نگاهی به وضعیت شکسته بندی سنتی در آذربایجان شرقی

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛قبل از شکل گیری پزشکی نوین درروزگاری که مردم بااستفاده از طب سنتی نیازهای درمانی خودراحل می کردند افرادی باسواد وباتجربه وبا عناوینی چون حکیم ،طبیب،داروساز،شکسته بند،و...نیازمندان به درمان را باانواع روشهای گیاهی وسنتی معالجه می کردند .

درآن روزگار تصادف وحجم زخمیان ومجروحانی مثل امروز که زندگی ماشینی درهمه جا حاکم شده بوجود نمی آمد ومجروحان حوادث نسبت به امروز ازلحاظ کمی وآماری وکیفی بسیاراندک بودند ولی بااین حال شکسته بندان درگوشه وکنار آذربایجان به درمان و معالجه مجروحان ویا آسیب دیدگان ازحوادث فردی وجمعی می پرداختند .

استفاده ازضمادهایی از قبیل شیره نباتات ،عصاره گیاهان، روغن حیوانات ،درکنار ورزدادن عضو دررفته یا جابجا شده وبستن دوتکه چوب نگهدارنده که امروز (آتل)نامیده می شود، عمده درمانی بود که ازسوی طبیبان ،برای درمان انواع بیماریهای استخوان وشکسته بندی تجویز می شد .

امروزدرگوشه وکنار استان آذربایجان شرقی هم درشهرها وروستاهاافرادی باعنوان« سینق چی» یا «شکسته بند »دیده می شوند که هنوز هم منازل ویا محل کارآنها به مرکز مراجعه تعدادی ازآسیب دیدگان حوادث طبیعی یا حوادث روزمره تبدیل شده است .

دربرخی از این محل ها میتوان برخی بازیکنان تیم های ورزشی را دید که درمیادین ورزشی دچار آسیب دیدگی بدن از ناحیه گردن ،کتف،سینه ،دست ،ران یا پا شده اند ودراولین فرصت به شکسته بندان سنتی مراجعه کرده اند .

درمراجعه به برخی شکسته بندان معروف درگوشه وکنار تبریز واستان مردان وزنان را می بینیم که لنگان لنگان ازاین شکسته بندی ها بیرون می آیند .

مراجعه مردم از قدیم الایام  به سینق چی یا شکسته بند جهت درمان شکستگی

ابوطالب انگشتی شهروند تبریزی در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ گفت:سال ها است که این شکسته بند پیررامی شناسم، کارهای شاقی انجام می دهد مااز قدیم الایام اگردرخانواده مان مشکلی از این بابت پیش می آمد به این شکسته بند مراجعه می کردیم .

به گفته وی توسل به روشهای ساده تردرمانی وعدم استفاده ازداروهای شیمیایی و هزینه های پایین آنها وهمچنین مراجعه آسان به محل کار شکسته بندان تجربی موجب روی آوری خانواده ها به این نوع شکسته بندی ها شده است .

انگشتی افزود:وجود تشریفات زائد اداری وعلاوه برآن تعیین وقت قبلی ویا حتی تعیین وقت هفتگی وماهانه دربرخی ارتوپدی های مشهور و هزینه های گزاف درمانی همه وهمه موجب شده است که نیازمندان به انجام درمان های استخوان وشکسته بندی راه میانبری را انتخاب کنند وبه نزدیکترین شکسته بند تجربی مراجعه کنند .

رضا جلیل نژاد دیگر شهروند تبریزی  نیز در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ گفت:چندسال پیش دریخبندان زمستان تبریز به زمین خوردم وکتفم آسیب دید و به سراغ شکسته بند پیری رفتم که وی به طرز ماهرانه ای مشکلم را رفع کرد ومایه خمیر مالید وپس از استراحت چندروزه سلامتی خود را بازیافتم .

وی گفت:شکسته بندان تجربی با ممارست و تمرین و گذشت زمان تجارب خوبی دردرمان شکسته بندی استخوان یافته اند وبه نظرمن آنها می توانند دررفتگی ویا شکسته بندی های جزئی را معالجه کنند.

حسن حبیب‌زاده معروف به «حاج‌حسن»، شکسته‌بند سالخورده و معروف تبریزی است که آوازه شکسته‌بندی‌اش تا سایر شهرها و حتی استان‌های کشور نیز رسیده‌ است. کمتر کسی است از درد شکستگی و دررفتگی استخوان بنالد و برای یک بار هم که شده، برای حضور در شکسته‌بندی او، وسوسه نشده‌ باشد. عده‌ای دعایش می‌کنند و می‌گویند «دست این مرد، شفاست!»، برخی هم سرزنشش می‌کنند و کار او را «فریب مردم» می‌دانند.

حاج‌حسن که به گفته خود بیش از نیم قرن است که شکسته‌بند است در مورد نحوه ورود خود به پیشه شکسته‌بندی به خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ می‌گوید: پدرم از قدیمی‌ترین شکسته‌بندهای کشور بود و طبابت را از پدران خود آموخته بود. از کودکی بساط شکسته‌بندی در خانه ما فراهم بود و من از همین راه، شکسته‌بندی را آموختم و برای نخستین بار در سال1332 بود که خودم شکسته‌بندی کردم و از آن پس، به طور مرتب در درمان بیمارانی که از پس خرج‌ و‌ مخارج دکتر بر نمی‌آیند، فعالیت دارم.

این شکسته‌بند در مورد نحوه تشخیص عارضه گفت: ما شکسته‌بندها، نوعی قوه تشخیص در حس لامسه انگشتان خود داریم که بر اساس آن، با لمس عضو مصدوم، می‌توانیم نوع عارضه ایجاد شده، از قبیل شکستگی، رگ‌به‌رگ‌شدگی و ترک‌خوردگی استخوان را تشخیص دهیم و درمان خاص را تجویز کنیم.

وی افزود: بنده به عنوان شکسته‌بند، وسیله‌ای بیش نیستم. شفای اصلی دست خداست و قدرت تشخیص درد را او به ما داده‌ است اما با این حال، به تشخیص لامسه، بسنده نمی‌کنم و چندسالی است که از بیماران می‌خواهم پیش از مراجعه، حتماً عکس رادیولوژی گرفته و همراه داشته باشند البته وقتی ببینیم شکستگی، جدی است و استخوان به طور کامل دو تکه شده‌است؛ بیمار را پیش دکتر می‌فرستیم.

 تاکید بر مراجعه مردم یه پزشکان متخصص ارتوپدی

شیدا متخصص کودکان نیز در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ گفت: اگردرکودکان شاهد مشکلات دررفتگی ویا شکسته بندی باشیم به والدین آنها توصیه می کنیم که به سراغ مطب پزشکان متخصص ارتوپدی بروند ویاآنها رابه بیمارستانهای کودکان معرفی می کنیم.

وی گفت:یک عده از شکسته بندان در گوشه وکنار شهرها وروستاها دارای تجارب خوبی دردرمان دررفتگی ها وشکسته بندی ها هستند ولی باید توجه کرد که دربرخی موارد آنان دست به کارهای سختی در معالجه مراجعه کنندگان می زنند که چه بسا تبعات ناگواری رابرای بیمار درآینده   داشته باشد.

شیدا گفت: اکنون برخی پزشکان جوان ارتوپدی بابکارگیری برخی از این شکسته بندان تجربی درمطب ازتجارب آنها استفاده می کنند ولی بهتر است وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی کشور طرحی راتصویب کند تا مثل دندانسازان تجربی پس از اخذ امتحان مهارت عملی به شکسته بندان تجربی نیز مجوز بدهند تازیر نظر پزشکان ارتوپدی ویا بیمارستان های تخصصی کارکنند.

محمد باسمنجی شهروند تبریزی نیز در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ گفت:دردوره دانش آموزی درحیاط مدرسه یکی ازانگشتان دستم شکست و خانواده ام مرابه شکسته بندی مشهور بردند که وی دررفتگی انگشت راحل کرد ولی درد زیادی کشیدم و پس از مدتی ملاحظه کردم که انگشت آسیب دیده کج ترمیم شده است واین ایراد هرچند کلی نیست ولی الان پس ازگذشت 30 سال دردست راستم قابل مشاهده است.

وی گفت:اگرالان چنین مشکلی برای یکی از اعضاء خانواه ام صورت بگیرد بی شک سراغ بیمارستانها ویا کلینیک های مجهز ارتوپدی شهر را می گیرم ومطا بق نظر پزشکان ارتوپدی نسبت به رفع مشکل اقدام می کنم .

 تاکید بر فرهنگ سازی پزشکی و دارویی در جوامع سنتی

صادق پوررئیس بیمارستان ارتوپدی شهدای تبریز نیز در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ گفت:به طور قطع باید بساط این گونه  افراد  جمع شود .

وی با تاکید بر فرهنگ سازی پزشکی و دارویی افزود: در فرهنگ درمان و پزشکی جوامع سنتی، معمولاً بیمار، پیش از مراجعه به پزشک - به عنوان مرجع ذی‌صلاح درمان - مراحل مختلف و نادرستی را طی کرده و سپس درمان خود را به دست پزشک ‌می‌سپارد که این رویه نادرست باید اصلاح شود.

این متخصص جراحی ارتوپدی ادامه داد : هدف از درمان، بهبود درد و عارضه ایجاد شده بوده و برآیند تمامی درمان‌ها، بهبودی فرد بیمار است اما متاسفانه این که این بهبودی و روند درمان توسط چه کسی انجام شود، گاهی، برای بیمار مهم نیست.

صادق پور با اشاره به عوارض مراجعه به شکسته‌بندی می‌گوید: برخی اوقات، مصدومیت فرد، به خودی خود، مساله حادی نبوده و چه بسا که با یک تجویز ساده و استراحت کوتاه‌مدت بهبود بیابد؛ اما همین فرد ممکن است با مراجعه به شکسته‌بند، مشکل خود را چندین برابر کرده و سلامتی خود را به خطر بیندازند.

وی افزود: بسیار دیده شده که شکسته‌بند، دست یا پای مریض را چنان سفت و محكم می‌بندد كه جریان خون در آن ناحیه قطع شده و پس از چند روز، استخوان کبود می‌شود.

صادق پور گفت: ممکن است نارسایی‌های استخوان و مفاصل، بدون اینکه بر اثر ضربه خاصی باشد معلول عوامل و بیماری‌های خونی و عصبی باشد و شکسته‌بند با غفلت از این علت، همچنان به تجویزهای عجیب خود ادامه دهد و به این ترتیب مشکلات فرد مصدوم را بیشتر کند.

سلیمانلو متخصص ارتوپدی در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛گفت:باشکل گیری علوم پزشکی جدید درمان شکستگی استخوان و مفاصل از قبیل دررفتگی ها وشکستگی ها توسط پزشکان عمومی مداوا می شد ولی با تخصصی شدن علم پزشکی حوزه درمان استخوان و شکسته بندی به علمی باعنوان اورتوپدی تبدیل شد و از سال های میانی دهه چهل تعدادی ازپزشکان تبریزی که برای ادامه تحصیل به دانشگاه های ترکیه یا اروپارفته بودند پس از بازگشت مطب های تخصصی ارتوپدی را در تبریز راه اندازی کردند که هم اکنون دربرخی خیابان های قدیمی این شهرتابلوهای پزشکان استخوان وارتوپدی را می توان مشاهده کرد.

وی افزود: اکثراین پزشکان الان درسن کهنسالی هستند ولی شاگردان آنها در دانشگاه علوم پزشکی تبریز با استفاده از تجارب پزشکان قدیمی امروز رشته های متنوع ارتوپدی را راه اندازی کرده اند وعلاوه بر آن در بیمارستان های دولتی و دو بیمارستان خصوصی مجهز شمس تبریزی و استادشهریار آخرین خدمات ارتوپدی با استانداردهای جهانی را ارائه می کنند.

سلیمانلو گفت: خوشبختانه علاوه برمراجعه کنندگان شمالغرب کشور به این مراکز تخصصی ،عده ای از بیماران کشورهای ترکیه ،عراق ،آسیای میانه .قفقاز نیزبرای انجام اعمال جراحی ارتوپدی در این بیمارستان هابستری می شوند .

انتهای پیام/ش

 تاکید بر فرهنگ سازی پزشکی و دارویی در جوامع سنتی