بر این ادعا و تلاش‌های آموزش و پرورش کشید.

این پایان راه نبود و علی‌اصغر فانی، ‌وزیر وقت آموزش و پرورش در سال 92، ‌درباره رشد اعتیاد در بین دانش‌آموزان گفت: «باید در برخورد با اعتیاد دانش‌آموزان هم به مساله پیشگیری بپردازیم و هم به مساله درمان آنها. با توجه به وسعت فعالیت‌ها و تعداد بسیار زیاد دانش‌آموزان نمی‌توانیم مدعی شویم که این اقدامات را در تمامی مدارس کشور اجرایی می‌کنیم، ولی شروع به اجرا کردن این اقدامات کرده‌ایم. ما در برابر این مشکلات سکوت نکرده‌ و در این زمینه کلاس‌هایی را برای دانش‌آموزان دایر کرده‌ایم.»

اما این ادعا و فعالیت‌ها هم راه به جایی نبرد و تعداد دانش‌آموزان معتاد به مواد مخدر به 130 هزار نفر در سال 94 رسید و زنگ خطری جدی را به صدا درآورد. علی‌رغم اقداماتی که خبر از انجام آنها داده بودند، تا به امروز این آمار افرایش داشته است و به تعداد دانش‌آموزان معتاد به مواد مخدر به‌خصوص گل، افزوده شده است.

مصرف گل در ورزشگاه‌ها

هیات‌رئیسه سازمان لیگ در ٣١ تیر ١٣٩٦ مصوب کرد که استعمال سیگار در تمامی ورزشگاه‌های ایران ممنوع خواهد شد. به همین ترتیب مسئولان تاکید داشتند سختگیری ویژه‌ای برای جلوگیری از مصرف سیگار خواهند داشت. اما واقعیت خیلی دور از این ادعا بود؛ چراکه با حضور در ورزشگاه‌ها به وضوح می‌شد مشاهده کرد که اکثریت حاضر در حال استعمال دخانیات هستند. در این راستا عده‌ای به راحتی؛ از سیگار گرفته تا گل و حشیش را علی‌رغم بازدیدهای بدنی چندباره و حضور نیروهای مختلف امنیتی و انتظامی، به داخل ورزشگاه می‌آورند و حین برگزاری مسابقه استعمال می‌کنند.

مصرف گل در آرایشگاه‌ها

یک بار وقتی یکی از دوستان محل کارمان از تجربه همسرش در این باره ‌گفت برایم قابل باور نبود. می‌گفت به یک آرایشگاه زنانه رفته است و دیده که یکی از خانم‌ها بسته‌ای را با پرداخت مبلغی خریداری کرده است. در ابتدای کار متوجه نشده اما وقتی چندین بار این صحنه را مشاهده کرده است و آن خانم‌ها هم آرایشی را انجام نداده و رفته‌اند در مورد این موضوع سوال کرده و آنها گفته‌اند ماده مخدری به اسم گل را می‌فروشند و بخش بزرگی از درآمدشان از این طریق است.

سعید صفاتیان رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام در ارتباط با چرایی مصرف گل بین زنان و علل شیوع آن گفته است: «مصرف این مواد در میان زنان دلایل مختلفی دارد؛ بعضی از زنان برای لاغری به سمت مواد روانگردان گرایش پیدا کرده‌اند. این مواد در ابتدای مصرف، گیرنده‌های اشتها را در مغز کور می‌کند و شخص احساس گرسنگی نمی‌کند، در نتیجه تمایل فرد به خوردن غذا کم می‌شود؛ این واقعیتی است که در هفته‌های اول اتفاق می‌افتد. اما این اتفاق دائمی نیست و بعد از مدتی علائم آن معکوس می‌شود. در ایران به‌خاطر دسترسی آسان به‌گل، حشیش و ماده روانگردان بارها هشدار داده بودیم که زنان تمایل بیشتری به مصرف این مواد دارند.

کشیدن تریاک یک نوع بی‌کلاسی در خرده فرهنگ‌های مصرف‌کننده مواد تلقی می‌شود اما وقتی کسی گل مصرف می‌کند به باور برخی افراد به اصطلاح کلاس بیشتری دارد. بارها از بیمارانم در مطب سوال کرده‌ام نخستین بار چه زمانی با گل و حشیش آشنا شده‌اید؟ پاسخ داده‌اند در آرایشگاه فلان خانمی پیشنهاد داد اگر گل مصرف کنی سریع لاغر می‌شوی. به هر حال درآمد برخی از آرایشگاه‌ها از فروش همین مواد است.»

ساره محمدی مشاور امور زنان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بدون اشاره به آمار خاصی گفته است: «همزمان با افزایش مصرف دخانیات، مصرف ماده روانگردان «گل» بین دختران افزایش یافته است. این موضوع مختص طبقات پایین اجتماعی و خانواده‌های کم‌توان و فقیر نیست؛ چراکه گاهی در سطوح اقتصادی بالاتر یک‌سری آسیب‌ها و مصرف مواد خاصی را می‌بینیم. به‌عنوان مثال مصرف ماده روانگردان گل در بین دختران و از جمله دختران خانواده‌های با وضع اقتصادی بالا بیشتر شده است.»

زنگ خطری که به صدا در آمده است

با این تفاسیر و با وجود دسترسی آسان مجازی و حقیقی به مواد مخدر روانگردان به‌خصوص مواد مخدر جدید و صنعتی، سیاستگذاران و مصلحان اجتماعی باید در سطح کلان در این باره تصمیم‌گیری‌های جدی و مثمر ثمر داشته باشند و در جهت کنترل و ساماندهی و کاهش مصرف این نوع مواد تصمیم‌گیری کنند؛ چراکه رشد روزافزون طبقات و گروه‌های درگیر با این پدیده و تعداد افراد درگیر با این موضوع، نشان‌دهنده شکست سیاست‌های اعمال شده تا به امروز نهادهای مسئول است که این امر لزوم بازنمایی و بازتعریف سیاست‌های جدید را نشان می‌دهد.

منبع : روزنامه فرهیختگان

انتهای پیام/