به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج، کهگیلویه وبویراحمد رویشگاه 2هزار و200 گونه دارویی وخوراکی است که حدود یکهزارو 250 گونه گیاهی شناسایی شده آن درمنطقه حفاظت شده دنا قرار دارد.
به گواه آمارها در حدود هر 660 کیلومتر مربع در دنیا یک گونه گیاهی، در هر 222 کیلومتر مربع در کشور یک گونه، در هر هشت کیلومتر مربع از کهگیلویه و بویراحمد یک مورد و در هر یک کیلومتر مربع در منطقه حفاظت شده دنا نیز یک گونه گیاهی وجود دارد،که از مجموع گیاهان دارویی شناسایی شده در این منطقه 111 گونه آنها خوراکی،200 گونه دارویی، 87 گونه رنگی،50 گونه درخت و درختچه و میوه وحشی، 12 گونه روغنی، 40 گونه صمغ دار، 87 گونه اسانس دار و 25 گونه ادویه ای هستند.
بطور کلی 450 گونه گیاه دارویی دراستان شناسایی شده که وجود این منبع غنی وخدادادی درکنار رویش 3گیاه دارویی کمیاب ازجمله باریجه، آنغوزه و گزانگبین دراین استان،کهگیلویه وبویراحمد را به بزرگترین ذخیرگاه گیاهی ایران وجهان تبدیل کرده است موضوعی که مسئولان امر نیز برآن صحه گذاشته ومعتقدند ترکیب و غنای مواد موثر گیاهان دارویی این استان نیز نسبت به سایر نقاط کشور بیشتر است .
وجود همین ظرفیت دراستان کهگیلویه وبویراحمد هم مسئولان کشوری را متقاعد کرده تا کارگروه تخصصی میز گیاهان دارویی را که متناسب با همین ظرفیت استان است را به کهگیلویه وبویراحمد واگذار کنند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان درخصوص واگذاری این کارگروه با بیان اینکه تولید و توسعه صادرات گیاهان دارویی جز برنامه‌های اولویت‌دار این سازمان در سال ۹۷ است گفت: کارگروه تخصصی میز گیاهان دارویی در استان تشکیل شده است.
وی اضافه کرد:هدف از تشکیل این کارگروه، چگونگی افزایش تولید، بسته بندی، حمل و نقل، برندسازی و صادرات گیاهان دارویی است.
تره کوهی، کلوس، بن سرخ، کارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، خشت، چوش، درمه، کاسنی ، سیاهدانه، گل گاوزبان، کارده، میخک، تره وحشی، بیلهر، بن سیاوش، پشموک، چویل و ریواس کتیرا،زرآبی(چای کوهی) بابونه، حلپه ،بومادران و جاشیر خوراکی از مهمترین گیاهان دارویی و خوراکی موجود درکهگیلویه وبویراحمد هستند که از زمان های گذشته تا کنون درسبد مصرفی خانوارهای استان چه به صورت خوراکی وچه درمانی وجود داشته اند ومردم استان نسبت به آن بیگانه نیستند.
با این حال وعلیرغم این شناخت ونقش غیرقابل انکار گیاهان دارویی درتوسعه پایدار واشتغالزایی این ظرفیت نتوانسته مسیر توسعه را دراین استان که سالها برچسب محرومیت را یدک کشیده هموار ودر اقتصاد نقش ایفا کند.
اگر بخواهیم این موانع وچالش ها را در استان آسیب شناسی کنیم متوجه می شویم بخش زیادی از موانع وچالش های آن درون استانی استکه از جمله این چالش ها می توان به عدم شناخت مناسب حوزه گیاهان دارویی،عدم برنامه ریزی جامع ودقیق،نبود مدیریت واحد ودرنتیجه موازی کاری،ضعف ارتباط بین صنعت، دانشگاه و مراکز علمی با دستگاه های متولی در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست،کمبود اعتبار،نبود صنایع تبدیلی وفرآوری ، نبود بازار منسجم فروش و صادرات، عدم برندسازی،بهره برداری ناپایدار از گونه های گیاهی وبه تبع آن خام فروشی،ایجاد سیستم دلالی وسودجویی دراین حوزه اشاره کرد.
وجود همین ضعف وچالش ها هم سبب گردیده تا با گذشت سه سال از تشکیل ستاد گیاهان دارویی این ستاد هنوز نتواند سند گیاهان دارویی را اجرایی وعملیاتی کند ومهم تر از آن این است که مسئولین استانی هنوز نتوانسته اند از ظرفیت دانشگاهها ومراکز علمی درحوزه گیاهان دارویی بهره ببرند وپیوند اثرگذاری میان این دو حوزه اساسی ایجاد کنند وهمین امر هم سبب شده تا تنها شاهد فعالیت دو شرکت تولید محصولات بهداشتی و آرایشی در استان باشیم.
دبیرستاد گیاهان استان دراین زمینه درجلسه ستاد گیاهان دارویی به خلا شرکت های دانش بنیان دراستان اشاره می کند ومی گوید: از 1800 شرکت دانش بنیان درکشور سهم استان کهگیلویه وبویراحمد به 3شرکت هم نمی رسد.
عدم ساخت باغ گیاه شناسی وپژوهشکده گیاهان دارویی به دلیل کمبود اعتبار موضوع دیگری است که با وجود وعده مسئولان هنوز اجرایی نشده است.
جعفری دبیر ستاد گیاهان استان ضمن اظهارتاسف از نبود باغ شناسی دراستان گفت :برای فرآوری شیرین بیان وآنغوزه به فناوری بالایی نیاز است و برای بومی سازی این دو گیاه که کابرد چشمگیری دراقتصاد دارند نیازمند خرید تجهیزات جدید هستیم.
رئیس جهاد دانشگاهی کهگیلویه وبویراحمد نیز درخصوص ساخت پژوهشکده گیاهان دارویی دراستان کمبود اعتبار را عامل تاخیر درساخت این پژوهشکده می داند ومی گوید: برای تکمیل و تجهیز مرکز گیاهان دارویی این واحد نیازمند دو میلیارد و 500میلیون تومان اعتبار هستیم که قرار بود حدود 50 درصداین آن توسط استانداری تامین شود که این امر صورت نگرفت وپیگیراین هستیم که از طریق استاندارجدید این موضوع را دنبال وعملیاتی کنیم.
سبحانی عدم مدیریت واحد ویکپارچه را برای مدیریت گیاهان دارویی را از مشکلات موجود دراین حوزه می داند ومعتقد است باید این موضوع مرتفع شود.
البته این مسئله در جلسه ستاد گیاهان دارویی که در دانشگاه یاسوج برگزار شد مطرح گردید و رئیس بانک کشاورزی هم روی آن انگشت گذاشت. محمدی هم مانند رئیس جهاد دانشگاهی استان معتقد بود حوزه گیاهان دارویی چندین متولی دارد .
وی گفت: طی چندین سال اخیر جلسات مختلفی در زمینه گیاهان دارویی برگزار شده ولی خروجی ونتیجه لازم رابرای استان به همراه نداشته است.
برخی گیاهان دارویی قابل مقایسه بانفت ،گاز و پتروشیمی نیستند، وجود چنین ظرفیت هایی دراستان کهگیلویه وبویراحمد سبب گردیده تا مسئولان کشوری نیز در سفرهای مختلف به این استان همواره روی داشته های خود استان تمرکز کنند.
از جمله این موارد در سفر اخیر معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری اتفاق افتاد که وی درخصوص ظرفیت های مختلف استان گفت: کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت‌های مختلف در گیاهان دارویی، گردشگری، بوم‌گردی و طبیعت‌گردی دارد که نرفتن به این سمت وکارنکردن بر روی این موضوع ظلم به مردم این استان است.
احمد عریان رئیس دانشگاه یاسوج در هشتمین جلسه ستاد گیاهان دارویی با بیان اینکه برخی گیاهان دارویی قابل مقایسه بانفت ،گاز وپتروشیمی نیستند گفت: دراستانی زندگی می کنیم که از نظرگیاهان دارویی بی نظیر است بطوری که استانی با این حجم و غنا درکشور وجود ندارد.
وی درخصوص همکاری دانشگاه به عنوان دانشگاه مادر استان در زمینه گیاهان دارویی گفت :دانشگاه دربرابرحل مشکلات جامعه واستفاده از ظرفیت های اقتصادی واجتماعی استان مسئول است.
وی ادامه داد: دانشگاه بعنوان ناظر ومشاور می تواند در این زمینه نقش محوری ایفا کند.
عریان استفاده از ظرفیت دانشگاه را یک مسئله برد-برد برای استان دانست وبیان داشت: با استفاده از ظرفیت دانشگاه و شرکت های دانش بنیان می توان به توسعه استان کمک کرد.
وی اذعان کرد: دراستان کهگیلویه وبویراحمد برخلاف سایر استانها ارتباط صنعت ودانشگاه هنوز شکل نگرفته واین درحالی است که می توان ازرهگذر این ارتباط وتعامل به استان کمک کرد.
ساخت کارخانه‌ها و صنایع تبدیلی مرتبط با گیاهان دارویی وبدنبال آن کشت این گیاهان با توجه به خشکسالی های اخیر وسازگاری مناسبی این گیاهان با محیط وعملکرد و مواد موثره نسبتاً بالایی که دارند وهمینطور مقرون به صرفه بودن ودرآمد زایی بالا از جمله راهکارهایی است که باعث می شود سهم این گیاهان هم درسبد صادرات بالاتر برود وهم اینکه درپرتو این امر شاهد اشتغالزایی وسیع باشیم واستان را با عنوان برندهای شاخص و معتبر در دنیا معرفی کنیم.
معاون امور اقتصادی استاندار درخصوص تولید وکشت گیاهان دارویی می گوید: گیاهان دارویی در استان کهگیلویه و بویراحمد از دوطریق به‌دست می‌آیند؛ نخست از منابع طبیعی که گونه‌های جنگلی و مرتعی را شامل می‌شود و با همت مرتع‌داران و مشارکت مردم و روستاییان گیاهان دارویی تولید می‌شود.
برخی دیگر از گیاهان دارویی در زمین‌های زراعی کشت می‌شوند. این‌گونه گیاهان درمناطق گرمسیری و سردسیری استان تولید می‌شوند.
جعفر گوهرگانی با اشاره به اینکه گونه‌های گیاهی متنوعی در عرصه‌های جنگلی و زراعی کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد،اظهار کرد: گونه‌هایی مانند نعناع، رازیانه، بابونه، پنیرک، به‌لمیو، گاوزبان و... نیز در اراضی زراعی و کشاورزی کشت می‌شوند.
جعفری دبیرستاد گیاهان دارویی استان هم دراین باره معتقد است: با توجه به موقعیت اکولوژیک وتوپوگرافی استان می توان بسترمناسبی رابرای کاشت گیاهان دارویی دراستان فراهم کرد .
وی از مسئولین خواست تا ساخت کارخانه‌ها و صنایع تبدیلی مرتبط با گیاهان دارویی را در اولویت کاری خود قرار دهند ودرساخت صنایع بزرگ که هزینه ساخت آنها سرسام آور و اشتغالزایی و بهره وری بالایی ندارند بازنگری کنند.
این گیاه شناس به اشتغالزایی گیاهان دارویی در دورترین نقاط استان هم اشاره کرد وگفت: هر میزان اعتباری که درحوزه گیاهان دارویی هزینه شود 10 برابر برای استان آورده دارد ومی توان با کمترین سرمایه گذاری برای جوانان اشتغال ایجاد کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج جعفری از برگزاری جشنواره بین المللی گیاهان دارویی از ۲۱ تا ۲۴ آبان ماه امسال در تهران خبر داد و گفت:این جشنواره فرصتی مناسب برای معرفی ظرفیت‌های بالای استان و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی در بخش گیاهان دارویی است.
جعفری از آغاز عملیات اجرایی کشت گیاهان دارویی از ۱۵ فروردین ماه امسال در منطقه‌ی کاکان با کاشت ۸ گونه گیاهی نادر خبرداد واظهارداشت: بیش از ۳۰۰ هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی و اراضی زارعی در کاکان برای ایجاد دهکده ی گیاه شناسی و کشت گیاهان دارویی اختصاص داده شده است هزار هکتار زمین استان مستعد کشت گیاهان دارویی است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد نیز درخصوص کاشت گیاهان دارویی دراستان گفت: براساس برآوردهای مرکز تحقیقات این اداره کل 200هزار هکتار زمین در این استان مستعد کشت گیاهان دارویی است.
به گفته بهشتی فر تاکنون 36 هزار هکتار از عرصه‌های ملی کهگیلویه و بویراحمد با مشارکت مردم زیر کشت گیاهان دارویی آنغوزه و باریجه رفته است.او اضافه کرد توزیع بذر رایگان، نظارت فنی، کمک به قرق و حفاظت از جمله حمایت‌های منابع طبیعی برای رونق تولید گیاهان دارویی در این استان است.
بهشتی فر بیان کرد: برای مدیریت مصرف بهینه آب و افزایش تولید و بهره وری کشاورزان ارائه کشت جایگزین از جمله کشت گیاهان دارویی سازگار با شرایط جغرافیایی و جوی استان مثل باریجه، آنغوزه، کرفس و گزانگبین پیشنهاد می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: طرح‌های کشت گیاهان دارویی پس از پنج تا هفت سال مراقبت برای بهره برداران درآمدزا خواهد شد.
وی ابراز داشت: درآمدزایی گیاهان دارویی استان سالانه بیش از 9 میلیارد و 669 میلیون ریال است.
بهشتی فر گفت: سال گذشته میزان بهره برداری از شیرابه «آنغوزه» چهار هزار و 489 کیلوگرم با درآمدزایی حدود چهار میلیارد ریال، میزان بهره‌برداری از شیرابه «باریجه» 2 هزار و 982 کیلوگرم با درآمدزایی حدود سه میلیارد ریال و میزان بهره‌برداری از «برگ خشک مورد» 44 تن با درآمدزایی یک میلیارد و 600 میلیون ریال بوده است.
این مسئول به سیستم دلالی برای گیاه آنغوزه که با قصد سرکیسه کردن و ارائه پیشنهاد قیمت نازل به وجود آمده نیز اشاره کرد وبیان داشت:وقتی درهر هکتار از کاشت گیاهان دارویی 10میلیون درآمد داریم باید برای پرداخت تسهیلات همکاری شود که متاسفانه این امر صورت نمی گیرد.
مدیرکل تعاون،کار ورفاه اجتماعی کهگیلویه وبویراحمد درهمین خصوص درجلسه ستاد گیاهان دارویی این گیاهان را جز رسته های مورد توجه این اداره کل دانست وگفت: از طرح های پایدار اشتغالزایی در زمینه گیاهان دارویی استقبال می کنیم.
به طور کلی باید اذعان کرد وجود گیاهان دارویی به عنوان گنجینه ای ارزشمند در استان کهگیلویه وبویراحمد فرصت کم نظیری را در اختیار این استان قرار داده که باید از آن استفاده کرد که این امر جز با مدیریت صحیح وداشتن برنامه ای هدفمند وجامع وپرهیز از موازی کاری محقق نخواهد شد چرا که دیگر این ظرفیت دراستان ثابت شده ونیازی به برگزاری جلسات تکراری در مورد این داشته ها نیست.
این پتانسیل ها وظرفیت ها زمانی ارزشمند است که در راه توسعه استان بکار گرفته شوند که امید است این اتفاق با توجه به وجود بستر لازم دراستان بابهره گیری از ظرفیت دانشگاهها ومراکز علمی وهمکاری وهم افزایی سایر دستگاههای اجرایی محقق شود وشاهد جهش وخیز بلند استان در این حوزه مهم و اثرگذار باشیم.
گزارش از یاسر سجاد پور
انتهای پیام/س