اصل بنای این مجموعه به دوره حکومت آق قویونلو‌ها مربوط می‌شود و سنگ بنای آن را اوزون حسن، پادشاه آق قویونلو (سلطان حسن آق قویونلو) گذاشته است.
مسجد جامع و مدرسه حسن پادشاه را فرزند اوزون حسن؛ سلطان یعقوب آق‌قویونلو، در مدت هفت سال ساخته است.
این مجموعه از مسجد جامع، مدرسه، بیمارستان، مقبره، غسالخانه و باغ تشکیل شده است.
سلطان یعقوب برای ساخت این مجموعه از همه هنرمندان و استادکاران سرزمین‌های اسلامی استفاده کرده که شاخص‌ترین بخش تزئینات این مسجد کاشی‌کاری معرق آن است که در کنارش تزئینات سنگ هم به کار رفته است.
بنای این مسجد، یکی ازشاهکار‌های هنر معماری است، گنبد‌های آن همه کاشی کاری شده و از چهار سو دارای منافذی است که با سنگ‌های مرمرین مزین شده است.
امینیان، کارشناس میراث فرهنگی می‌گوید: عمر مجموعه حسن پادشاه به ۵۵۰ سال قبل می‌رسد و حدود ۲۰۰ سال پیش، زلزله، این مجموعه را ویران می‌کند.
او ادامه می‌دهد: اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار، این ویرانه‌ها با کیفیت پایینی بازسازی شد.
از ۲۰۰ سال پیش تاکنون هم، زخم‌های بسیاری بر پیکر این مجموعه تاریخی وارد شده است تا اکنون که جز بقایی از گنبد مقبره و مدرسه، چیز دیگری از آن باقی نمانده است.
از آن همه شکوه و جلال و سنگ تراش‌ها و کاشی‌های اسلیمی و ترنج‌ها و گل بوته‌های مسجد، آن چه باقی مانده، تنها و تنها تکه‌های فیروزه‌ای باقی است و بس!بی مهری و بی توجهی به این اثر بی بدیل، به مروز زمان پیکرش را با خاک یکسان کرده است.
اوایل قرن حاضر، تعدادی از علاقه‌مندان و دلسوزان، در محل مسجد مجموعه حسن پادشاه، مسجدی با ستون‌های چوبی و سقف مسطح ساختند، هر چند این مسجد شباهتی به بنای اولیه نداشت، اما پابرجایی آن، قوت قلبی بود برای آنان که میراث فرهنگی را ستون این مرز و بوم می‌دانند.
یکی از مردم محلی می‌کوید: مسجد در حال تخریب بود، اما با چند نفر از مردم محله آستین همت بالا زده و آن را بنا کردیم و حالا تعدادی هر چند محدود برای اقامه نماز به این مسجد می‌آیند.
یکی از مردان کهنسال محله می‌گوید: در مدرسه حسن پادشاه، طلبه‌ها درس می‌خواندند و شب را هم در اتاق‌های کنار آن می‌گذراندند.
جعفری، کارشناس مذهبی می‌گوید: در این مدرسه و حوزه علمیه، بزرگان و اساتیدی همانند آیت الله شیخ جواد تبریزی، گرگری، دوزدوزانی، مرعشی نجفی و قزلجه‌ای هم درس خوانده و هم در آن تدریس کرده اند.
پیرمرد محله می‌گوید: ده‌ها نفر از مسئولان کشوری و استانی، بار‌ها و بار‌ها به این مجموعه آمده، از آن بازدید کرده و وعده‌ها داده و رفته اند، اما هیچ ثمری نداشته است و هیچ کس قدم از قدم برنداشته است تا این مجموعه را زنده کند.
آبدار، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشکری آذربایجان شرقی می‌گوید: در مرحله اول برای احیا و بازسازی این مجموعه، ۲۵۰ میلیون تومان اختصاص داده ایم و تا سه ماه آینده، مدرسه آن احیا می‌شود.
امید است این قدم کوچک، فتح بابی باشد تا مجموعه فراموش شده حسن پادشاه بار دیگر جلال و جبروتی هر چند اندک به خود بگیرد و پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی باشد.
انتهای پیام/