در سال 1305 با ورود اتوبوس از شوروری سابق، 8 خط اتوبوسرانی خصوصی در تهران دایر شد. مسیر اولین خط احـداثی از سبزه میدان تا کارماشین بود زیرا در آن موقع حرم حضرت عبدالعظیم گذشته از موقعیت زیارتی خـود، تفریحگـاه عموم مردم نیز محسوب می شد و به همین جهت، مسافران از این مسیر بیش از سایر نقاط استفاده می کردند.
در ابتدا برای اتوبوسرانی مقررات خاصی وجود نداشت. اتوبوس ها نه مبـدأ و نـه مقـصد مشخصی داشتند، ایستگاهی در کار نبود و هر جا مسافر بود، اتوبوس توقف می کرد و پارکابی (کمک راننـده) مسافر را سوار می کرد و هر جا مسافر مایل بود پیاده می شد.
با افزایش جمعیت به تدریج به تعداد اتوبـوس هـا اضافه شد و به موازات آن صاحبان اتوبوس به فکر ایجاد شرکت اتوبوسرانی افتادند و هر خـط بـه تـصرف یکی از شرکت ها درآمد و به کارگیری اتوبوس در یک خط سرقفلی پیدا کرد.
خطوط اتوبوسرانی به مناطق شمالی - جنوبی - شرقی و غربی تقسیم شود تا از اختلاف بـین شـرکت هـای اتوبوسرانی کاسته شود. برای هر دستگاه اتوبوس یک راننده و یک پارکابی استخدام می شد. کرایـه اتوبـوس یک ریال بود و پارکابی ها موظف بودند آخر شب به صاحب یا صاحبان اتوبـوس هـا دخـل روزانـه را تحویـل دهند اما این روش کار به صرف صاحب اتوبوس نبود چون از دخل واقعی اتوبوس اطلاع درستی پیدا نمی کـرد.
بالاخره صاحبان اتوبوس فکر دیگری کردند، آنها برای دخل روزانه هر اتوبوس مبلغی ثابت تعیـین نمودنـد که هر شب می بایست تحویل آنها شود. این رویه جدید موجب شد تـا تهـران شـاهد مـسابقه وحـشت آور اتوبوس ها در شهر باشد، چون هر پارکابی سعی داشت با حداکثر توان، اتوبوس را مملـو از مـسافر نمایـد و راننده کوشش می نمود در حداقل زمان به انتهای خط برسد تا سقف تعیین شده برای دخـل روزانـه کـسری نیاورد و صاحب اتوبوس نیز رضایت خاطرش جلب شود.
مجادله و کتک کاری پارکابی ها برای جذب مسافر و فعالیت جارزن ها در مسیر خطوط اتوبوسرانی از جمله دلایلی بود که تهران را به سمت تشکیل شرکت واحد اتوبوسرانی سوق داد.
تا قبل از تأسیس شرکت واحد اتوبوسـرانی تهـران در سـال 1335، تعـداد خطوط اتوبوسرانی تهران به 38 خط افزایش یافته بود. بعد از تجمیع خطوط اتوبوسرانی، همه صاحبان اتوبوس ها در شرکت واحد اتوبوسرانی سهامدار شدند ،به نحوی که 51 درصد سهام این شرکت در اختیار بلدیه و 49 درصد باقی مانده در اختیار صاحبان اتوبوس ها بود.
با ادامه روند توسعه و گسترش تهران، به تدریج بر تعداد اتوبوس های شهر تهران افزوده شد و در برهه ای از زمان، تمامی اتوبوس های شهر در اختیار شهرداری تهران قرار گرفت. از سال 1335 تا 1369 خطوط اتوبوسرانی تهران به تدریج شکل گرفتند اما از سال 1369 اتوبوسرانی دچار تحولات اساسی شد و طی دهه های هفتاد و هشتاد شمسی، خطوط بسیاری اصلاح یا تأسیس شد؛ همچنین در طول یک دهه گذشته نیز سامانه خطوط اتوبوسرانی پر سرعت (BRT) به ناوگان اتوبوسرانی افزوده شد.
در سال 1385 با اجرای طرح خصوصی‌سازی بر مبنای مسافر (درآمد بر مبنای تعداد مسافر) بار دیگر حرکت شرکت واحد اتوبوسرانی به سمت خصوصی سازی شکل گرفت تا جایی که هم اکنون اتوبوس های دوکابین و خطوط BRT در اختیار شهرداری تهران قرار دارد و سایر اتوبوس های شرکت واحد در مالکیت شرکت های خصوصی قرار گرفته است.
از 62 سال پیش تا کنون شرکت واحد اتوبوسرانی فراز و فرودهای بی شماری را تجربه کرده؛ از جارزن ها و پارکابی های کنار خیابان گرفته تا اپلیکیشن شرکت واحد اتوبوسرانی که به صورت برخط و لحظه ای، ساعات حرکت اتوبوس ها و اطلاعات نزدیک ترین ایستگاه ها را در اختیار مسافران قرار می دهد.
منبع: فصل اقتصاد
انتهای پیام/