کسالت بهاری از دیدگاه پزشکی بیماری محسوب نمی‌شود، بلکه این حالت ناشی از تغییرات بدن به واسطه گذر از فصل زمستان به فصل بهار است. این تغییرات تنها مختص انسان نیست، بلکه در میان جانوران نیز تغییرات چشمگیری در این زمینه مشاهده می‌شود. کافی است نگاهی به پرندگان بیندازیم؛ اغلب پرندگان بر خلاف دیگر ماه‌های سال، به ناگاه در اوایل اسفند یا ساکت می‌شوند یا به ندرت آواز می‌خوانند.
دانشمندان تحقیقات بسیاری را به منظور کشف علل تغییر وضعیت و دگرگونی احساسات در انسان‌ها و جانوران در فصل بهار انجام داده‌اند. آن‌ها با مطرح کردن این پرسش که آیا دلیل این تغییر وضعیت، بلند بودن روزهاست یا خیر، دست به آزمایش‌های متعددی زدند.
دانشمندان دریافتند که دو نوع هورمون در این رابطه نقش بسیار مهمی دارند: هورمون «ملاتونین» که هورمون خواب نیز نامیده می‌شود و هورمون «سروتونین» یا هورمون نشاط که شادی‌آور بوده و ترشح آن موجب ایجاد تحرک و انرژی در بدن می‌شود. هورمون ملاتونین توسط هیپوفیر در مغز تولید می‌شود و همان‌گونه که اشاره شد، هدایت ریتم خواب و بیداری انسان بر عهده این هورمون است.
مصرف خوراکی‌هایی که حاوی آهن هستند مانند حبوبات، سبزی‌ها، گوشت، برگه زردآلو، گروه لبنیات مانند ماست و شیر بدون چربی، سبوس گندم و نخودفرنگی هم خستگی را برطرف می‌کند.
میزان بالای ملاتونین در بدن فعالیت جسم را کاهش داده و میزان نشاط و سرحالی را پایین می‌آورد، اما در طول روز و ساعات روشن سروتونین (هورمون شادی) بیشتری تولید می‌شود و این هورمون میزان فعالیت جسم را بالا برده و نشاط و احساس شادی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
1 تا 2 ساعت گردش در هوای آزاد بعد از طلوع خورشید می‌تواند به ترشح بیشتر سروتونین در فاصله زمانی کوتاه‌تر کمک کند که نتیجه آن افزایش نشاط در بدن و رفع خستگی و کسالت است. دانشمندان همچنین معتقدند، تغییرات شدید آب و هوایی باعث نیاز بیش از حد معمول انسان به خواب در فصل بهار می‌شود.
رگ‌های خونی بدن انسان به خوبی قادرند با هرگونه دمایی خود را وفق دهند. بر این اساس رگ‌های بدن در فصل گرما گشاد و در سرما دوباره تنگ می‌شوند. با این وجود رگ‌ها نمی‌توانند در بهار به حد کافی و با سرعت مورد نیاز، خود را با تغییرات سریع و نسبتاً شدید آب و هوایی تطابق دهند که نتیجه این حالت ایجاد سرگیجه و سردرد در انسان است.
از سویی دیگر، بدن انسان در فصل بهار به شدت نیازمند تأمین انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند آهن است، چرا که کمبود این ماده مهم حیاتی، خون‌سازی را دچار اختلال کرده و به دنبال آن روند تأمین اکسیژن مورد نیاز بدن مختل می‌شود که نتیجه آن خستگی، ضعف و افت کارایی بدن است.
راهکارهایی برای از بین بردن خواب آلودگی
* ورزش‌های سبک یکی از بهترین راهکارهاست؛ برای برطرف شدن خواب آلودگی همچنین می‌توانید بعد از طلوع خورشید پیاده‌روی کنید. از نظر علمی نیز ثابت شده است که پیاده‌روی در هنگام صبح موجب افزایش هورمون سروتونین می‌شود که همان هورمون ایجاد کننده شادی در بدن است. همچنین تنفس هوای پاک صبحگاهی، روح را سرزنده می‌کند و موجب نشاط می‌شود.
* مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه به دلیل ویتامین c برای سازگاری بدن با این فصل مناسب است.
* مصرف آب و مایعات کافی فراموش نشود. کم آبی بدن موجب ضعف و بی حالی می‌شود.
* خواب کافی ولی نه بیش از اندازه، در رفع کسالت مؤثر است. زیرا خواب زیاد قشر مغز را بی‌حس می‌کند و باعث خواب آلودگی بیشتر می‌شود. به همین دلیل است که هر قدر فرد بیشتر بخوابد، بیشتر احساس کسالت و خواب آلودگی می‌کند.
برای کاهش خستگی بهاری می‌توان از چای معمولی، چای سبز، قهوه و نسکافه نیز استفاده کرد، زیرا این مواد به دلیل وجود کافئین باعث تحریک سیستم مغزی می‌شود و فرد احساس خستگی کمتری می‌کند، البته در این موارد هم نباید زیاده روی کرد؛ زیرا اثر عکس می‌گذارد
* شستن دست و صورت پس از بیدار شدن با آب سرد بسیار مهم است و داشتن تحرک بدنی هم به فرد در رفع کسالت کمک می‌کند.
* پرورش گل و گیاه در یک باغچه کوچک و یا نگهداری از گلدان و همزیستی با گیاهان هم در رفع اختلال بسیار مؤثر است.
* چرت 15 دقیقه‌ای بین روز بسیار مفید است.
* قبل از رفتن به رختخواب غذای پرحجم مصرف نکنید.
* پس از خواب نیز یک دوش آب ولرم در رفع خواب آلودگی و کسالت مؤثر است.
* از امام رضا علیه‌السلام روایت شده که ایشان بر سر سفره‌ای که سبزی تازه در آن وجود نداشت، نمی‌نشستند. همان‌طور که می‌دانید فیبر موجود در سبزی‌ها برای آرامش اعصاب و از بین بردن تنش‌های عصبی بسیار مهم است.
خواب آلودگی در فصل بهار را می‌توان با مصرف خوراکی‌هایی که ویتامین B دارند نیز برطرف کرد.
* مصرف خوراکی‌هایی که حاوی آهن هستند مانند حبوبات، سبزی‌ها، گوشت، برگه زردآلو و استفاده از گروه لبنیات مانند ماست و شیر بدون چربی (البته با مصلحات) ، سبوس گندم و نخودفرنگی هم خستگی را برطرف می‌کند.
* همچنین از امام صادق (ع) نقل شده که انجیر و آلو را در فصل بهار فراموش نکنید؛ زیرا کلید درمان بسیاری از بیماری‌های اعصاب است. همچنین این امام معصوم (ع) توصیه کردند برای آرامش روح و تقویت آن سیب را ببویید و سپس میل کنید.
* برای کاهش خستگی بهاری می‌توان از چای معمولی، چای سبز، قهوه و نسکافه نیز استفاده کرد، زیرا این مواد به دلیل وجود کافئین باعث تحریک سیستم مغزی می‌شود و فرد احساس خستگی کمتری می‌کند، البته در این موارد هم نباید زیاده روی کرد؛ زیرا اثر عکس می‌گذارد.
* استفاده از ادویه‌جات نیز این خستگی را کاهش می‌دهد.
منبع:تبیان
انتهای پیام/