اگر همه کشور‌ها اجازه داشته باشند همچنان خرید نفت از ایران را ادامه دهند، خروج آمریکا از برجام هیچ تاثیری نخواهد داشت. اما اگر ترامپ بتواند اقدامات جدیدی را برای کاهش میزان صادرات ایران به اجرا بگذارد، این موجب کاهش شدید صادرات نفت ایران خواهد شد به نحوی که کاهش صادرات نفت ونزوئلا در مقایسه با کاهش صادرات ایران ناچیز به نظر خواهد رسید.
اما اگر ترامپ در موعد بعدی اقدام به خروج از برجام کند، کاهش صادرات نفت ایران ممکن است در مقطعی اتفاق بیافتد که اوپک و آژانس بین المللی انرژی انتظار دارند بازار جهانی نفت با کمبود عرضه مواجه شود. در سال ۲۰۱۲، وضع تحریم‌های سختگیران علیه صنعت نفت ایران موجب شد که میزان صادرات نفت این کشور به میزان حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد. تکرار چنین وضعیتی موجب دو برابر شدن کمبود عرضه مورد انتظار در بازار نفت در نیمه دوم سال خواهد شد.
دولت ایران معتقد است منافع وعده داده شده ناشی از برجام در خصوص ورود سرمایه گذاران خارجی به این کشور را شاهد نبوده، اما در عین حال خاطر نشان کرده که پیشرفت‌های آهسته‌ای در زمینه جذب سرمایه گذاری شرکت‌های روسی و چینی به دست آورده است. اما کاهش تحریم‌ها به تهران کمک کرده تا تولید و فروش نفت خود را از ابتدای سال ۲۰۱۶ به این طرف بیش از یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
هرچند بزرگترین جهش در صادرات نفت ایران بعد از لغو تحریم‌ها در بازار اروپا و به ویژه ایتالیا، اسپانیا، یونان و فرانسه اتفاق افتاده، اما میزان صادرات نفت ایران به اروپا تنها به سه چهارم رقم قبل از تحریم‌ها رسیده است. میزان صادرات نفت ایران در بازار‌های توسعه یافته آسیایی یعنی ژاپن و کره جنوبی حتی کمتر نیز شده است. این دو کشور قبل از وضع تحریم‌ها مجموعا حدود نیم میلیون بشکه در روز از ایران نفت خریداری می‌کردند، اما این رقم هم اکنون حدود نصف رقم قبل از تحریم هاست. در مقابل، دو کشور چین و هند به مشتریان علاقمند نفت ایران تبدیل شده اند و میزان خرید آن‌ها از ایران افزایش یافته است.
بعید به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا تمایلی به وضع مجدد تحریم‌ها علیه ایران داشته باشد. در این شرایط چگونه می‌توان اطمینان یافت که خروج آمریکا از برجام تاثیری واقعی بر صادرات نفت ایران داشته باشد؟
یک رویکرد موثر می‌تواند وضع تحریم‌های بانکی مشابه دوران قبل از برجام باشد، اما ترامپ احتمالا برای برقراری تحریم‌هایی مشابه تحریم‌های دوران اوباما با مشکل مواجه خواهد بود. اما این رویکرد مناسبی نیست، زیرا به گفته تحلیلگران موسسه کردیت سوئیس خریداران چینی و هندی ممکن است برای دور زدن تحریم‌های بانکی آمریکا از ارز‌های محلی خود استفاده کنند. با این حال، همچنان خرید‌های آن‌ها احتمالا نمی‌تواند به میزان کافی افزایش یابد تا کاهش فروش نفت ایران به اروپا را جبران کند.
در مقابل ترامپ ممکن است شرکت‌های بیمه‌ای ارائه دهنده خدمات به محموله‌های نفتی ایران و کشتی‌های حامل نفت این کشور را هدف قرار دهد. شرکت‌های بیمه اتکایی مستقر در آمریکا به دلیل تحریم‌های دیگر نمی‌توانند در پوشش بیمه‌ای نفتکش‌های ایرانی مشارکت کنند و شرکت‌های بیمه‌ای اروپایی جایگزین آن‌ها شده اند. ترامپ برای هدف قرار دادن شرکت‌های بیمه خارجی باید به دنبال راهی باشد تا در صورت همکاری آن‌ها با ایران مانع از دسترسی شان به بازار آمریکا شود.
انتهای پیام/