به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، هر ساله با فرا رسیدن عید نوروز سفرها و گردشگری ها در شهرها و روستاهای مختلف کشور آغاز می شود اما امسال شیوع ویروس کرونا امکان سفر را از گرفت و مردم را خانه نشین کرد.
ما سفر را تنها به این عنوان می شناسیم که خودمان در مکان های گردشگری حضور داشته باشیم اما شاید بد نباشد امسال برای نخستین بار به شکلی دیگر راهی سفر شویم .
مشهد را اغلب مسافران با حرم و مجموعه‌های اطراف آن و همین طور مقبره شاعر بزرگ ایرانی، فردوسی طوسی می‌شناسند، اما این شهر مجموعه‌های تاریخی، تفریحی، فرهنگی متنوعی دارد و می‌تواند علاوه بر زیارت، شهری جالب برای گردشگران باشد. قصد داریم در این گزارش جاذبه و اماکن دیدنی مشهد را به شما معرفی کنیم.
حرم علی بن موسی الرضا در مرکز شهر مشهد قرار گرفته که سالانه گردشگران بیشماری را به سمت خود می‌کشاند. این شهر زیارتی، تقریبا در همه روز‌های سال میزبان گردشگران داخلی و خارجی است.
اما علاوه بر زیارت، برای سیاحت نیز مکان‌های متعددی در داخل شهر و اطراف خود دارد که برخی از آنها را به شما معرفی می‌کنیم.
از بنا‌های پیوسته و برجسته حرم امام رضا مسجد جامع گوهرشاد است. به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی‌کاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد، این مسجد از شاهکار‌های معماری ایرانی در دوره تیموری؛ و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه علی بن موسی الرضا از مهم‌ترین و شلوغ‌ترین مسجد‌های ایران به شمار می‌رود، به طوری که برخی آن را پُربازدیدترین مسجد در ایران می‌دانند.
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است. ساختمان فعلی آرامگاه فردوسی و موزه توس که الهام گرفته از شیوه معماری هخامنشی، به ویژه آرامگاه کوروش بود به دستور انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۳ آغاز و با نظارت مهندس هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید.
نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستون‌ها و سرستون‌ها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی است. بخش فوقانی بنا به‌صورت توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوره اشکانی شامل ۲۰ ستون مرمری در پائین و ۸ ستون در بخش فوقانی است.
در بخش‌هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب شده که نمایش صحنه‌هایی از روایات شاهنامه است.
پارک کوهسنگی دومین پارک بزرگ (بعد از پارک ملت) مشهد است. این پارک در جنوب غربی مشهد و در انتهای خیابان کوهسنگی قرار گرفته است.
پارک کوهسنگی در حاشیه کوه‌هایی مرتفع ایجاد شده و از قدیمی‌ترین روستاهای مشهد است. شاه عباس صفوی در سن ۱۶ سالگی در این روستا تاج‌گذاری کرد.
کوه سنگی از میان تفریحگاه‌های شهر مشهد از قدمت و شهرت بیشتری برخوردار است و یکی از زیباترین پارک‌های ساخته شده در ایران است. این پارک تلفیقی از آب، سنگ و سرسبزی و نور است.
ساختمان موزه بزرگ خراسان، با الگوبرداری از معماری کاخ کلات نادر، جلوه زیبایی به این مجموعه داده است. در سال ۱۳۴۰ شمسی با گسترش شهر مشهد، کوهسنگی از طریق خیابانی وسیع و عریض و مشجر، موسوم به خیابان کوه سنگی، به بدنه اصلی شهر مشهد متصل شد. با طرح‌های توسعه شهر مشهد، پارک کوه سنگی به مجموعه‌ی تفریحی گردشگری تبدیل شد.
آرامگاه نادر شاه افشار بنایی است که به یادبود نادرشاه در شهر مشهد ساخته شده است. قوام السلطنه در اواخر عهد قاجار (۱۲۹۶ خورشیدی) در محل یکی از مقابر ویران‌شده نادری، آرامگاه جدیدی برای وی ساخت و استخوان‌های او را از تهران به مقبره مزبور انتقال داد.
نادرشاه افشار، فاتح دهلی در هنگام حیات خود دستور به ساخت آرامگاهی کوچک در بالای خیابان مشهد داد. این آرامگاه کوچک در سال ۱۱۴۵ هجری قمری در مجاور چهارباغ شاهی و روبروی حرم امام رضا از خشت و گل ساخته شد.
مقبره کنونی نادرشاه واقع در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق) است که پس از حرم حضرت رضا (ع) مهم‌ترین موضع توریستی-تاریخی شهر مشهد تلقی می‌شود. طراح بنا مهندس سیحون بود و مجسمه‌ها را هنرمند فقید ابوالحسن صدیقی ساخته است.
یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی مشهد که در دل کوه‌های خلج جای دارد هفت حوض است. این منطقه حدود ۷ کیلومتر با مشهد فاصله دارد و شامل ۷ حوضچه طبیعی است.
بعضی از این حوضچه‌ها به اندازه یک استخر کوچک وسعت دارند. آب بعد از عبور از این هفت حوضچه به حوضی بزرگ‌تر می‌ریزد و رودخانه مسیرش را ادامه می‌دهد.
برای رسیدن به این مکان، بعد از وارد شدن به شهرک سیدی و جاده خلج و طی کردن حدود ۳ کیلومتر از جاده، به دوراهی می‌رسید. باید جاده اتوبان و آسفالت سمت چپ را ادامه دهید تا به میدانی برسید.
مشهد در کنار جاذبه‌های گردشگری و تاریخی پتانسیل‌های لازم برای راه‌اندازی و ایجاد سایت‌های مجهز ورزشی را در سطح مناسبی دارد. مشهد مکان‌های جالب و زیادی از ورزشگاه و زمین‌های بازی تا جاذبه‌های آبی سرپوشیده برای ورزش و تفریح دارد. مشهد در زمینه احداث پارک‌های آبی موقعیت بی‌نظیری در خاورمیانه دارد.
یکی از جاذبه‌های ورزشی خاص در مشهد وجود پارک‌های آبی است که به دلیل سرپوشیده بودن امکان استفاده از آنها در تمام طول سال وجود دارد. پارک آبی ایرانیان، سرزمین موج‌های آبی، پارک ساحلی آفتاب و موج‌های خروشان از پارک‌های آبی مجهز است که طرفدارن بسیاری دارد.
این بند یکی از بند‌های تاریخی استان خراسان است که مبنای آن مربوط به دوره تیموریان است. بند گلستان در ۸ کیلومتری غرب مشهد و بر روی رودخانه گلستان احداث شده است.
این بند از مناطق توریستی و دیدنی مشهد است. با وجود اینکه حدود ۵۰۰ سال از عمر این بنا می‌گذرد، هنوز سالم و پابرجاست.
این غار در ۳۵ کیلومتری شهر مشهد و در جنوب روستای مغان قرار گرفته است. غار دو دهانه دارد و درونش آثار استالاگمیت و استالاکتیت و چندین حلقه چاه وجود دارد که عمق یکی از این چاه‌ها ۲۵ متر است.
همچنین درونش پرتگاه و برکه آبی هست که باعث می‌شود از ماجراجویی انفرادی پرهیز کرد. برای ورود به این غار حتما باید راهنما داشته باشید، زیرا در غیر این صورت خطرناک خواهد بود.
درست وسط یکی از شلوغ‌ترین و پرترددترین مراکز تجاری و مسکونی شهر، باغی بزرگ وجود دارد که به باغ ملی مشهور است. در این مکان در واقع محل ارگ شهر بود، محمود سیستانی مالک آن بوده است.
قنات رکن‌آباد، یکی از قنات‌های مشهور شهر، نیز از این باغ می‌گذشت. در حال حاضر این بوستان بزرگ و باصفا با آب‌نما و درختان بلند به مکانی زیبا و خاص در شلوغی و هیاهوی وسط شهر تبدیل شده است. در دل این باغ سزسبز تندیس‌هایی از مشاهیر علم و ادب و عرفان به چشم می‌خورد. باغ در حال حاضر در تملک شهرداری است.
در ضلع شمال شرقی میدان بسیج و در محدوده خیابان نواب صفوی یکی از آثار ملی ایران به نام باغ خونی ثبت شده است. این باغ که ۶/۵ هکتار مساحت دارد، در واقع همان مکانی است که از آنجا ارتش تزاری روس مسجد گوهر شاد را به توپ بست.
به استناد مدارک موجود در اوایل دوره قاجار باغ خونی به‌عنوان نمادی از باغ‌های ایرانی در بخش جنوبی حصار شهر مشهد ساخته شده و به دلیل وجود چشمه‌ای در آن به باغ چشمه هم معروف است. در این باغ ۳ بنای جداگانه وجود داشته که دو بنا به دلایلی تخریب شده است. مالک باغ حاج محمد مهدی تاجر قندهاری بوده است. در سفر به مشهد نباید دیدن این باغ را از دست داد.
پارک وکیل‌آباد از تفرجگاه‌های قدیمی و زیبای مشهد است که در جنوب غربی مشهد و انتهای بلوار وکیل‌آباد واقع شده است. وکیل‌آباد به علت قدمت خود و قرار گرفتن در دره‌ای با صفا و هوای مطبوع از دیرباز مورد توجه اهالی شهر و مسافران بوده است.
این پارک جنگلی که در گذشته به نام میرطراز یا باغ وکیل‌آباد شناخته می‌شده، در سال ۱۳۴۸ شمسی توسط مالک آن، حسین آقای ملک، به‌صورت رسمی وقف استفاده عموم و به شهرداری مشهد واگذار شد.
در جنوب غربی مشهد و همجوار با پارک جنگلی وکیل آباد، باغ وحش وکیل آباد، تنها باغ وحش مشهد و استان خراسان رضوی قرار دارد.
این باغ وحش حیوانات گوشتخوار، علف خوار، آبزی، خزنده و پرندگان مختلفی دارد و جزو جاذبه‌های گردشگری نه تنها مشهد، بلکه استان خراسان رضوی است.
آیا می‌توان به مشهد سفر کرد و بدون سوغاتی و خرید بازگشت؟ بازار بزرگ رضا که در فاصله کمی از حرم مطهر قرار دارد، یکی از شلوغ‌ترین و پربازدیدترین بازارهای سنتی کشور لقب گرفته است.
این بازار علاوه بر معماری زیبا و سنتی خود یکی از قدیمی‌ترین مراکز عرضه سوغات و صنایع دستی شهر مشهد است. وقتی وارد این بازار می‌شوید، قبل از اینکه غرق تماشای ویترین‌ها شوید، کمی از زیبایی معماری این بازار لذت ببرید. بعد از این کار میتوانید تمام سوغاتی را که برای خانواده و دوستان نیاز دارید از این بازار خریداری کنید.
خانه ملک مربوط به اواخر دوره قاجار است و در مشهد، ضلع شرقی خیابان امام، روبروی اداره دارایی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۱۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا یکی از نمونه خانه‌های زیبای بر جای مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه محسوب می‌شود.
بنای مزبور در گذشته بسیار وسیع‌تر بوده، اما اکنون تنها بخش بیرونی آن برجای مانده که شامل دو طبقه است. طبقه بالایی دارای سقف مشبک و منبت‌کاری شده چوبی و شومینه گچبری زیبایی است.
خانه ملک امروزه مرکز هنرهای سنتی میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی است. گفتنی است: حمام خانه ملک تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی دوره خود در شهر مشهد معرفی شده است. این بنا در سال ۱۳۸۵ به عنوان خانه توریست انتخاب شد.
مجتمع تجاری زیست خاور در مرکز شهر و در نزدیکی میدان دکتر علی شریعتی قرار گرفته است و از اماکن مذهبی و نقاط دیدنی شهر فاصله چندانی ندارد.
در هر نقطه شهر مشهد که باشید به راحتی میتوانید به این مرکز خرید دسترسی پیدا کنید. این مجتمع دارای ۴ طبقه و ۶۹۸ واحد تجاری است و از مراکز خرید مهم مشهد محسوب می‌شود. گردشگران داخل این مجتمع می‌توانند انواع و اقسام لوازم لوکس و زینتی، لباس، کفش و... را خریداری کنند.
همچنین در مرکز خرید زیست خاور مرغوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد موجود است. زیست خاور دارای معماری داخلی منحصربه‌فرد با تلفیقی زیبا از معماری ایرانی و مدرن با سقف‌ها و گچ‌بری‌های بی‌نظیر است. در این مجتمع بعد از خرید میتوانید در کافی‌شاپ و رستوران به استراحت بپردازید و از یک نوشیدنی و غذای دلچسب لذت ببرید.
دیگ‌های سنگی یکی از پر خاصیت‌ترین سوغات و صنایع دستی شهر مشهد است که قدمت آن به ۱۴ قرن می‌رسد و متاسفانه با وجود فواید بسیارش در زندگی‌های امروزی به فراموشی سپرده شده است. این محصول که در زبان عامیانه به آن هرکاره می‌گویند، از سنگ‌های سیاهرنگ «سرپانتین» در دامنه کوهسنگی ساخته می‌شود که بالاتر معرفی شد. در عیون الاخبار الرضا شیخ صدوق از اباصلت هروی، یار نزدیک امام رضا (ع)، نقل شده است:
حضرت رضا (ع) چون به قریه سناباد رسید، به کوهی که مردم از سنگ آن برای تهیه غذای خود دیگ‌ها می‌ساختند تکیه داد و فرمود: پروردگارا این کوه را برای مردم نافع قرار بده و برکت را در آن و ظرف‌هایی که از آن تهیه می‌کنند زیاد فرما.
سپس دستور داد، تا از آن کوه ظروفی برایش تهیه کردند. حضرت رضا (ع) دستور می‌دادند از آن پس مردم به تشویق آن حضرت از همان کوه ظرف‌هایی تهیه کردند که برکت ویژه‌ای نصیب آن شده بود.
نوبتی هم که باشد نوبت به سوغاتی‌های خوشمزه شهر مشهد می‌رسد! سوغاتی‌های مشهد هم خوراکی هستند و هم غیرخوراکی و سوغاتی‌های خوراکی مشهد مقدس کم نیست. در کنار سوغاتی‌های خوراکی، صنایع‌دستی این شهر نیز بسیار نفیس و گران‌بها است.
تنوع سوغاتی‌های مشهد بسیار زیاد است و یک سوغاتی در انواع و اقسام مختلف بسته‌بندی پیدا می‌شود و هر فردی با هر سلیقه‌ای می‌تواند خرید خوب و مناسبی داشته باشد.
زعفران این طلای سرخ به‌عنوان یکی از گران‌بهاترین سوغاتی‌های مشهد شناخته می‌شود. ایرانیان ضمن صدور زعفران به بسیاری از نقاط جهان باستان، خواص آن را به یونانی‌ها، رومی‌ها، چینی‌ها و اقوام سامی ازجمله عرب‌ها معرفی کردند و شیوه زراعت آن را در سده‌های اول تا چهارم هجری به امت‌های اسلامی اطراف مدیترانه آموختند.
زعفران از قدیم به‌عنوان یکی از کالاهای مهم صادراتی و کشاورزی ایران بوده است و امروز هم زعفران ایران به بسیاری از کشورهای دنیا صادر می‌شود. در کشور ایران، خراسان بیشترین سهم را در تولید زعفران دارد، این محصول در بخش‌های مرکز و جنوب استان خراسان کشت می‌شود. مشهد یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران در عرضه زعفران است و زعفران نیمی از کشور از مشهد تامین می‌شود.
زعفران درواقع گلی است با گلبرگ‌های ارغوانی و کلاله‌ای قرمزرنگ که درواقع کلاله خشک‌شده مورداستفاده قرار می‌گیرد. زعفران نه‌تنها در صنایع غذایی بلکه در رنگ‌سازی، نساجی و صنایع چرم هم کاربرد دارد. این محصول مهم دارای خواص دارویی بسیاری زیاد ازجمله ضد سرطان بودن، جوان‌سازی پوست، شادابی تقویت حافظه و بسیاری از خواص دیگر، است.
زعفران مرغوب دارای رنگ قرمز تیره است و در صورت قرار گرفتن در آب، دیر رنگ است. اشکال عرضه این محصول به‌صورت درشت (پوشال)، ریز (سرگل)، دسته (دارای ریشه) است.
اسپانیا حتی یک تن تولید زعفران ندارد ولی در حدود ۱۰۰ تن در سال ۱۳۹۳ زعفران صادر کرده است. امارات حتی یک مزرعه زعفران ندارد ولی جز کشورهای عمده صادرکننده زعفران جهان است. افغانستان در سال ۱۳۷۰ حتی یک کیلو تولید زعفران نداشت، ولی اکنون سخن از تولید ۱۴ تن تولید می‌زند!
زرشک در شهرهای قاین، ازجمله روستای کلاته بالا و دیگر روستاها کشت و زراعت می‌شود و فاصله آن تا مرکز استان خراسان حدود ۱۰۰ الی ۱۱۰ کیلومتر است. استان خراسان مقام اول کشوری را در تولید این محصول دارد و پس از آن مازندران با تولید زرشک‌های زیبا به‌ویژه در تنکابن مقام دوم را دارد.
در اکثر مغازه‌های فروش خوراکی در مشهد، زرشک پیدا می‌شود و بسیاری از زائران زعفران و زرشک را باهم خریداری می‌کنند. زرشک در دو نوع رایج اناری و پفکی (مجلسی) وجود دارد. زرشک خواص درمانی زیادی دارد و در کنار خواص درمانی یکی از اقلام پرمصرف ما ایرانی‌ها به‌خصوص در مهمانی‌ها است.
یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد خشکبار است. از کنار مغازه‌های فروش سوغاتی در بازارهای مشهد که بگذرید، ظرف پر از خشکبار وجود دارد که شمارا وسوسه می‌کند به داخل مغازه بروید و کمی خشکبار خریداری کنید، حتی اگر قصد خرید سوغاتی نداشته باشید، مقداری خشکبار برای مصرف شخصی خریداری خواهید کرد! آلوچه، میوه خشک، نخود، کشمش، گردو و پسته ازجمله خشکبارهای محبوب مشهد است که بسیاری از زائران از سایر اقلام لیست خشکبار فاکتور می‌گیرند و فقط نخود و کشمش خریداری می‌کنند و برای سوغات به شهر خود می‌برند.
برگه‌های خشک‌شده زردآلو و هلو هم از محبوب‌ترین خشکبارهای مشهد است که دل بسیاری از ما را می‌برد!
یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد که برای خانم‌های خانه‌دار بسیار جذاب است، ادویه هفتم قلم است. این ادویه محبوب با ظاهری عجیب بیشتر در آبگوشت، خورشت و دیگر غذاهای ایرانی مصرف می‌شود.
ادویه هفت‌قلم مخلوطی است از دارچین، سماق، گلپر، زنجبیل، فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه. این ادویه به شکل زیبا و عجیبی عرضه می‌شود، این ادویه‌ها بارنگ‌های مختلف در کنار هم به‌صورت تفکیک‌شده قرار دارند و به همین صورت دربسته بندی‌های کارخانه‌ای هم عرضه می‌شوند.از دیگر ادویه‌های محبوب مشهد می‌توان به ادویه پلویی و ادویه ۱۸ رنگ هم اشاره کرد.
نبات خوراکی است که همه ما ایرانی‌ها با آن آشنا هستیم و به یکی از خوراکی‌های محبوب ما تبدیل‌شده است و برای شیرین کردن چای و دم‌نوش‌ها از آن استفاده می‌شود. نبات کریستال‌های زیبایی است که از تبلور آب و شکر به دست می‌آید. نبات هم به‌صورت شاخه‌ای برای تزئین سفره عقد و هم به‌صورت چوبی برای مصرف خوراکی به فروش می‌رسد.
امروز در سطح بازارهای مشهد گونه‌های متفاوتی از نبات با ظاهرهای متفاوتی عرضه می‌شود. نبات زعفرانی، دارچینی، زیره، لیمویی، گل محمدی، نعنایی و آویشن انواع مختلف نبات چوبی است که در بازارهای مشهد به فروش می‌رسد.
نقل فراورده دیگری از شکر است که مصرف آن در کنار چایی رایج است. امروزه نقل در طعم‌های گردویی، کاکائوی، نارگیلی، هل، گلاب و زعفران عرضه می‌شود.
مهر و سجاده بدون شک از بهترین سوغاتی‌های شهرهای زیارتی است. انواع مختلف مهر و سجاده در بازارهای مشهد به فروش می‌رسد که بسیاری از سجاده‌ها از جنس ترمه و مخمل کاشان است.
گفتنی است : مهر در مشهد دربسته بندی‌ها و اندازه‌های مختلفی عرضه می‌شود.
فیروزه‌تراشی و عقیق‌تراشی در خراسان رضوی اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد و زینت‌آلات ساخته‌شده با نگین این سنگ‌ها از محبوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد است.
نیشابور به‌عنوان شهر فیروزه شناخته‌شده است و بسیاری از فیروزه‌های مشهد از نیشابور تامین می‌شود. مشهد به دلیل نزدیکی به نیشابور از گذشته محل تراش و عرضه فیروزه بوده است.
یکی دیگر از سوغاتی‌های مشهد، عطر است. زمانی که وارد بازارهای مشهد می‌شوید، بدون شک با مغازه‌هایی با ویترین‌های رنگارنگ با تنوع زیاد عطرها مواجه می‌شوید. عطر مشهد یکی از محبوب‌ترین عطرهای این شهر است که معمولا در کنار جانمازها عرضه می‌شود.
عطرهای شهر مشهد با رایحه‌های گوناگون ازجمله سنجد، کبری، گل مریم، گل نرگس، بهار نارنج، زعفران، گل یخ و یاس سفید به فروش می‌رسند.
و در پایان باید گفت با سفر به این شهر مقدس هم میتوانید به زیارت هشتمین اختر امامت و ولایت رفت، و هم می شود از جاذبه های گردشگری این شهر بازدید کرد.
انتهای پیام/ز