چرا انتصاب پمپئو خبر خوبی برای آنکارا نیست

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، عرب ویکلی در تحلیلی به قلم یاووز بایدار نوشت، صرف نظر از انتظارات بسیار خوش بینانه‌ای که برخی درباره مناسبات ترکیه دارند، این مناسبات احتمالا با ورود مایک پمپئو رئیس سابق آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا سیا، به وزارت خارجه آمریکا در سمت وزیر خارجه آنهم به جای رکس تیلرسون وزیر خارجه سابق، دستخوش تغییرات جدی می‌شود.

پمپئو و تیلرسون مشترکات بسیار کمی با یکدیگر دارند. تیلرسون نماینده رویکرد ملایم‌تر آمریکا درباره مسایل مختلف و همچنین این ایده بود که واشنگتن باید متحدان خود را نیز مد نظر قرار دهد. با این حال پمپئو مواضع بسیار شدیدتری دارد که اساس آن وفاوداری اش به دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا است. سیاست خارجی آمریکا به این ترتیب دستخوش تغییرات جدی و تجربه ورود به مسیری تهاجمی‌تر خواهد شد.

اختلافات درونی در آمریکا درباره سیاست‌های مربوط به ترکیه در دوره وزارت خارجه تیلرسون کاملا آشکار بود. کاخ سفید، پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا دیدگاه‌های متفاوتی در این باره داشتند. اختلافات در رویکرد‌های دیپلماتیک و نظامی آمریکا در قبال مسئله سوریه به ایران و روسیه این امکان را داد که نفوذ خود را در منطقه افزایش دهند.

در همین حال، شبه نظامیان یگان‌های مدافع خلق که از جمله نیرو‌های کلیدی در مبارزه با گروه تروریستی (وهابی صهیونیستی) داعش و دیگر گروه‌های تروریستی به شمار می‌روند به شدت پس زده شده اند و پیشروی‌های ترکیه به داخل خاک سوریه و هدف قرار گرفتن منطقه کردنشین عفرین باعث افزایش تنش‌های دو جانبه به بالاترین سطح شده است. اینکه پمپئو چطور این بحران را مهار کند اهمیتی حیاتی برای مناسبات ترکیه و آمریکا دارد. این امکان نیز وجود دارد که مرحله‌ای جدید از مچ اندازی سیاسی با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه آغاز شود.

تیلرسون کمی پیش از برکناری، گفتگویی سه ساعت و نیمه با اردوغان داشت و دو طرف بدون مترجم رسمی با یکدیگر صحبت کردند که بسیار روشن بود، این دیدار با هدف بهبود مناسبات صورت گرفت. تیلرسون میراث سه گروه کاری از کارشناسان میان رده درباره عراق، سوریه و استرداد فتح الله گولن رهبر مخالفان دولت ترکیه را از خود برجا گذاشت. این گروه‌های کاری به احتمال زیاد همچنان به فعالیت خود ادامه خواهند داد با این حال دستکم تا زمانی که پومپئو به عنوان وزیر خارجه امریکا تایید صلاحیت شود نمی‌توان از آن‌ها انتظار زیادی داشت که این فرایند نیز خود چند هفته طول خواهد کشید.

حال این سئول وجود دارد که در آینده چه خواهد شد. نخست اینکه وزرات خارجه آمریکا در دوره وزارت پمپئو احتمالا رویکردی افراطی‌تر در پیش خواهد گرفت که همراستا با کاخ سفید و پنتاگون خواهد بود. داعش و ایران نیز احتمالا در راس برنامه کاری پمپئو خواهند بود. همچنین شماری از دیگر ناظران به این مسئله اشاره کرده اند که پیش زمینه فکری پمپئو کلیسای اوانجلیک است. وی دیدگاه‌هایی به شدت ضد اسلامی دارد که می‌تواند منجر به همکاری نزدیک وی با قدرت‌های منطقه‌ای از جمله مصر و عربستان سعودی شود که به علت مواضعشان ضد اخوان المسلمین معروف هستند. اگر چنین باشد، پمپئو تا حد زیادی حزب عدالت و توسعه اردوغان را همراستا با دیدگاه‌هایی اخوان المسلمین خواهد دید و در نتیجه دیدگاه‌هایی انتقادی‌تر درباره دولت اردوغان مطرح خواهد کرد.

با این حال بزرگترین قطعه این پازل رویکرد پمپئو درباره مناسبات شکننده ترکیه و ناتو و نیز نفوذ فزاینده روسیه در تصمیم گیری‌ها در آنکارا خواهد بود. نشانه‌های ضد و نقیض واشنگتن این جسارت را به اردوغان و ارتش ترکیه داده است که برنامه ضد کردی خود را پیگیری کنند که در واقع چالشی برای موضع رسمی و اعلام شده ناتو است. اردوغان توانست که به اختلافات درونی در واشنگتن پی ببرد. این در اظهارات تحقیر آمیز اردوغان درباره تیلرسون پس از برکناری وی کاملا مشهود است.

اردوغان در این اظهارات گفت، وزیر خارجه آمریکا در طول این دیدار در آنکارا اصلا توان صحبت کردن نداشت و فقط خواستار احترام از سوی جانشینش شد. این نشانه وجود دارد که اردوغان به مچ اندازی خود که به طور فزاینده‌ای به واسطه آن معروف است ادامه خواهد داد. اگر پمپئو شدت عمل به خرج دهد، اردوغان کارت ترامپ خود را بازی خواهد کرد که تا حد زیادی استفاده از ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و سیاست‌های حمایتی وی است. روسیه عاملی مهم در قمار رئیس جمهور ترکیه برای تبدیل کردن حمله به عفرین به یک نبرد پایدار خواهد بود.

پمپئو ممکن است حمایت و همکاری آمریکا با شبه نظامیان کرد را کاهش دهد، اما تقریبا به همین میزان، احتمال ادامه همکاری آمریکا با این گروه‌ها وجود دارد. با این حال به رغم اینکه ایران خط قرمز پمپئو خواهد بود، احساسات گسترده ضد اردوغان در کنگره آمریکا وجود دارد. این دیدگاهی است که احتمالا پمپئو نیز دارد که اگر نداشته باشد به طور قطع نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. تغییرات گسترده‌ای که در حال حاضر در واشنگتن در جریان است که می‌تواند پیش درآمد دوره‌ای جدید از رویارویی‌های فزاینده میان آنکارا و واشنگتن باشد.

انتهای پیام/

انتصاب وزیر خارجه جدید آمریکا موجب نگرانی ترکیه است