رئیس مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان در خصوص روند رو به رشد اقتصاد دانش بنیان قبل و بعد از انقلاب توضیح داد.
به گزارش خبرنگار حوزه فن‌آوری‌های نوین گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ توجه به شرکت های دانش بنیان و رونق اقتصاد دانش بنیان از جمله اهدافی است که کشور به دنبال دستیابی به آن است و بر اساس آمار موجود تعداد شرکت های دانش بنیان در طول چند سال اخیر چند برابر شده است و شرکت های دانش بنیان تا ۱۰ سال آینده صنعت کشور را به دست خواهند گرفت.
اهمیت اقتصاد دانش بنیان ما را بر آن داشت تا در آستانه دهه مبارک فجر با محمد صاحب کار خراسانی رئیس مرکز شرکت ها و موسسات دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص پیشرفت اقتصاد دانش بنیان به گفت‌وگو بپردازیم؛
روند دانش بنیان شدن علم و فناوری حال حاضر ایران در مقایسه با قبل از انقلاب چه تفاوت هایی دارد؟ آیا قبل از انقلاب اسلامی فناوری‌های مبتنی بر اقتصاد دانش بنیان را در کشور داشته‌ایم؟
صاحب کار خراسانی: در خصوص وضعیت علم و فناوری قبل از انقلاب آمار‌های گوناگونی وجود دارد که از طریق این آمارها می‌توانیم به رشد و پیشرفت کشور پی ببریم؛ تعداد دانشگاه های ما افزایش یافته اند و این به دلیل زحماتی است که نظام جمهوری اسلامی ایران در این سال‌ها کشیده است بر اساس بررسی‌های موجود تعداد شرکت‌های دانش بنیان و فن‌آور قبل از انقلاب اسلامی بسیار معدود بودند و هیچکدام استاندارد های یک شرکت دانش بنیان را نداشتند و عمده صنعت ما هم صنعتی بود که توسط شرکت‌های خارجی در داخل کشور ایجاد می شد، برای مثال ذوب آهن را روس‌ها ساختند، بعد از جنگ و به واسطه تحریم‌هایی که بر علیه ایران وضع شده بود کشور باید خود به رفع نیازهایش می‌پرداخت اما در آن زمان بسیاری از شرکت‌های خارجی حتی تجهیزات حداقلی را جهت ساخت دوباره کشور به ما نمی‌دادند و در همین زمان بود که هسته‌های اولیه‌ای تحت عنوان مجموعه‌های مهندسی جنگ جهادی تشکیل شدند و به کمک تجربه این تیم های مهندسی توانستیم تجهیزات ویژه ای را طراحی کنیم برای مثال جرقه های اولیه دستیابی به دستاوردهای حوزه دفاعی و موشکی از آن زمان زده و این موفقیت ها سبب خودکفایی صنایع دفاعی کشور شد.
در کنار مجموعه های مهندسی جهاد دانشگاهی هم کار خود را به عنوان مجموعه‌ای بر آمده از انقلاب آغاز کرد و هدف خود را بر محور کمک به توسعه پژوهش‌های کاربردی قرار داد یعنی دانش دانشگاهیان به عنوان حلقه واسطی بین صنعت و دانشگاه و در نهایت رفع تمامی نیازهای کشور قرار گرفت و بسیاری از پروژه های بزرگ دانشی کشور از طریق همین جهاد دانشگاهی پیگیری شده اند اما جدا از جهاد دانشگاهی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی هم توانست حلقه ارتباطی میان دانشگاه و صنعت باشد.
در دهه دوم انقلاب تلاش ها جهت رشد و پیشرفت علمی کشور منسجم‌تر شد و بسیاری از مجموعه‌ها مانند مجموعه‌های دفاعی و صنعتی توسعه یافتند، اما دهه سوم انقلاب پوسته اندازی در کل سیاست‌های کشور داشتیم و آن هم خروج اقتصاد از حوزه دولتی و فعال تر کردن بخش خصوصی بود که این کار از سال ۱۳۸۰ به بعد انجام شد و بر اساس آن ما به فرآیندی ورود پیدا کردیم که شرکت‌های خصوصی را که از دانشگاه‌ها خارج می‌شدند تحت پوشش خود قرار می‌داد و به دنبال آن ساختاری را در خصوص پارک‌های علمی فناوری و مراکز رشد ایجاد کردیم که مجموعه این فرایند ها سبب شد کشور از لحاظ فناوری توسعه یابد.
ما در قانون برنامه چهارم توسعه ماده‌ای را برای حمایت از پارک‌های علم و فناوری قرار دادیم، هدف از گذاشتن این ماده در قانون این بود که شرکت‌های فن‌آور کوچکی که در بخش خصوصی فعال هستند در آن پارک‌ها مستقر شوند و از حمایت‌ها استفاده کنند تا توسعه یابند و در نهایت در سال ۸۶ پیش نویس اولیه لایحه قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان نوشته شد و در سال ۸۹ تصویب شد.
گزارشی که دادم مجموعه اقداماتی بود که بعد از انقلاب اسلامی تا به امروز برای شرکت‌های دانش بنیان انجام شد و این یک فرآیند تکاملی بود که به ما کمک کرد تا بتوانیم با استفاده از ابزار‌های حمایتی شرکت‌هایی را که توانمند هستند و ریشه در داخل کشور دارند مورد حمایت قرار دهیم .
باشگاه خبرنگاران جوان: روند رو به رشد و صعودی افزایش تعداد شرکت‌های دانش بنیان در سالهای اخیر به چه میزان بوده است و در حال حاضر چند شرکت دانش بنیان در داخل کشور فعالیت می‌کنند؟
صاحب کار خراسانی: از ابتدای تصویب قانون شرکت‌های دانش بنیان تا به امروز شرکت‌های مختلفی برای دانش بنیان شدن به ما مراجعه کرده‌اند شاید شرکتی باشد که قبل از سال ۹۱ تشکیل شده باشد، این شرکت‌ها هم مشمول حمایت ها قرار گرفته‌اند تعداد شرکت های دانش بنیان در سال ۹۲، ۵۰ عدد بود و امسال بر طبق آخرین آمار ۳۳۵۰ شرکت را تحت برنامه‌های حمایتی خود قرار داده‌ایم .
مزایا و تسهیلاتی که برای شرکت‌های دانش بنیان در نظر گرفته اید چیست؟
صاحب کار خراسانی: تسهیلات مربوط به شرکت‌های دانش بنیان به طور کامل در قانون نوشته شده است که عبارت‌اند از استفاده از تسهیلات مالی ارزان قیمت در صندوق نوآوری و شکوفایی، معافیت‌های مالیاتی، معافیت‌های گمرکی، مجوز‌هایی که هر شرکت برای فعالیت در شعاع ۱۲۰ کیلومتری اطراف تهران و شهر‌های بزرگ دارد و یا استقرار این شرکت‌ها در داخل شهر با رعایت مقررات زیست محیطی که بر اساس آن شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در داخل شهر‌ها مستقر شوند از جمله تسهیلاتی است که برای شرکت های دانش بنیان در نظر گرفته شده است.
در کنار این مزایا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تعاملاتی را با دستگاه‌های دیگر داشته است تا از حمایت‌های آنها هم برای کمک به شرکت‌های دانش بنیان استفاده کند، برای مثال ما با شهرداری تهران در مورد استقرار شرکت‌های دانش بنیان در خانه‌های مسکونی به موافقت رسیده ایم و در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان به کمک شهرداری تهران موفق به استقرار در نواحی مسکونی شده‌اند همچنین تعاملی را با ستاد کل نیرو‌های مسلح داشته ایم که بر اساس آن افراد کلیدی فعال در شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند با انجام یک پروژه تحقیقاتی طی یک فرایند خاص هم سربازی خود را بگذرانند و امکان تعامل با شرکت اصلی خود را داشته باشند بر اساس این تعامل کارمندان یک شرکت دانش بنیان می‌توانند به جای آنکه به پادگان بروند و دور از شرکت خود خدمت کنند یک پروژه تحقیقاتی را برای بخش دفاعی کشور انجام می‌دهند .
بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان در خصوص تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی شکایت دارند، شما برای رفع مشکل این شرکت های دانش بنیان چه اقداماتی انجام داده اید؟
صاحب کار خراسانی: در حال حاضر بیش از ۳ هزار شرکت در اقصی نقاط کشور در فرایند معافیت مالیاتی حضور دارند البته ممکن است که در فرایند اجرایی این معافیت برای شرکت‌ها مشکلاتی وجود داشته باشد و ممیزین مالیاتی ممکن است به این شرکت‌ها مراجعه کنند و اگر این شرکت‌ها با سازمان امور مالیاتی تعامل نداشته باشند می‌توانند به ما مراجعه کنند تا معاونت نامه نگاری و مکاتبات لازم را با سازمان امور مالیاتی جهت برطرف کردن مسائل و مشکلات انجام دهد.
در ستاد امور شرکت‌های دانش بنیان دبیرخانه‌ای تشکیل داده‌ایم که تعاملات لازم را با سازمان امور مالیاتی انجام می‌دهد و اکنون سازمان امور مالیاتی مواردی را که ما به آنها منعکس کرده بودیم در چارچوب قوانین و مقررات موجود به نحو احسن پیگیری کرده است اما برخی مسائل دیگر شرکت‌های دانش بنیان به هیچ وجه قابل پیگیری نیستند، زیرا مشکل آنها در زمره مشکلاتی است که از راه قانونی نمی‌توان به حل آنها پرداخت یعنی اگر شرکتی صورت‌های مالی خود را به طور مناسبی تنظیم نکرده باشد نمی‌تواند صحبت از وجود مشکلات متعدد کند زیرا این اشکال از سمت خود شرکت است من از همین جا اعلام می‌کنم اگر شرکتی مشکلی در چارچوب قوانین و مقررات دارد به ما مراجعه کند تا مشکل او را حل کنیم .
در حال حاضر روند رشد فناوری دانش بنیان کشور ما در مقایسه با کشورهای منطقه و همچنین کشورهای جهان به چه صورت است و تا چه میزان توانسته‌ایم این روند رو به رشد را در مقایسه با کشورهای جهان پیش ببریم؟
صاحب کار خراسانی: امروز تمامی کشورها با یکدیگر روابط بین‌المللی نزدیکی دارند و در میان کشورهای منطقه کشور ترکیه رقیب ما است، این کشور فعالیت‌های مناسبی در راستای اقتصاد مبتنی بر دانش بنیان انجام داده است البته ما هم مزیت‌های بسیار مناسبی داریم که شاید دیگر کشورها نداشته باشند، برای مثال تعداد دانشجویان که موتور محرک اقتصاد دانش بنیان به شمار می‌روند در کشور ما زیاد است یا صنایع و انرژی‌هایی که داریم خود به عنوان بازار بزرگ دانش بنیان ما هستند همچنین جمعیت شهر‌های بزرگ سبب ایجاد بستر‌های بزرگ خدماتی برای شرکت‌های دانش بنیان شده است می‌خواهم بگویم که ما مجموعه بزرگی در زمینه دانش بنیان داریم و متناسب با تمام کشورهای جهان در حال پیشرفت هستیم، پارک‌های علم و فناوری کشور ما دقیقا قابل مقایسه با کشورهای دیگر هستند با توجه به اینکه تنها ۷ سال است که قانون دانش بنیان در ایران تصویب شده است در مقایسه با کشورهای دیگر جهان در ابتدای مسیر هستیم و در جایگاه عقب‌تری نسبت به آنها قرار داریم، البته همین فرایند هم به صورت سریع پیش می‌رود و یک جنب و جوش همگانی شکل گرفته است تا بتوانیم به کمک برنامه‌ها و قوانین مصوب پیگیری مناسبی داشته باشیم.
توجه شما به دانشجویانی که دارای طرح های دانش بنیان هستند چه میزان است؟
صاحب کار خراسانی: برای آنکه دانشجویان بتوانند طرح خود را در یک قالب مناسب ارائه کنند باید تیم حرفه‌ای و پیشرفته‌ای را در کنار خود داشته باشند، در حال حاضر چندین مراکز رشد در سراسر کشور وجود دارد که فرایند قبل از تشکیل شرکت تا تولید محصول نهایی را بررسی می‌کنند و پس از آنکه شرکت تشکیل شده است و سپس شرکت‌هایی که ثبت شده‌اند می‌توانند به امور شرکت های دانش بنیان مراجعه کنند تا وارد روند حمایتی می‌شود، اما طرح های دانشجویی مربوط به قبل از مرحله تاسیس شرکت است و این مراکز رشد هستند که باید به دانشجویان کمک کنند.
برای آشنایی هرچه بیشتر شرکت ها با قانون دانش بنیان چه اقدامی انجام داده اید؟
صاحب کار خراسانی: سامانه اطلاع رسانی برای شرکت‌های دانش بنیان ایجاد شده است واطلاعات اولیه‌ای دانش بنیان و فرایند مربوط به حمایت‌ها و قوانین موجود در آنجا نوشته است لذا هر شرکتی که بخواهد در سامانه ثبت نام کند اول باید این اطلاعات را بخواند بر این اساس هر شرکتی که اطلاعاتی در زمینه قانون بخواهد می‌تواند به سامانه دانش بنیان مراجعه کنند و قانون شرکت‌های دانش بنیان را که در خصوص معافیت‌های مالیاتی، معافیت‌های گمرکی، صندوق نوآوری و شکوفایی وغیره صحبت کرده است ، مطالعه کنند .
چشم‌انداز آینده شما برای اقتصاد دانش بنیان و پیشرفت شرکت‌های دانش بنیان در سالهای آتی به چه صورت است؟
صاحب کار خراسانی: فرآیندی که در اقتصاد دانش بنیان به دنبال آن هستیم حرکت به سمت پیشرفت است به دنبال این هستیم که تمام صنایع کشور در دست اقتصاد دانش بنیان قرار گیرد یعنی تا ۱۰ سال آینده این شرکت‌های دانش بنیان باشند که صنایع را مدیریت کنند و پول و ثروت و تمام اقتدار کشورها در دست شرکت‌های مبتنی بر فناوری دانش بنیان باشد ، تفاوت ما و دیگر کشورهای جهان این است که آنها در چند سال گذشته به این موضوع پی برده‌اند و توانستند ساز و کار‌های خود را سریعتر تنظیم کنند، اما ما از سال ۸۹ سعی کردیم تا در زمینه دانش بنیان حرکت کنیم و بر اساس آمار موجود گسترش شرکت‌های دانش بنیان در کشور به سرعت پیش می‌رود و می‌خواهم به این موضوع برسم که روند ما بسیار رو به رشد است و امید داریم تا این بحث را در اقتصاد کشور روز به روز به پیش ببریم.
انتهای پیام/